In de afgelopen vijf jaar werd 20 procent minder van het wereldwijde bosgebied onder beheer van inheemse volken gebracht, vergeleken met de zes jaar ervoor. Dar blijkt uit een nieuw onderzoek van het Rights and Resources Initiative (RRI), een coalitie van 140 internationale organisaties. RRI zegt ook dat de juridische bescherming afnam in de laatste jaren en dat aangenomen wetten zwakker waren.
Er wordt volgens Andy White, coördinator bij RRI, veel gesproken over landrechten. Maar niemand zou daadwerkelijk investeren – donoren niet, grote bedrijven niet noch de overheden uit ontwikkelde landen. “Niemand komt over de brug met geld om ontwikkelingslanden te helpen land in kaart te brengen, te registreren en de benodigde gesprekken te voeren.”
De verminderde aandacht komt na een periode waarin er relatief veel publieke belangstelling voor landrechten en inheemse bevolkingsgroepen was. Multinationals, rechtbanken en westers donoren erkenden dat de kwestie van belang was en beloofden zich er meer voor in te zetten. Ontwikkelingswerkers constateren nu echter dat landrechten niet meer hoog op het prioriteitenlijstje staan.
“In 2013 werd het beeld bepaald door lokale elites en bedrijven die zich grond toe-eigenden, gesteund door regeringen die het land bijna weggeven aan investeerders”, zegt RRI in het jaarlijkse rapport dat gisteren in Londen werd gepresenteerd.
Handelswaar
Vorig jaar hadden inheemse en lokale bevolkingsgroepen ongeveer 513 miljoen hectare bos in beheer. Vooral in lage- en middeninkomenslanden claimen overheden ongeveer 60 procent van dat land. Hoewel dit cijfer met 10 procent is gedaald sinds 2002, is dat vooral te danken aan bepaalde regio’s en landen. In Latijns-Amerika bijvoorbeeld, controleren lokale bevolkingsgroepen ongeveer 39 procent van de bossen. In Afrika ten zuiden van de Sahara is dat slechts 6 procent en in het Congobekken minder dan 1 procent.
RRI zegt dat tussen 2002 en 2013 amper 24 nieuwe wettelijke bepalingen zijn aangenomen die de zeggenschap van lokale bevolkingsgroepen over bossen vergroten. Slechts zes daarvan werden aangenomen na 2008, en deze laatste bepalingen zijn zwakker dan de voorgaande. Niet één ervan kent eigendomsrechten toe.
Raul Silva Telles do Valle, coördinator bij Instituto Socioambiental, een Braziliaanse ngo, zegt dat het niet toevallig is dat deze terugval zich voordoet op het moment dat de waarde van land en water stijgt. “Daardoor worden arme landen, die wanhopig wachten op een economische impuls, nog meer getroffen door landroof. Zij zien bossen als handelswaar, niet als het thuis van hun burgers.”
