TPP staat voor Trans-Pacific Partnership, het akkoord dat de VS wil afsluiten met het merendeel van de kustlanden rond de Stille Oceaan. WikiLeaks lekte eerder al teksten van het TPP, die eruit zien alsof ze rechtstreeks van de tekentafels van multinationals vandaan komen.

Bedrijven kunnen overheden aanklagen

Het TPP legt onder meer bepalingen vast rond de bescherming van investeerders in een zogenaamd investor-to-state dispute settlement (ISDS). Dit ISDS bepaalt hoe bedrijven landen kunnen aanklagen als zij menen dat bepaalde wetgeving hun investering schaadt, ook wetgeving die tot doel heeft de publieke gezondheid of het milieu te beschermen. 

Geen bindende maatregelen

Het milieuhoofdstuk van het TPP, dat op 15 januari door WikiLeaks gelekt is, behandelt de standpunten van de betrokken landen rond milieuthema’s, zoals klimaatverandering, biodiversiteit en visbestanden. Daarnaast gaat het vooral over de relatie tussen het bedrijfsleven en het milieu. 

Wat in dit hoofdstuk opvalt, is de afwezigheid van bindende maatregelen die opgelegd kunnen worden aan bedrijven of overheden die het leefmilieu in andere landen schaden. Ook beperkt de deal de invloed die overheden hebben om multinationals aan banden te leggen wanneer zij handelen in het nadeel van burgers en natuur op hun grondgebied. 

“De corporate agenda wint”

Jane Kelsey, professor in de rechten aan de University of Auckland, zocht uit wat dit hoofdstuk zou betekenen voor Nieuw-Zeeland, dat ook deelneemt aan de onderhandelingen.

Kelsey concludeerde dat “de tekst geen bescherming biedt van het niveau dat we in de 21ste eeuw gewend zijn. De verplichtingen zijn zwak en de naleving ervan is niet afdwingbaar. Andere, eerder gelekte, hoofdstukken maakten het milieu, natuurlijke hulpbronnen en inheemse rechten al ondergeschikt aan commerciële doelstellingen en zakelijke belangen. De corporate agenda wint dus op twee fronten”.

“Obama doet een stap terug”

Kevin Zeese van de Amerikaanse actiegroep It’s Our Economy, wijst erop dat het TPP bedrijven alle mogelijke bescherming biedt, waaronder de mogelijkheid overheden aan te klagen als hun winst bedreigd wordt, terwijl er niet is voorzien in bescherming van de natuur tegen bedrijven en overheden. 

Zeese zei tegen The Real News: “Iedereen die keek naar dit hoofdstuk kwam tot dezelfde conclusie. Wat interessant is, is dat het lijkt alsof het handelen van president Obama wat dit betreft eigenlijk erger is voor het milieu dan dat van president George W. Bush. Het is in feite een stap terug.”

“In 2007 heeft president Bush ermee ingestemd de handhaving van milieuproblemen een hoofdovereenkomst te maken in handelsdeals, zodat handhaving daadwerkelijk kon worden afgedwongen. Dat is zo gebleven in elke handelsovereenkomst sinds 2007.”

“Nu komen we bij deze handelsovereenkomst, en dit lek toont ons dat er geen handhaving is. Er staan een hoop loze woorden in, maar niets om bescherming af te dwingen. Als betrokken staten de milieunormen schenden, is het onmogelijk hen te dwingen die milieunormen te respecteren.”

“Geheimzinnigheid roept vragen op”

Volgens auteur Noam Chomsky worden burgers bewust in onwetendheid gehouden over de inhoud van de onderhandelingen over het TPP, wat in de deelnemende landen al tot protesten leidde.

Chomsky zei tegen de Huffington Post: “Het is heel moeilijk om een beeld van het TPP te vormen, want het is zeer geheim gehouden. Half geheim, moet ik zeggen. Het is namelijk geen geheim voor de honderden bedrijfsjuristen en lobbyisten die bij de wetgeving betrokken zijn. Voor hen is het volkomen openbaar. Ze zijn, in feite, de schrijvers ervan. Het wordt geheim gehouden voor de bevolking. Wat natuurlijk voor de hand liggende vragen oproept.”

Het volledige interview met Chomsky over de implicaties van het TPP kun je hier bekijken.