VOEDSELVERSPILLING EN DUMPSTERDIVEN

OP BEZOEK BIJ WARENHUIZEN EN DE CONSUMENT

[Dit artikel werd geschreven in november 2012 ter selectie van de Junior-Journalistenwedstrijd van het Davidsfonds. Het stuk werd met de eerste plaats bekroond in de regionale voorronde door Davidsfonds Tienen. Vervolgens werd het artikel geselecteerd bij de laatste tien genomineerden in de nationale finale in het voorjaar van 2013.]

Meer dan een miljard mensen lijdt honger. Toch gooit de gemiddelde mens meer dan 10 procent van zijn voedsel weg. Samen met zo’n 500.000 ton voedsel, verdwijnt per jaar ook 2,4 miljard euro in de vuilnisbak.  Voedselverspilling is een actueel thema met fenomenen zoals dumpsterdiven tot gevolg. Voedselverspilling slaat alle absurditeit en wordt vaak genegeerd, hoewel er zeer evidente oplossingen bestaan.

Het is een verrassend warme oktobernacht wanneer ik beslis te gaan dumpsteren op eigen bodem. Ik bevind mij op de parking achter een kleine superette in het centrum van Tienen en heb mijn zinnen gezet op twee in het oogspringende containers. Overtuigd maar zeer subtiel benader ik de twee containers wanneer ik merk dat ze beide voorzien zijn van een stevig hangslot. Teleurgesteld troost ik mij met de gedachte dat dit misschien alleen het geval is voor containers van een warenhuis midden in het centrum van een stad of dat deze gemene er is geplaatst om te voorkomen dat de gierige buurman van hiernaast zijn huiselijk afval hier komt dumpen.

Ik  gok er op dat bij de grotere warenhuizen buiten het stadscentrum beslist open exemplaren te vinden zullen zijn en ik zet mijn tocht verder langs de warenhuizen buiten het centrum.
Na enkele teleurstellingen is het eindelijk raak. Een hele container vol fruit doet mij triomfantelijk glimlachen. Ik weet niet hoe de toestand op de bodem van de container is, maar het fruit bovenaan  ziet er belachelijk goed en consumeerbaar uit. 
 

HYPOCRIETE CONSUMENT
Bij discussies in verband met voedselverspilling worden warenhuizen al snel als de grootste verspiller aangeduid. De Franse documentaire ‘Le scandale du gaspillage alimentaire’ van Marie-Pierre Rimbault toont aan dat voedselverspilling aanwezig is in elke fase van het productieproces. 40% van de totale visvangst verdwijnt tussen het vangen op zee en het bakken in de pan, omdat dit deel zogezegd niet voldoet aan de strenge eisen van de consument. Naar mijn mening moet voedselverspilling ingedeeld worden in verschillende soorten. Zowel producent, verkoper en consument treffen fout. Maar deze laatstgenoemde is misschien nog wel de meest verspillende schakel in het hele verhaal.

YOGHURT & APPELMOES            
De consument koopt en koopt. Warenhuizen zorgen er via verschillende marketingstrategieën voor dat huismoeders en -vaders met een overvolle winkelkar naar huis gaan. Omdat de yoghurt goedkoper wordt aangeboden, wordt dat onnodig pakje extra al sneller in de kar gelegd. Dit pak yoghurt staat echter in afslag voor een reden en vervalt hoogstwaarschijnlijk de volgende dag. Nonchalant en schaamteloos gooien we deze onaangeroerde yoghurt op het einde van de week in de vuilnisbak. Ook de appelmoes gooien we weg omdat het formaat van de pot eigenlijk veel te groot is voor bij de wekelijkse kip waardoor we een week na opening genoodzaakt zijn het grootste deel weg te gooien. Neem dus uw eigen verantwoordelijkheid wanneer u met een boze vinger naar de warenhuizen wijst. Welke marketingstrategieën, reclames en superkortingen er ook op u worden afgevuurd, vraag u af of u het werkelijk nodig hebt. Op het internet zijn vele tips te vinden om uw aankoopgedrag te beperken, zoals op tastethewaste.nl, genoemd naar de gelijknamige docufilm over wereldwijde voedselverspilling.

DE MOOISTE TOMAAT
De consument wil verser en verser. Grootwarenhuizen zijn vaak genoodzaakt hun iets minder verse, maar perfect eetbare producten, aan de kant te schuiven voor de dagelijks verse lading. Wie gaat er niet op zoek naar de mooiste en beste tomaten in de gigantische hoop? Tussen de weggegooide voedingsmiddelen kan men echter ook dozen ontbijtgranen en dergelijke terugvinden. Die belandden hier, niet omdat ze over houdbaarheidsdatum of niet meer vers waren, maar omdat ze plaats moesten maken voor nieuwe producten. In een wereld waar zo veel honger is, worden consumeerbare producten afgedankt. Dit is natuurlijk helemaal te gek.

DUMPSTERDIVEN
Het duurde tot 2010, toen Steven De Geyndst werd gearresteerd wegens het stelen van een weggegooid pakje muffins, totdat deze problematiek ook in België bekend werd. De Geyndst, ofwel ‘Muffinman’ werd vrijgesproken na zijn proces. Volgens de openbare aanklager was De Geyndst ‘een gevaar voor de samenleving’ omdat hij producten verspreidde die een potentieel gevaar vormen voor de maatschappij. Naast het feit dat deze beschuldiging overdreven is, heeft hij daar wel een punt. Er moet een bepaalde reglementering en grens zijn. Hoe zou het dumpsterdiven zich anders ontwikkelen en bij wie ligt de aansprakelijkheid wanneer de ‘dumpsterdiver’ ziek zou worden van de weggegooide goederen van een ander?
De aansprakelijkheidskwestie is de reden waarom  warenhuizen hun ‘mogelijk niet meer consumeerbare’ voedingswaren liever weggooien dan ze te verspreiden onder de armere klasse.

SOCIALE WINKEL
Met geen enkel argument valt te weerleggen dat de voedselverspilling die nu plaatsvindt gewoonweg te onzinnig is. Er moéten efficiëntere alternatieven zijn voor het containeren, en naar mijn aanvoelen zijn die er ook.

De sociale winkel op Ile de France is een voorbeeld dat ook België momenteel volgt. In een sociale winkel komt voedsel terecht dat zich voor de houdbaarheidsdatum bevindt, maar werd afgedankt door warenhuizen. Om te voorkomen dat elke gierige middenklasser hier zijn inkopen doet en de economie in elkaar stort, wordt er door de plaatselijke sociale instelling bepaalt wie er kan winkelen en wie niet. In België vinden we dergelijke winkels alleen terug in grootsteden zoals Gent. Om zoveel mogelijk van het ‘afgedankte voedsel’ te recycleren zullen meer en meer sociale magazijnen moeten worden opgericht, ook in de kleinere steden.

TEGENSTRIJDIG PROBLEEM
Voedselverspilling is een moeilijke en wereldwijde problematiek. Ik denk dat evidente oplossingen zoals de uitbouw van sociale winkels de noodzaak van dumpsterdiven zal vervangen en de voedselverspilling plaatselijk zal tegengaan. Het probleem beschrijft de tegenstelling tussen het rijke Westen en de armere ontwikkelingsgebieden. De grote pion in dit probleem is de consument zelf.

Probeer bij het winkelen dus goed na te denken over wat u werkelijk nodig heeft en wat u kan consumeren voor de houdbaarheidsdatum verstrijkt.
Ik verzeker u, bij het aanbreken van de zomer heeft u plots wel dat extraatje om uw luxueuze vakantie te financieren.