Er is maar een klein beetje zeewater nodig om landbouwgrond onvruchtbaar te maken, dus volgt Mohamed Saeed nauwlettend de bewegingen van de zee. Elk jaar komt die dichterbij zijn twee hectare land, op ongeveer 400 meter afstand van de kust. De jonge boer verwacht dat zijn land binnen tien jaar onder water zal staan. Maar al eerder zal schade aan de gewassen ontstaan, doordat het zeewater het zoete grondwater infiltreert. Dat proces is al begonnen, zegt Saeed.

“Dit land is ziek geworden”, zegt hij, terwijl hij een handvol zand met witte aanslag oppakt. “De bodem is zout, het irrigatiewater is zout en we hebben veel kunstmest nodig om hier iets te laten groeien.”

De Nijldelta strekt zich uit over 25.000 kilometer. Er wonen 40 miljoen mensen. De noordelijke flank, die van Alexandrië tot Port Said loopt, heeft een van de meest kwetsbare kustlijnen ter wereld. Volgens Khaled Ouda, een geoloog aan de Assiut-universiteit, loopt 6.000 vierkante kilometer van de Nijldelta onder water als de zeespiegel met 30 centimeter stijgt.

In een rapport van het International Panel on Climate Change (IPCC) voorspellen wetenschappers een zeespiegelstijging van 28 tot 98 centimeter tegen 2100. Zelfs als de meest conservatieve voorspelling uitkomt, zou 12,5 procent van het gecultiveerde land in Egypte getroffen worden. Ongeveer 8 miljoen mensen, zo’n 10 procent van de bevolking, moeten dan verhuizen.

Slib

Niet alleen de stijgende zeespiegel vormt een bedreiging voor de noordelijke kust van Egypte. De delta zelf daalt ook. Voor de bouw van de Aswandam in de jaren zestig, spoelde er jaarlijks zo’n 120 miljoen ton slib door de Nijl. Dat hoopte zich op in de Nijldelta. Zonder deze jaarlijks aanvoer van slib krimpt de Nijldelta.

De Egyptische regering probeert de oprukkende zee terug te dringen met golfbrekers en aarden dijken. Stapels betonblokken moeten kusterosie tegengaan. Maar door gebrek aan nieuwe sedimentatie, liggen duizenden hectares land nu op zeeniveau.

“Je kunt zoveel muren bouwen als je wilt, maar het zeewater komt toch binnen via de ondergrond”, zegt Osman El-Rayis, hoogleraar chemie aan de Universiteit van Alexandrië. “Het zoute water tast de grond van onderaf aan. De wortels van planten gaan dood. Als het water verdampt, maakt het achtergebleven zout de bodem onvruchtbaar.”

El-Rayis waarschuwt dat de onderlaag van de Nijldelta poreuzer wordt en dat zeewater infiltreert in het grondwater. Zout water vormde altijd al een bedreiging voor de landbouw aan de kust, maar een gestage stroom zoet water spoelde het zout in het verleden meestal weg. Met de bevolkingsgroei in Egypte is echter ook de vraag naar drinkwater toegenomen, waardoor steeds minder Nijlwater de delta bereikt. Het water dat de delta nog wel bereikt, is vervuild met rioolwater en gifstoffen uit de industrie.

Duinen

Veel boeren hebben hun land al verlaten of zijn overgestapt op visserij. Anderen hogen hun land op met zand, om hun gewassen zo boven het brakke water te kunnen telen. “Maar dat zand is niet erg vruchtbaar, dus er is veel kunstmest nodig”, zegt Saeed.

Het zand komt veelal uit de duinen aan de Egyptische noordkust. Het plunderen van deze duinen maakt de Nijldelta nog kwetsbaarder voor een stijgende zeespiegel. Wetenschappers zeggen dat het van groot belang is kusterosie tegen te gaan door de natuurlijke zeewering in tact te laten. Tegelijkertijd moeten er wallen worden aangelegd om de 240 kilometer lange kuststrook te beschermen. Onder die wallen moet tot 13 meter diep ondoordringbaar materiaal gebruikt worden om het zoute water tegen te houden.

De kosten van een dergelijk project lopen echter in de miljarden en Ouda betwijfelt of de Egyptische regering die kosten kan dragen.

Auteur: Cam McGrath