Het Intergovernal Panel On Climate Change berichtte in september dat onder wetenschappers wederom de consensus is toegenomen dat de mens klimaatverandering veroorzaakt. 95% van de wetenschappers onderschrijft inmiddels deze stelling. Hoe gaan media om met de deprimerende boodschap dat we niet om klimaatverandering heen kunnen, nu niet en zeker niet in de toekomst? Een voorbeeld uit de Britse krant The Guardian.
Op zondag 13 oktober (niet de beste nieuwsdag, maar toch) publiceerde The Guardian een artikel getiteld ‘Climate change: a survivors’ guide’. In het artikel krijgen we tien genummerde tips om ons voor te bereiden op een onvermijdelijke apocalyptische toekomst.
De tien aanbevelingen van The Guardian passen mooi in het opsommingsformat dat overal op het internet opduikt als een hapklare formule om het de lezer gemakkelijk te maken. Publicaties van het type ‘5 soorten voeding die je ten alle tijden moet vermijden!’; het leest lekker weg en doet het goed op social media.
The Guardian raadt Britten in ‘Climate change: a survivors’ guide’ aan om te zorgen dat ze droog en koel wonen, inlands verhuizen, op hun gezondheid letten en vooral niet boos worden. De verwachte water- en stroomtekorten in het geval van klimaatcatastrofes zijn namelijk niet bevorderlijk voor de verdraagzaamheid.
De toon is spottend, de inhoud gaat alleen over de mogelijke gevolgen van klimaatverandering en wat je kunt doen om je eigen hachje te redden. Het artikel past in een algemene trend rond klimaatberichtgeving: het gaat zelden over het maatschappelijke systeem dat ten grondslag ligt aan het klimaatprobleem, of mensen die samen werken aan oplossingen. En dat is niet omdat die mensen en oplossingen er niet zijn.
Zou het er iets mee te maken hebben dat kritiek op het onderliggende systeem en mogelijke oplossingen voor klimaatverandering de positie bedreigen van de multinationals die onze media, politiek en dagelijks leven voor een groot deel beheersen?
Diezelfde Guardian laat zien dat het ook mogelijk is verder te kijken dan de rampenfilmversie van de toekomst. Een goed voorbeeld is het artikel ‘The crisis of civilisation is an unprecedented opportunity’, dat de krant op 24 september publiceerde.
In dit artikel legt Guardian-journalist Nafeez Ahmed eigenlijk precies de vinger op de zere plek van tendentieuze berichtgeving à la ‘Climate change: a survivors’ guide’: “Als je gaat zeggen dat we allemaal verdoemd zijn en dat het geen zin heeft om iets te doen, word je deel van het probleem en draag je bij aan het creëren van een self-fulfilling prophecy. Je neemt daarmee je eigen daadkracht weg. Maar als je openstaat voor de mogelijkheid van verandering, ook al is het maar een kleine mogelijkheid, en daar voor vecht, dan word je zelf onderdeel van die positieve verschuiving.”
