Een protest tegen drones in Hawaii op 21 januari 2013, tevens de dag van de inauguratie van president Obama (foto: Flickr creative commons / Debra Sweet).
Nieuws, Wereld, Pakistan, Amnesty International, Robert Greenwald, Unmanned, Brandon Bryant -

Drone-film ‘Unmanned’: vanuit de lucht is iedereen verdacht

'Unmanned', een aangrijpende documentaire over drone-aanvallen, bevestigt wat een rapport van Amnesty International eerder deze maand al onthulde: door het zogenaamde signature strike-beleid van de VS is iedere volwassen man in de Pakistaanse grensstreek Waziristan vogelvrij verklaard.

donderdag 31 oktober 2013 19:21
Spread the love

Net als Q uit de Bond-films

Wellicht is het meest opmerkelijke aan de documentaire Unmanned dat de film naast vele slachtoffers van drone-aanvallen ook een voormalig bestuurder van de onbemande vliegtuigen aan het woord laat. Het interview met de 27-jarige veteraan Brandon Bryant voelt als een lange biecht.

Bryant was naar eigen zeggen in zijn jeugd niet bijzonder patriottistisch, maar vooral gemotiveerd om ‘het juiste’ doen. “Uiteindelijk besloot ik me bij de luchtmacht aan te sluiten omdat mijn studieschuld zich opstapelde en ik niet goed wist wat ik anders moest doen”, vertelt hij.

De luchtmacht vertelde Bryant aanvankelijk dat hij een functie zou gaan bekleden die vergelijkbaar was met die van Q uit de James Bond-films. Bij zijn introductie tot het drone-programma kreeg hij te horen wat zijn nieuwe baan werkelijk inhield: “mensen vermoorden en dingen kapotmaken”.

Bryant is zichtbaar geëmotioneerd wanneer hij omschrijft hoe hij als drone-bestuurder zeer gedetailleerde beelden te zien kreeg van een slachtoffer dat zijn benen kwijtraakte en langzaam doodbloedde. “Ik kon bijna zijn gezichtsuitdrukkingen zien”, zegt Bryant.

Tariq: terrorist of student?

Maar de documentaire Unmanned biedt bovenal een kijkje in de belevingswereld van de Pakistanen die dagelijks geconfronteerd worden met de overvliegende drones. Zo komt de aanslag op de zestienjarige student en voetbalfanaat Tariq Aziz met een Hellfire-raket aan bod.

Tariq had twee dagen voor zijn overlijden in 2011 nog een conferentie in Islamabad bijgewoond, waarin het gebruik van drones werd veroordeeld in aanwezigheid van vertegenwoordigers van de internationale pers. De CIA verklaarde achteraf dat bij de aanslag die Tariq het leven heeft gekost uitsluitend terroristen om het leven zijn gekomen.

Maar als de VS de impressie had dat Tariq onderdeel uitmaakte van een netwerk van terroristen, waarom is hij dan niet gearresteerd en ondervraagd? Bijvoorbeeld tijdens de openbare conferentie in Islamabad?

Journalist Neill Williams, verbonden aan mensenrechtenorganisatie Reprieve, stelt in Unmanned dat de aanslag op Tariq duidelijk in strijd met de wet is en simpelweg als moord zou kunnen worden omschreven.

Signature strike-beleid maakt iedereen verdacht

Omdat de VS geen CIA-informanten ‘op de grond’ heeft gestationeerd in de Pakistaanse regio Waziristan, is zij voor haar informatie afhankelijk van lokale informanten en beelden uit de lucht. Hierdoor is de VS niet op de hoogte van de specifieke identiteiten van de personen die omkomen tijdens drone-aanvallen.

Dat opereren op grote afstand gruwelijke gevolgen kan hebben, blijkt bijvoorbeeld uit een drone-aanval op 17 maart 2011, waarbij meerdere raketten werden afgevuurd op de vergadering van een tribale raad – ook wel een Jirga genoemd – in het dorp Datta Khel. Bij deze aanslag zijn tientallen tribale leiders omgekomen, waardoor verschillende gemeenschappen in de omgeving zijn ontwricht.

Dit schrijnende voorbeeld toont duidelijk aan wat het probleem is met zogenaamde signature strikes, waarbij op basis van ‘verdacht gedrag’ geschoten wordt op personen waarvan de identiteit niet exact bekend is. Amnesty International merkte eerder deze maand in haar onderzoeksrapport Will I be next? US drone strikes in Pakistan op dat het dragen van een wapen vrijwel iedere volwassen man in Noord-Waziristan verdacht zou maken.

De veteraan Bryant stelt in Unmanned dat de bergachtige gebieden die hij als drone-bestuurder moest observeren sterk lijken op zijn geboortestreek Montana, waar het niet ongebruikelijk is om groepjes gewapende mannen te treffen.

Voor de civiele slachtoffers van drones en hun nabestaanden is het des te pijnlijker dat er in de officiële berichtgeving wordt gesproken over aanslagen op terroristen. De documentaire is dan ook net zozeer een aanklacht tegen de Amerikaanse media die klakkeloos de officiële cijfers van overheidskanalen overnemen.

Drones scheppen nieuwe vijanden

Naar schatting bestaat minder dan 2 procent van de drone-slachtoffers uit terroristische kopstukken. Wanneer men rekening houdt met de ontwrichte gemeenschappen en de permanente psychische terreur die de aanwezigheid van Amerikaanse drones boven Pakistan veroorzaken, kan men alleen maar vrezen voor de spiraal van geweld die de inzet van de onbemande vliegtuigen zou kunnen creëren. 

“Sinds de komst van de drones zijn alle inwoners van Waziristan vijanden van de VS”, zegt een jonge Pakistaan in Unmanned. De enige partijen die werkelijk baat lijken te  hebben bij de inzet van drones zijn volgens de documentaire grote bedrijven als Boeing, die hier miljarden mee verdienen.

De familieleden van de 67-jarige Momina Bibi, die getroffen werd door een drone-aanval terwijl ze haar moestuin bewerkte, komen eveneens aan het woord in Unmanned. Deze maand is de zoon van Bibi, Rafiq ur Rehman, met hulp van de Unmanned-regisseur Robert Greenwald en zijn advocaat naar de VS afgereisd om een getuigenis af te leggen tegenover het Amerikaanse Congres.

Het was de eerste keer dat het Congres oog in oog kwam met een nabestaande van een van de slachtoffers van een drone-aanval. “Alle media stelden dat drie tot vijf militanten vermoord waren”, verklaarde Rehman. “Maar slechts een persoon kwam op die dag om. Een moeder, oma en vroedvrouw.”

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!