Vanaf donderdag 6 februari krijgen radiologen een substitutierecht. Zij mogen dan zelf bepalen welke beeldvorming voor de patiënt het beste zou zijn, ook al is dat anders dan wat de behandelende arts voorschrijft. (De Morgen 5 februari 2014) Deze maatregel wordt ingevoerd om overconsumptie in de radiologie tegen te gaan.
Er worden in België namelijk in verhouding vier keer zoveel CT-scans genomen dan bijvoorbeeld bij onze Noorderburen. Volgens een studie van het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE Reports 178A-2012) nemen de radiologen in regionale ziekenhuizen jaarlijks gemiddeld 460.000 euro mee naar huis, na aftrek van de kosten die ze aan het ziekenhuis betalen. Bij die bedragen zijn naast het ereloon ook de supplementen meegerekend, maar niet wat de specialisten aanrekenen in hun eigen privépraktijk.
Overconsumptie is niet alleen slecht voor de portemonnee van de patiënt en van de ziekteverzekering. Het is bovendien ook ongezond. Australisch onderzoek heeft uitgewezen dat teveel CT-scans bij kinderen de kans op kanker significant verhoogt. Maar gaat het substitutierecht nu echt de overconsumptie in de radiologie kunnen aanpakken? Ja, indien hij gepaard gaat met het ontkoppelen van het voorschrijfgedrag van artsen en radiologen van financieel profijt.
Er is voldoende bewijs dat de huidige betaling per prestatie in de geneeskunde de hoofdoorzaak is van overconsumptie. Betaling per prestatie geeft de arts bij het voorschrijven van onderzoeken en behandelingen een blanco check en dat leidt tot verregaand misbruik. Dat effect wordt nog versterkt doordat radiologen zich in bijna alle gevallen deconventioneren, waardoor ze aan de patiënt extra ereloon-supplementen mogen aanrekenen.
Professoren en academische specialisten worden echter niet betaald per prestatie en mogen tijdens hun academische werktijd geen ereloonsupplementen aanrekenen. Zij krijgen een goed salaris van 6.000 tot 15.000 euro per maand, met volledige pensioenopbouw en sociale zekerheid. Als dat voor de professoren van een derdelijnsziekenhuis kan, dan moet dat ook voor de gewone ziekenhuizen kunnen. In de Scandinavische landen is in alle ziekenhuizen een gelijkaardig betalingssysteem van toepassing als bij ons in de universitaire ziekenhuizen. Hun zogenaamde Nordic-model vormt de meest performante en meest toegankelijke gezondheidszorg van Europa.
