Ik ben leerkracht en regelmatig werkzoekend. Mijn interactie met VDAB is nooit erg vlot verlopen en ik zou omvangrijke boeken kunnen neerpennen over mijn visie op de werking van deze dienst die helaas geen enkele werkzoekende kan negeren of ontlopen. Maar ik zal mij in deze blogpost beperken tot het aankaarten van één probleem. Al jarenlang gebruik ik onder andere de database van VDAB om te solliciteren. Al even lang erger ik mij aan de grote hoeveelheid van wat ik “nepvacatures” noem.

Enkele voorbeelden hiervan :

• Eén vacature die dubbel, driedubbel, tiendubbel geplaatst wordt omdat de werknemer verschillende interimkantoren aanschreef en al die kantoren de vacature vervolgens doorstuurden naar VDAB.
• Vacatures die leiden naar een werfreserve en geen betrekking hebben op een concrete plaats die vrijkomt op korte termijn.
• “Vacatures” gepost door Herbalife of andere organisaties die geen werknemers in dienst nemen, maar enkel hun netwerk van zelfstandigen/freelancers willen uitbreiden. Meestal voor slechts enkele uren per week. Een werknemer kan zelfstandige in bijberoep zijn, een werkzoekende kan niet deeltijds zelfstandige zijn. Aan dit soort aanbiedingen hebben voltijds werkzoekenden dus niets.
• Vacatures voor stages of vrijwilligerswerk, onbetaald.

Toen ik een tijdelijke job zocht in de verkoop, om toch maar iets te doen, waren vooral de meervoudig geposte vacatures een veelvoorkomend fenomeen. Bij het zoeken in de rubriek Onderwijs stuit ik opvallend vaak op vacatures die beschreven worden als zelfstandige activiteit. Ook springt in de rubriek Overheid, onderwijs en vorming het enorme aantal vacatures voor wervingsreserves in het oog, vooral voor de functie van uitzendconsulent.

Onlangs hoorde ik van een vriend die net ontslag had genomen, ik citeer : “mijn werkgever heeft hopen vacatures openstaan, maar dat is een marketing-truuk om aan te tonen hoe goed het wel niet gaat. In werkelijkheid zoekt hij nu enkel iemand om mij te vervangen.

Een kleine steekproef

Er leek dus wel degelijk iets mis met deze vacaturedatabanken. Maar hoe zet je zo’n buikgevoel, gebaseerd op eigen ervaring en losse opmerkingen uit je omgeving, om in werkbare informatie ?

Aangezien ik me als werkzoekende toch maar zat te vervelen, maakte ik op 28 oktober 2013 een kleine statistische analyse van mijn zoekresultaat. De screenshots daarvan heb ik opgeslagen op mijn computer en kunnen dus nagekeken worden.

Zoekopdracht “leerkracht” in regio “Oost-Vlaanderen” : 43 vacatures, joepie !
Waarvan echter :
Vast voltijds : 1 (een persoonlijk assistent, geen leerkracht)
Vast deeltijds : 1
Tijdelijk voltijds : 12
Tijdelijk deeltijds : 10 (waarvan alvast twee van 1h/week, nauwelijks een vacature te noemen)
Zelfstandige activiteit deeltijds : 19

Omdat het mij opviel dat al deze 19 vacatures voor zelfstandige arbeid vrijgegeven waren door een bureau voor freelance leerkrachten, voerde ik op 1 november nog een kleine zoekopdracht in :

Zoeken op zoekterm “leerkracht” in alle regio’s : 266 resultaten

Zoeken op zoekterm “een bureau voor freelance leerkrachten” in alle regio’s : 88 resultaten

Een derde (!) van de vacatures die betrekking hadden op “leerkracht”, waren dus gelinkt aan dit studiekantoor, dat enkel op zoek is naar (wervingsreserve voor) freelance medewerkers. Een voorbeeld van dergelijke zogenaamde vacatures kopieer ik onderaan deze blogpost, zodat iedereen zich ervan kan overtuigen dat het hier niet gaat om een concrete vacature. En zoals deze bureau voor freelance leerkrachten bestaan in de categorie onderwijs nog andere organisaties die gelijkaardige vacatures posten, bv. Eurospeak.

Mijn conclusie na dit – toegegeven, zeer beperkte – experiment, is dat de helft, zo niet meer, van deze vacatures nauwelijks de naam “job” waardig is en niet veel meer inhoudt dan een paar uurtjes werk per week zonder enige sociale zekerheid.

Daarna rezen bij mij twee grote vragen.

Is een “vacature” voor een freelance functie wel een vacature?

Kan men wel spreken van een vacature wanneer het gaat over “zelfstandige activiteit”, bijvoorbeeld een freelance onderwijsactiviteit van twee uur per week ?  

Het is alsof ikzelf een vacature zou plaatsen op de website van VDAB voor een kok gespecialiseerd in pizza’s – zelfstandige activiteit. In mijn dorp is er namelijk nog geen pizzeria en ik eet graag pizza, dus daar is zogezegd een vacature voor. Maar dat wil niet zeggen dat ik die man maandelijks zal betalen, of zelfs maar garandeer dat er elke dag drie mensen pizza komen kopen in zijn zaak. Het klinkt nogal absurd om hier van een vacature te spreken. Ik zie geen groot verschil met de vacatures voor zelfstandige onderwijsactiviteit op de website van VDAB.

Ik ging er zelf steeds vanuit dat bij een vacature altijd een werkgever betrokken is, die een arbeidsplaats vrij heeft. Maar ik ben niet zo goed vertrouwd met de terminologie, dus misschien heb ik het mis.

In hoeverre worden de data van VDAB door andere instanties gebruikt?

VDAB beweert dat zij niet alle vacatures kunnen controleren en plaatsen zelfs een soort disclaimer onderaan elke vacature, die vermeldt dat ze niet verantwoordelijk zijn voor de inhoud. Wanneer VDAB  de data hun vacaturedatabank in het geheel niet controleert, zijn de gegevens onbetrouwbaar. De vraag is in hoeverre deze onbetrouwbare informatie vervolgens door anderen wordt gebruikt.

Op 8 november 2013 stootte ik op dit online artikel van De Standaard:

Opnieuw meer vacatures in oktober

Vrijdag 8 november 2013 om 09:53 door jta | Bron: Belga

De Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) heeft in oktober 24.481 vacatures ontvangen, 3,1 procent meer dan tijdens dezelfde maand vorig jaar. Het aantal vacatures in het gewoon circuit ligt wel lager dan een jaar geleden. Vooral het aantal vacatures voor studentenjobs en ook dat voor tijdelijke jobs liggen hoger. Dat meldt de VDAB vrijdag.

Het aantal ontvangen vacatures tijdens de laatste twaalf maanden bedraagt 251.883. Dat is 6,6 procent minder dan in de vergelijkbare periode november 2011 – oktober 2012. Deze daling is echter al enkele maanden aan het vertragen: in september was het – 7,5 procent, in augustus nog – 10 procent.

Het lijkt er volgens de VDAB op dat de vacaturemarkt langzamerhand uit het dal aan het klimmen is. Ook in de telling over twaalf maanden blijkt dat de vraag naar jobstudenten de sterkhouder is.

Dit soort berichten verschijnt erg regelmatig in kranten. Vaak als weetje in het businesskatern, in een poging om de ups en vooral downs van de Economie te illusteren met cijfermateriaal. In het artikel is correct vermeld dat “VDAB de laatste twaalf maand in totaal 251.883 vacatures heeft ontvangen”. Dat is niet hetzelfde als “er waren in de laatste twaalf maand 251.000 vrije arbeidsplaatsen”, maar de gemiddelde lezer maakt die nuance niet. Het gevaar in deze berichtgeving schuilt erin dat VDAB als overheidsdienst een schijn van neutraliteit heeft, in tegenstelling tot de interimkantoren die duidelijk commerciële belangen hebben. De modale burger neemt deze cijfers uit de krant veelal automatisch aan als feit. Om vervolgens op menig forum te gaan argumenteren: “Werklozen willen gewoon niet werken! Bij VDAB zijn er momenteel meer dan 80.000 vacatures !”. Want 80.000, dat is dat getalletje dat zo mooi in het geel staat te blinken onder de zoekfunctie.

Ik geloof dat we wel kunnen stellen dat de incorrecte cijfers van VDAB in elk geval gebruikt worden om bepaalde stellingen te poneren in de media, bv. “er zijn opnieuw meer vacatures”. Ik zou zelfs durven beweren dat VDAB daardoor mee verantwoordelijk is voor het in stand houden van het cliché dat werklozen gewoon niet hard genoeg zoeken en allemaal profiteurs zijn.

 Cijfers publiceren in een krant met duidelijke vermelding van VDAB als bron is één ding. Vervolgens stel ik me de vraag in hoeverre de gegevens uit de databank van VDAB gebruikt worden door de overheid en andere instanties om de werkgelegenheid in Vlaanderen in kaart te brengen. Ik heb hierover geen informatie, maar het lijkt me interessant om dit eens onder de loep te nemen.

Dringend onderzoek nodig

Ik ben van mening dat de vacaturedatabank van VDAB dringend moet doorgelicht worden. Ten eerste omdat deze databank door enorm veel werkzoekenden wordt gebruikt. Zij hebben recht op een efficiënt middel om te zoeken naar een job. Een databank waarin men de echte vacatures moet gaan zoeken tussen de “spam” is geen efficiënt middel, leidt tot veel frustraties, is demotiverend. Ten tweede omdat het aantal beschikbare vacatures van VDAB in de media wordt gepubliceerd zonder kadering, en omdat zeker moet worden vermeden dat deze cijfers ooit worden gebruikt als basis voor ernstige studies inzake werkgelegenheid.

Op 28 oktober 2013 stuurde ik een mail naar VDAB om het probleem aan te kaarten. Ik opperde ook enkele constructieve oplossingen, zoals het invoeren van een “report”-knop waarmee ingelogde werkzoekenden een vacature zouden kunnen rapporteren als dubbel gepost, nep of verouderd. Een andere suggestie was het invoeren van rubrieken, met een aparte rubriek voor freelance functies. Na enkele gebruikelijke formaliteiten – ik vraag me nog steeds af waarvoor ze mijn adres en telefoonnummer nodig hebben om deze algemene klacht te behandelen, en had ik die al niet meermaals doorgegeven na mijn inschrijving ? – werd mij gevraagd om te wachten op hun antwoord, dat mij binnen de 20 werkdagen zou bereiken.

Enigszins uit mijn humeur postte ik op 31 november dezelfde klacht op de facebookpagina van VDAB. Enkele uren en 35 likes later, was de beheerder van de pagina er als de kippen bij om me te melden dat mijn klacht was doorgegeven en behandeld werd door een collega. Mijn post op facebook kreeg op enkele dagen tijd meer likes en geanimeerde commentaren dan gelijk welke post van de laatste maand, zelfs al worden op de pagina enkel posts van VDAB zelf op de “wall” weergegeven. Iedereen had zo zijn verhaal. Frustraties borrelden naar boven. Een bewijs dat dit een probleem is waarmee veel werkzoekenden worden geconfronteerd. Van VDAB uit bleef het tot nu toe weer oorverdovend stil.

VDAB is immers niet helemaal objectief. Alle werknemers van VDAB hebben hun job te danken aan het grote aantal werklozen en hebben er belang bij om hun eigen functie in stand te houden. Net zoals bij voorgaande klachten, heb ik me er al bij neergelegd dat er van binnenuit niets zal veranderen door één mail van een werkzoekende. Maar misschien verandert er wel iets onder druk van véél werkzoekenden, gesteund door sociale organisaties en mensen met enige invloed ?

Oproep

Dit stukje schrijven is eigenlijk een oproep. Ik heb zelf nooit gegevens statistisch leren verwerken. Ik beschik niet meteen over de ervaring of mogelijkheden om uitgebreide steekproeven te nemen van de vacatures in de databank van VDAB. Deze blogpost is een vraag aan eventuele geïnteresseerde studenten, onderzoekers, vakbonden, journalisten,… om het probleem eens grondiger te bestuderen. 

Tot slot : In hun reactie op facebook wist VDAB mij te vertellen: “De VDAB doet echter wat binnen zijn bereik ligt om – in samenwerking met de werkgevers – ervoor te zorgen dat er correcte informatie op onze website gepubliceerd wordt. We zijn voor een deel ook afhankelijk van de kwaliteit van de informatie die we van de werkgevers ontvangen. Zo kunnen werkgevers bijvoorbeeld zonder ‘inmenging’ van VDAB vacatures plaatsen.”

VDAB is er echter niet alleen voor de werkgever. De dienst is er in even grote mate voor de vele werkzoekenden in Vlaanderen, wiens aantal groeit. Het wordt tijd dat zij ook enige “inmenging” krijgen.

Bijlage: Eén van de tientallen “vacatures” uitgeschreven door ‘een bureau voor freelance leerkrachten’.

5 LEERKRACHTEN – LERAREN VOOR BIJLES (M/V) (Regio Gent)

Bijleskantoor is doorlopend op zoek naar gemotiveerde nieuwe krachten!

Ons doelpubliek is de schoolgaande jeugd van alle onderwijsniveaus (basisschool tot en met hogeschool/universiteit).

Onze leerkrachten geven zowat alle mogelijke schoolse vakken maar specifiek zijn wiskunde, statistiek, wetenschappen en Frans veel gevraagd door onze klanten. Daarnaast is er ook een grote vraag naar personen die algemene studie- en huiswerkbegeleiding kunnen geven aan leerlingen basisonderwijs en middelbaar onderwijs tot en met de tweede graad.

U vult zelfstandig een begeleidingstraject in, u maakt de afspraken met de leerling/student en zjn of haar ouders, etc.

U krijgt begeleidingsopdrachten in de directe regio van uw woon-/werkplaats (binnen een straal van 15 km). Er worden dus geen verre verplaatsingen gevraagd. Indien u zelf bereid bent om verdere verplaatsingen te maken, gelieve dit duidelijk te vermelden in uw CV. U plant volgens uw eigen agenda de afspraken in met de ouders/leerlingen en beslist opdracht per opdracht of u deze al dan niet zal opstarten. Naast een aantrekkelijke financiële vergoeding krijgt u ook de inhoudelijke voldoening van de interactie met de leerling/student en zijn of haar ouders.

De beperkte verplichtingen die voldaan moeten worden i.v.m. het statuut van zelfstandige in bijberoep alsook de werking van ons bedrijf worden voor nieuwe leerkrachten toegelicht tijdens een regionale infosessie van circa twee uur.

Gezocht profiel:

U bent assertief en slaagt erin de leerlingen of student te motiveren. U kan helder communiceren met de ouders over de progressie van hun zoon of dochter. Een GPB of D-cursus (lerarenopleiding) is een voordeel in de evaluatie van uw kandidatuur maar is zeker geen must. Goede tot uitstekende resultaten tijdens uw studies hoger onderwijs strekken tot aanbeveling in de selectieprocedure.

Vereiste studies:
» Geen specifieke studievereisten
Werkervaring: geen ervaring

Aanbod en voordelen:

Zelfstandige activiteit
Tijdregeling: Deeltijds – 6 uren per week

Op verschillende zaterdagen in september en oktober 2013 vinden er regionale infomomenten voor nieuwe leerkrachten plaats in alle Vlaamse provincies. De locaties zijn steeds dicht bij een station en goed bereikbaar met het openbaar vervoer.

– 14 september: in de voormiddag in Gent;

– 14 september: in de namiddag in Brugge;

– 21 september: in de voormiddag in Antwerpen;

– 28 september: avondsessie in Hasselt;

– 12 oktober: in de voormiddag in Leuven.

Eens u de sollicitatieprocedure doorlopen heeft, zal u hieromtrent ten gepaste tijde verder geïnformeerd worden.

Plaats tewerkstelling:

Regio Gent

Vacaturedatum: 01 februari 2012
Datum laatste wijziging: 27 augustus 2013