Volgens FairFin, Réseau Financement Alternatif en het collectief Roosevelt.be had niet alleen de politiek waakzamer moeten zijn toen er in 2008 banken gered moesten worden, maar hadden ook vakbonden, NGO’s en consumentenorganisaties zich eerder moeten uitspreken over het feit dat banken door de staatsgarantie op spaargeld volop risicovolle marktactiviteiten kunnen ontwikkelen.

Alleen als daar lessen uit getrokken worden, kan een volgende reddingsactie ten koste van belastingbetalers voorkomen worden. 

Niet de financiële wereld, maar de samenleving moet de regels opstellen

De organisaties kondigden op 25 oktober een handtekeningenactie en publieksacties aan voor de verregaande splitsing van de banken, die elke marktactivitieit verbiedt voor spaarbanken.

Volgens de initiatiefnemers is het hoog tijd dat mensen inzien dat ze dit debat niet alleen aan bankiers moeten overlaten. “Het waren juist deze ‘experten’ die de crisis veroorzaakt hebben, maar de crisis was uiteindelijk van iedereen.”

“Je hoeft geen expert te zijn om te begrijpen dat er een duidelijk signaal aan de politiek nodig is: het moet gedaan zijn met het gedwongen redden van banken op rekening van de belastingbetaler.” 

Lobby tegen een splitsing 

De Europese Commissie zal binnen enkele dagen haar positie over de splitsing bekend maken, gevolgd door een wetsvoorstel van de Belgische regering. De initiatiefnemers van de petitie verwachten een sterk standpunt van de Europese Commissie, maar vrezen een halfslachtig wetsvoorstel van Minister van Financiën Koen Geens.

Vanuit de bankensector wordt er zwaar ingezet op de lobby tegen splitsing. Bankiers stellen dat een splitsing schadelijk zou zijn voor de economie. Volgens de initiatiefnemers van de petitie is het juist onhoudbaar dat banken enerzijds instellingen zijn die spaargeld innen en leningen verstrekken en anderzijds marktactiviteiten ontplooien om hun eigen kas, en die van hun klanten, te spijzen. 

Risicovolle bankmodellen staan vijf jaar na crash nog steeds overeind

Door de staatsgarantie op spaargeld kunnen banken zichzelf goedkoop financieren op de financiële markten. Als dat goed gaat levert het bonussen, kortetermijnwinsten en stijgende koersen op, maar als het misgaat, zoals in 2008, draait de belastingbetaler op voor de risicovolle activiteiten. Na vijf jaar staan deze risicovolle bankmodellen nog steeds overeind.

De organisaties eisen een strikte splitsing omdat dit universele banken minder groot en complex zal maken, de kosten voor de belastingbetaler in geval van bankfalen beperkt en het moeilijker maakt voor banken om risicovolle activiteiten te ontwikkelen die door de belastingbetaler worden geborgd.

Bij een strikte splitsing bestaan banken uit twee entiteiten: een depostitobank en een investeringsbank. De depositobank verstrekt kredieten en int spaargeld, terwijl de investeringsbank investeert en financiële producten koopt en verkoopt, met kapitaal of leningen op de financiële markten.

De petitie voor een verregaande bankensplitsing is te vinden op www.bankensplitsen.be. Het initiatief wordt ondersteund door een brede schare aan organisaties, experten en financiers.