Graag sociaal overleg over werkdruk, beschikbaarheid en arbeidstijd

Hervorming van het arbeidsrecht is een goede zaak, want veel werknemers zijn zelf vragende partij om hun werktijd flexibeler in te vullen. Maar wat hebben professionals en kaderleden daaraan?

Laten we positief beginnen. Meer autonomie geeft werknemers meer zeggenschap en biedt hen de kans om verantwoordelijkheid op te nemen. Zoiets kan resulteren in meer welzijn én waardering.

Bovendien krijg je een uitgelezen kans om de cultuur van leidinggeven aan te passen: minder controleren en bevelen uitdelen, meer coachen, talent- en loopbaanontwikkeling stimuleren. Zelf je uren regelen, leidt dan tot een beter evenwicht werk-privé en draagt bij tot duurzame mobiliteit.

Het is een hefboom voor een meer leeftijdsbewust personeelsbeleid en meer maatwerk.

Een win-win voor werknemers én werkgevers. Want vaak gaan zulke nieuwe vormen van arbeidsorganisatie gepaard met een hogere productiviteit, een grotere motivatie, een vermindering van de woon-werkverkeerskosten en een verruiming van het rekruteringsgebied. Ook voor kaderleden en professionals zit hier muziek in.

Onbeperkte bereikbaarheid

Maar de glijdende arbeidstijden op zich zijn al héél lang geen punt meer voor deze groep. Kaderleden en professionals lachen daar eens mee.

Samengevat ziet hun werk er zo uit: onbeperkte bereikbaarheid, dito beschikbaarheid en een hoge werkdruk. Glijden ja, maar dan wel zeven dagen op zeven, 24 uur op 24. Arbeidstijd meten, of met andere woorden inspanningen meten, maakte plaats voor het meten van resultaten. Van overuren compenseren in vakantiedagen of loon is meestal geen sprake.

Recente cijfers van de SERV (Stichting Innovatie en Arbeid) over de werkbaarheidsgraad bij professionals en kaderleden leggen de vinger op de wonde. Voor 41,7 procent  van de professionals en het middenkader en 49,9 procent van het hoger kader is de werkdruk problematisch.

Bovendien heeft 24,6 procent van de professionals en het middenkader en 35,8 procent van het hoger kader te kampen met een zware emotionele belasting. En bij 14,4 procent van de professionals en het middenkader en 23,3 procent van het hoger kader is sprake van een verstoord evenwicht tussen werk en privéleven.

Voor het uitvoerend personeel slagen de vakbonden er vooralsnog in om via ploegensystemen en glijdende uren, gekoppeld aan een registratie van de arbeidstijd, de verlengde klantenservicetijden en flexibiliteitseisen op te vangen.

Maar voor professionals en kaderleden geldt meestal dat zij zo goed als constant stand-by moeten zijn. Onder druk van de concurrentie verhogen bedrijven hun prestatiedoelstellingen en voeren ze besparingen door. Via de moderne ICT en de smartphone hebben mensen ook de mogelijkheid om meer met het werk bezig te zijn.

Allemaal ontwikkelingen die de beschikbaarheid gevoelig vergroten.

Domper op werkplezier

De onbeperkte bereikbaarheid, de lange werktijden, het hoge werktempo, de grote werkhoeveelheid en de emotionele belasting zetten een felle domper op het werkplezier, de beslissingsruimte en de afwisseling in de job. En dus zijn we terug bij af.

Weg is de motivatie en het welzijn. Nog heel even is er sprake van een verhoogde productiviteit. Totdat werknemers het niet meer aan kunnen. Met werkstress, burn-out, depressies tot gevolg. Waar en wanneer hebben we dat nog gehoord?

En zo zijn we beland bij een vraag van kaderleden: sociaal overleg over resultaten, werkdruk, beschikbaarheid en arbeidstijd. Sociaal overleg door én met ons.

Sandra Vercammen

Sandra Vercammen is nationaal secretaris van NVK, de kaderwerking van LBC-NVK en ACV. De LBC-NVK is met circa 320.000 leden de grootste centrale van de vakbond ACV. De centrale zet zich in voor bedienden en kaderleden uit de industrie, de financiën, de distributie, de dienstensectoren en de non-profit. In de non-profitsector zijn zowel bedienden als arbeiders lid van de LBC-NVK.