De officiële bedoeling van de overheidsmaatregel is om de werking en de geldstromen naar niet gouvernementele organisaties (ngo’s) meer transparant te maken. Critici geloven niet veel van deze uitleg. Tegenstanders vrezen eerder dat de regering op die manier de sociale en de ngo-sector wil controleren “net zoals dat onder president Mahinda Rajapaksa in Sri Lanka gebeurt”, zegt Farooq Tariq van de Awami Arbeiderspartij (AWP).

Hij wijst erop dat de Pakistaanse Moslimliga-Nawaz (PML-N) de controle over de sociale sector zal willen opdrijven met strikte maatregelen. Volgens Tariq heeft de PML-N geen hoge pet op van sociale organisaties die ze bestempelen als irritant en bemoeiziek. Een van de ministers van de PML-N noemde ngo’s ooit buitenlandse agenten.

Spionage

Sommige pleitbezorgers van de nieuwe maatregel zien buitenlandse hulp als een vorm van spionage onder het mom van sociaal werk. Daarbij ligt wat er in 2011 gebeurde nog vers in het geheugen. Toen zou de arts Shaki Afridi benaderd zijn door de Amerikaanse CIA om een valse vaccinatiecampagne op te zetten in Abbottabad met als ultiem doel de toenmalige leider van Al Qaeda, Osama bin Laden te vatten, wat datzelfde jaar ook gebeurde.

De beschuldiging dat een medewerker van hulporganisatie Save the Children de ontmoeting tussen Afridi en de CIA mee in goede banen zou hebben geleid, deed het wantrouwen tegen buitenlandse hulporganisaties stijgen in Pakistan.

Geen andere motieven

Het wetsvoorstel werd vorige maand goedgekeurd door het economische comité van de federale regering. Deze regeling zal zowel de lokale ngo’s controleren die buitenlandse hulp ontvangen als de internationale hulporganisaties. Zowel budgetten als inhoud van voorgestelde projecten of de geografische verspreiding ervan zullen door de nieuwe maatregel kunnen bekeken worden.

Senator Tariq Azeem van de PML-N die mee aan het wetsvoorstel werkte, verklaarde dat er geen andere motieven zijn dan een goede regeling voor hulporganisaties.

Hulporganisaties cruciaal

Volgens de laatst beschikbare cijfers van de VN uit 2001 zouden in Pakistan 16.000 geregistreerde ngo’s actief zijn. De VN schat dat dit aantal rond de 35.000 ligt als ook de niet-geregistreerde hulporganisaties daarbij worden geteld. Allen zijn ze actief in de sectoren van gezondheidszorg, onderwijs en armoedebestrijding.

Ngo’s spelen een cruciale rol in Pakistan waar de werkloosheid 11,2 procent bedraagt, 60 procent van de bevolking arm is en meer dan 350.000 kinderen hun vijfde verjaardag nooit vieren.

De directeur van denktank Duurzaam Ontwikkelingsbeleid, Abid Suleri zegt dat de nieuwe regelgeving goed werk kan leveren om bijvoorbeeld de overlapping aan inspanningen meer te stroomlijnen. Even goed voelt hij aan dat de nieuwe wet gebruikt kan worden om een dynamisch middenveld in toom te houden.

Ngo’s, zo zegt hij, hebben gevochten voor het herstel van democratie, het opsporen van vermiste personen en ze klagen mensenrechtenschendingen aan. “Wat zal er gebeuren als de overheid zal verklaren dat al deze acties gericht zijn tegen de staat?”