De verklaring is een reactie op een vernietigend rapport van de ombudsman van de International Finance Corporation (IFC), de tak van de Wereldbank die leningen verstrekt aan de private sector. De IFC-ombudsman hekelde het kritiekloze beleid ten aanzien van de Corporación Dinant, een bedrijf dat betrokken zou zijn bij moorden en andere schendingen, maar in 2008 toch een lening van 30 miljoen dollar (22,5 miljoen euro) kreeg.
Het bedrijf is eigendom van Miguel Facussé Barjum die, volgens een door WikiLeaks gelekt bericht, door de Amerikanen wordt gezien als “de rijkste, machtigste zakenman” van het land. Zijn bedrijf is actief in het lager gedeelte van de vallei van de rivier Aguán, een regio waar honderden boerencoöperaties gevestigd zijn.
Die boeren hebben een conflict met Dinant, dat hun land wil opkopen voor grootschalige industrIële teelten voor de export ten koste van de lokale productie door de plaatselijke bevolking. Sinds 2009, toen president Zelaya werd afgezet in een door de VS gesteunde coup, die ook door Facussé zou zijn gesteund, zijn in de vallei bijna honderd mensen gedood, meestal boeren en ook een paar werknemers van Dinant.
Lening annuleren
De IFC verklaart dat het geen verdere leningen verstrekt totdat Dinant de verplichtingen nakomt die het bedrijf samen let de IFC in een actieplan zijn overeengekomen, op gebied van de relatie met de bevolking en sociale en ecologische gedragsnormen. Als Dinant die niet nakomt, is de IFC bereid “alle mogelijke maatregelen te nemen, inclusief het annuleren van de lening”, aldus de verklaring. Ook zal het actieplan, dat volgens betrokkenen niet goed genoeg is, worden verbeterd.
Het actieplan was opgesteld als reactie op het IFC-rapport, samen met een verklaring. Daar kwam veel kritiek op, zelfs van het bestuur van de bank. De tweede verklaring is volgens veel deskundigen beter omdat het in elk geval de begane fouten erkent. Het is echter nog steeds niet genoeg, zeggen ze. “Er is een risico dat het geweld en de straffeloosheid blijven bestaan als de Werelbank de activiteiten van het bedrijf niet onderzoekt en de bevolking niet consulteert”, zegt Berta Cáceres van de Consejo Cívico de Organizaciones Populares e Indígenas de Honduras (COPINH), de organisatie van de inheemse Lenca-bevolkingsgroep.
De lening van 30 miljoen dollar was deel van een pakket van 100 miljoen dollar (75 miljoen euro) waar ook de Duitse ontwikkelingsbank, de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank en de Centraal-Amerikaanse Bank voor Economische Integratie aan deelnamen, om de verwerkingsfaciliteiten voor voedsel en snacks van Dinant uit te breiden. De Duitsers schrapten de lening in 2011 al, toen berichten opdoken dat private veiligheidsmensen, ingehuurd door bedrijven van Facussé, betrokken bleken bij onteigeningen en zelfs moorden.
Bedrijfscultuur
Volgens de ombudsman heeft de staf van de IFC de eigen regels overtreden door niet de noodzakelijke stappen te nemen bij het onderzoeken van de risico’s en het reageren op de berichten. Dat is deels te wijten aan de bedrijfscultuur en het beloningssysteem die de staf in de praktijk aanmoedigden om “mogelijke ecologische, sociale en conflictgerelateerde risico’s over het hoofd te zien, niet te erkennen of zelfs te verbergen”.
“De IFC heeft een belangrijke beleidskeuze ter bescherming van mensenrechten en het milieu”, zegt Jessica Evans, senior onderzoeker bij Human Rights Watch (HRW). “Maar de zaak-Dinant laat zien dat ze dat beleid beschouwen als optioneel.”
De IFC erkent dat het beter moet kijken naar de risico’s in conflictsituaties. De IFC vertrouwt er echter nog steeds te veel op dat de Hondurese overheid de landconflicten wel goed aanpakt, zegt Dana Frank, een Hondurasspecialist aan de Universiteit van California in Santa Cruz. “Er is een reden waarom de overheid niet intervenieert om de moorden te stoppen”, zegt ze, “en dat is dat Facussé een machtige figuur in de staat is.”
