Staking eiste vier levens

Onder de 23 personen die tijdens betogingen op 2 en 3 januari gearresteerd werden bevonden zich zowel textielarbeiders als vakbondsafgevaardigden. Het doel van de staking was om het minimumloon in de sector te verhogen van 55 naar 115 euro per maand.  

Tijdens de betoging van 3 januari, op een industrieterrein aan de rand van de hoofdstad Phnom Penh, opende het Cambodjaanse leger het vuur op de menigte. Vier personen kwamen hierbij om het leven.  

De locatie van de 23 gearresteerde betogers werd pas zes dagen later door de Cambodjaanse autoriteiten bekendgemaakt. Onder de arrestanten bevond zich ook een minderjarige.

Twee van de 23 arrestanten zijn op 8 februari voorwaardelijk vrijgelaten. De overige arrestanten bevinden zich nog in een zwaarbeveiligde en afgelegen gevangenis in de provincie Kampong Cham.

Zij worden beschuldigd van opzettelijke geweldpleging en vandalisme. Het Cambodjaanse Hof van Cassatie zal op 11 februari hun lot bepalen.

De stakende textielarbeiders in Cambodja hadden zich tevens aangesloten bij een politieke beweging, waarbinnen de oppositiepartij Cambodia National Rescue Party (CNRP) een belangrijke rol speelt. Na het bloederige incident van 3 januari riep premier Hun Sen, om bredere acties van de oppositie te voorkomen, een verbod uit op publieke bijeenkomsten.

De Cambodjaanse autoriteiten handhaven dit verbod door veiligheidsdiensten en regeringsgezinde burgerwachten in te schakelen om betogers af te schrikken en uiteen te drijven.

Wereldwijde solidariteitsacties dwingen Cambodjaanse overheid tot dialoog

Op initiatief van de wereldwijde vakverbonden IndustriALL, UNI en ETUC trokken op 10 februari in verschillende landen activisten richting de ambassades van Cambodja, om de vrijlating van de betogers te eisen. Zo vonden er solidariteitsacties plaats in verschillende Europese en Amerikaanse steden, maar ook in Indonesië, Australië, Nieuw-Zeeland en Zuid-Korea.

Dit laatste land speelt een opmerkelijke rol in het conflict tussen de Cambodjaanse overheid en de textielarbeiders, aangezien de meerderheid van de textielfabrieken in handen is van Zuid-Koreaanse eigenaars. Kort na de uit de hand gelopen betoging van 3 januari dook er een verwijderd Facebookbericht van de Zuid-Koreaanse ambassade op. Daaruit bleek dat het ambassadepersoneel het leger had verzocht de Zuid-Koreaanse fabrieken te beschermen tegen de stakers.

Op de stoep van de Cambodjaanse ambassade in Brussel kwamen op 10 februari ruim 150 vakbondsmilitanten en vertegenwoordigers van ngo’s bijeen. Tijdens deze betoging werden er biljetten van één dollar aan elkaar gestikt: deze biljetten staan gelijk aan het dagloon van een Cambodjaanse textielarbeider.

“Onze belangrijkste boodschap was dat de gearresteerden onmiddellijk vrij moeten worden gelaten. Maar we steunen natuurlijk ook hun eis voor een leefbaar loon”, stelt Sara Ceustermans, coördinator van de Schone Kleren Campagne.

“Tachtig dollar per maand is onvoldoende om van te kunnen leven. Bovendien bleek zelfs uit een onderzoek van de Cambodjaanse overheid dat het minimumloon moet stijgen naar 160 dollar per maand, wil men de arbeiders een leefbaar loon bieden”, zegt zij.

Het is volgens Ceustermans vooral de Cambodjaanse werkgeversorganisatie GMAC die de overheid blijft pushen om niet in te gaan op de eisen van de textielarbeiders. “Maar inmiddels hebben zelfs grote kledingmerken als Adidas en H&M de Cambodjaanse overheid gevraagd om terug te keren naar de onderhandelingstafel. Hoewel deze multinationals niet expliciet akkoord gaan met de eis van 160 dollar per maand, staan ze open voor gesprekken en veroordelen ze het geweld.”

De organisaties die zich voor de deur van de Cambodjaanse ambassade hadden verzameld krijgen op vrijdag 14 februari, na herhaaldelijk aandringen, de gelegenheid om in gesprek te gaan met de ambassadeur. Tijdens dit gesprek zal volgens Jessie Van Couwenberghe van de christelijke vakbond ACV ook het samenscholingsverbod aan de orde komen. “Die is een flagrante schending van de arbeidsrechten”, stelt ze.

De wereldwijde oproep aan de Cambodjaanse overheid om terug te keren naar de onderhandelingstafel lijkt inmiddels haar vruchten af te werpen. “De Cambodjaanse minister van Economie en Financiën heeft afgelopen weekend laten weten bereid te zijn een dialoog op te starten met de vakbondsfederaties en een aantal belangrijke kledingmerken”, vertelt Van Couwenberghe. “De Cambodjaanse overheid beseft zich dat zij van alle kanten in de gaten wordt gehouden, en is daar niet immuun voor.”

De Cambodjaanse textielindustrie genereert jaarlijks een omzet van 5,1 miljard dollar, en stelt meer dan een half miljoen arbeiders te werk.