“Ik geloof dat Belgacom-topman Didier Bellens een strategisch genie is, met een persoonlijkheid met enkele moeilijkheden: die verslaving aan geld is een gezondheidsprobleem! “, verklaarde vicepremier en minister van volksgezondheid Laurette Onkelinx (PS), zaterdag tijdens het praatprogramma “Grand Oral” van RTBF-radio en de krant Le Soir.

Een gedurfde en moedige uitspraak van Onkelinx. Dit wekt hoop en vertrouwen in een nieuwe (en fundamentelere) aanpak van de financiële en economische crisis, met als topje van de ijsberg, de hele discussie over bonussen en grootverdieners … Bellens is hiervan, als alias ‘kapitein Iglo’,  immers de emanatie.

Geldzucht en een daardoor vertroebeld waarden- en normbesef liggen immers aan de basis van de hele financiële crisis. De geldzucht van heel wat bankiers, bedrijfsleiders, politici en ook gewone burgers is even ernstig als een drank- of drugsverslaving, met dit verschil dat ze tot nu toe getolereerd en zelfs gehonoreerd werd. De gevolgen voor anderen zijn echter desastreus. 

Crisissen gemaakt door onstabiele mensen

Deze verslaving legt alleen de zwakte en niet de sterkte bloot van de betrokkenen en is gevaarlijk voor de omgeving. Vaak gaat het om overcompensatie van een ernstig gemis en gemaskeerde depressies. Verslaafden sleuren ook hun omgeving en, in het geval van de huidige crisis een hele samenleving, mee in de destructie.

Zulke karakters hebben hulp nodig bij al hun angsten. De onderliggende thematiek verbergt vooral onzekerheid, trauma en twijfel. Dat zijn niet bepaald eigenschappen die je topmensen zou toedichten natuurlijk. Hun directe omgeving weet meestal beter.

Moeten wij ons hierdoor dan collectief laten (mis)leiden of er ons tegen beschermen? Door zulke ‘persoonlijkheden’ kwamen we immers in een algemene ‘economische’ crisis, toch? Veroorzaakt door de vertroebelde, onwerkelijke en verslaafde geldhonger van sommigen. Crisissen worden gemaakt door (onstabiele) mensen! 

De Nederlander Bram Bakker komt als psychiater veel in aanraking met verslavingen en het effect dat geld op mensen heeft. “Zijn bankiers en topmanagers ‘normale’ mensen die worden gecorrumpeerd door een omgeving waarin teveel geld omgaat?” vraagt hij zich af. “Raken ze hierdoor verslaafd aan geld of ligt het anders? Zijn het misschien al ‘gokkers’ van nature?”

Verslaafden hebben vaak een vertroebeld beeld door hun gebruik en komen meestal pas van hun verslaving af (en dan nog!) als ze gepakt worden of wanneer ze door een partner (lees overheid, werkgever) voor het blok gezet worden. Ook kunnen verslavingen volgens Bakker gezien worden als een ongelukkige vorm van zelfmedicatie. Medicatie die uiteindelijk niet helpt maar enkel doet snakken naar nog méér! 

Dr. Leon F. Seltzer, klinisch psycholoog en auteur van ‘Paradoxical Strategies in Psychotherapy’, bespreekt deze verslaving in detail in een recente blog op Psychology Today: “Maar van alle dingen waaraan iemand verslaafd kan zijn, gaat er niets boven het met hebzucht beladen streven naar rijkdom, in zijn onbeschoftheid en uitgesproken ongevoeligheid voor de behoeften en gevoelens van anderen, om niet te spreken over zijn extreme, kortzichtige, onverantwoordelijke hebzucht”.

“Vraag het een multimiljonair of miljardair die daardoor gekweld wordt (als je er een vindt die bereid is hierover met je te praten!) en je zult ontdekken dat hun ‘zoektocht naar het megafortuin’ werkelijk geen eindpunt heeft. Zij zullen niet in staat zijn om het definitieve ‘miljoenste’ of ‘miljardste’ te noemen dat uiteindelijk voldoende voor hen zal zijn. Dat kunnen ze niet omdat de wijze waarop zij hun rijkdom oogsten op zichzelf het einde is geworden”. (lees meer hier)

Dringend tijd voor maatregelen

Voelen bankiers en topmanagers zich dan schuldig over hun risicovolle gedrag? Neen dus. De crisis heeft als het ware de bankiers en de geldzuchtigen énkel betrapt op hun handelen. Meer niet.  Als we deze geldverslaving vergelijken met andere verslavingen zou dit dus bij uitstek HET moment voor hen zijn om te beginnen met de eerste stap in de richting van beheersing en afkicken.

Dringend tijd dus voor deze minister van volksgezondheid voor het implementeren van een verslaafdenzorg bij de leiders van ons land, onze banken en bedrijven. Zélfregulering is bij verslavingen immers uit den boze. De verslaafde zélf ziet het probleem niet! Geld is echter even gevaarlijk als coke! En…zoals we weten uit andere verslavingen, gaat het altijd van kwaad naar erger. Dit wordt door Dr.Seltzer bevestigd.

Ik vermoed dat een problematisch verslaafde topambtenaar (bv. bij drank-  of drugmisbruik) die het ‘probleem’ niet onderkent, tijdelijk geschorst wordt en in behandeling wordt gestuurd? Hij maakt immers een grove fout. Er zullen daar zeker procedures voor zijn. Ook voor geldverslaafden, zoals de heer Bellens en anderen dient – in het persoonlijk en algemeen belang – begeleiding te worden voorzien !

Het is nu aan de beleidmakers om hier stappen te zetten. Dringend.

Bob Vansant, psychotherapeut