Beste schepen van Diversiteit Homans,
Fijn dat u mijn stuk gelezen hebt en daarbij ook reageerde, maar er moet me toch iets van het hart.
We mogen dan wel de liefde delen voor een stad waar ik naartoe ‘migreerde’ maar ik heb desondanks toch het gevoel dat we iets anders zeggen. Ik ben niet te vinden voor een neoliberaal Antwerpen waar mensen enkel tellen als ze een economische bijdrage kunnen leveren. Als sociologe kan ik ook moeilijk de verregaande individualisering onderschrijven waar alles herleid wordt tot de ‘persoonlijk succes of falen’- gedachte en er geen oog is voor structurele mechanismen en dominante ideologieën.
Als schepen van Diversiteit stelt u dat u walgt van de particuliere racistische uitlatingen maar desondanks erkent u het bestaan van het Grote Monster dat racisme is niet. Het zijn individuele uitingen maar het is geen dominante ideologie die het samenleven in Antwerpen verziekt. Het beleid slaagt er zelfs in om racisme te minimaliseren door te stellen dat de slachtoffers zelf verantwoordelijk zijn.
Wellicht hebben de slachtoffers hiertoe aanleiding gegeven? Meer nog: om racisme zelfs verdacht te maken (racisme als excuus om de verantwoordelijkheid te ontlopen). Als de slachtoffers van racisme maar voldoende inspanningen leveren: Nederlands spreken, een job hebben, zich ‘integreren’ en ga zo maar door, dan pas zal racisme in ‘doses beperkt worden’. Denkt het beleid ook dat vrouwen met een minirok zelf verantwoordelijk zijn voor het leed dat ze moeten ondergaan? Voor verkrachtingen? Als ze zich maar zediger hadden gekleed? Welk inburgeringstraject zou het beleid hen voorschrijven?
Racisme is volgens hetzelfde beleid ook relatief. Vertel dat aan de familie Achrak die hun geliefde zoon moesten begraven, aan de naasten van de toen zwangere Oulematou Niangadou. Maar ook aan de ouders van Luna Drowart, een peuter neergeschoten omdat ze op stap was met een ‘allochtoon’, en Songül Koç, een Turkse met hoofddoek die het lef had om op een bankje in haar buurt een boek te lezen. Geen enkele camera had dit kunnen voorkomen, wel een beleid dat racisme ernstig neemt.
Op basis van deze gebeurtenissen kunnen we moeilijk conclusies trekken over het aard van het beestje, hoor ik velen denken. Wetenschappelijk onderzoek is hierin alvast duidelijker: Vlaanderen is een slechte leerling wat betreft het wegwerken van ongelijkheid in het onderwijs en gelijke behandeling op de arbeidsmarkt. Verder stelde Open Society Foundations in haar rapport dat discriminatie een ernstige barrière vormt voor een volledige en gelijke participatie van burgers in Antwerpen. Om nog maar te zwijgen over andere gerenommeerde instellingen die België terechtwijzen.
Vanuit ’t Schoon Verdiep kan men ook de keuze maken om hardhandig op te treden tegen deze vorm van criminaliteit die verschrikkelijke littekens achterlaat bij talrijke Antwerpenaren. Die er zelfs voor zorgt dat men kotst op Antwerpen en onze geliefde stad de rug toekeert. Misschien is een antiracismebrochure een optie? Een antidiscriminatie-ambtenaar? Of een war on racism?
Mijn brief was grotendeels ook een klacht tegen een beleid waar het individueel schuldmodel waartoe Janssens de aanzet gaf (à la ‘wie faalt heeft het aan zichzelf te wijten’) versterkt wordt door het huidige beleid. Dat blijft op dezelfde golflengte de zwaksten in onze samenleving viseren, de socalled ‘losers’ die er niet in slagen om van hun leven een ‘succes’ te maken volgens de neoliberale normen.
Waar ligt hierin de verantwoordelijkheid van het beleid door het al dan niet bewust polariseren en wantrouwen creeëren, door onder andere dringende medische hulp te weigeren aan mensen zonder papieren, het inschrijvingsgeld voor nieuwkomers van ‘vreemde’ origine te verhogen tot 250 euro, door dubbelzinnige informatie te verspreiden (87 procent van de steuntrekkers zijn niet-Nederlandstalig), door ‘angstig’ te worden bij het horen van Arabische muziek op oudejaarsavond, door ‘moslimterreur’ als ergste ramp sinds Hitler en Stalin te benoemen terwijl de cijfers van Europol meer dan duidelijk zijn, …
In mijn open brief wilde ik duidelijk maken dat racisme, uitgaande van wie dan ook, verregaande gevolgen heeft voor het samenleven in ons Antwerpen. Dat het beleid gezien de afgelopen jaren niet anders kan dan duidelijk maken dat het Grote Monster bestreden moet worden in plaats van excuses te zoeken voor een strafbaar feit.
Uw antwoord stelde me teleur en maakte enkel duidelijk dat de N-VA eerder voor een beleid kiest waar de eigen individuele verantwoordelijkheid centraal staat maar dat de ‘eigen’ verantwoordelijkheid van het beleid om onze stad als het ware te ‘genezen’ van een vreselijke epidemie geen prioriteit is. In dat opzicht hebt u gelijk en deel ik Ico Maly’s analyse, met dit soort politiek beleid gaan we racisme niet ‘wegtoveren’.
Samira Azabar
