Fort Europa is Fout Europa
Europese Unie, Millenniumdoelstellingen, Fort europa, Lampedusa, Bootvluchtelingen, Radio 1, Maggie De Block, Asielzoekers, vluchtelingen, UNHCR, Daling ontwikkelingshulp -

Fort Europa is Fout Europa

dinsdag 8 oktober 2013 20:52
Spread the love

Eerder deze avond hoorde ik Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Maggie De Block tijdens een telefonisch interview op Radio 1. De staatssecretaris had in Luxemburg net een overleg met haar Europese ambtsgenoten achter de rug om in de toekomst horrorscenario’s zoals deze week op Lampedusa te vermijden. Men had vooralsnog geen beslissingen genomen, maar mevrouw De Block stelde “dat er duidelijk nood is aan een gezamenlijk Europees beleid om dit probleem bij de wortel aan te pakken”. Een nobel en hoogdringend initiatief, quoi. Maar toen ik hoorde wat onze Staatssecretaris en haar collega’s verstaan onder de ‘wortel van het probleem’, ging mijn bloed koken.

Volgens de Europese politici bevoegd voor asiel en migratie, vormen de mensenhandelaars aan de overkant van de Middellandse Zee het grote probleem. Hun massale aanwezigheid zou er immers voor zorgen dat te veel vluchtelingen te gemakkelijk worden verleid tot een levensgevaarlijke vlucht van hun belabberde thuissituatie. U leest het goed: niet de levensbedreigende situaties in het land van herkomst vormen het grote probleem, wel de mensenhandelaars die de vlucht te veel ‘faciliteren’.

GROTE BELOFTES

In 1969 ontwierp de Nederlandse econoom Jan Tinbergen een plan waarin hij stelde dat de westerse economieën 0,75% van het bruto binnenlands product in ontwikkelingshulp moeten investeren om de economieën van de arme landen aan de praat te krijgen. Deze theorie kreeg zo veel erkenning en bijval dat Tinbergen er de Nobelprijs voor ontving. Het plan werd zelfs zo als gemeengoed aanvaard, dat de westerse landen het grotendeels overnamen bij het neerpennen van de Millenniumdoelstellingen (2001). Een jaar later engageerde het Westen zich in Monterrey officieel om 0,7% van het bbp aan ontwikkelingshulp te spenderen.

Dit streefdoel werd echter nooit gehaald. Integendeel: in 2011 daalde het gemiddelde budget voor ontwikkelingshulp voor het eerst tot 0,31% van het bbp. In 2012 bedroeg het gemiddelde nog slechts 0,29%. De crisis, weet u wel. En al zeker in landen als Italië, dat –terecht- claimt het niet in zijn eentje te kunnen rooien. In de steek gelaten door de meer noordelijk gelegen landen die niet happig zijn om een deel van hun karige (nu ja) crisisbudget te besteden aan Europese grensbewaking, grijpt het Italiaanse parlement naar wanhopige excessen zoal de wet die vissers en particuliere schippers verbiedt vluchtelingen in nood levensnoodzakelijke hulp te bieden. Getuigenissen van vissers die, op gevaar van gevangenisstraffen, lijdzaam moeten toekijken hoe straatarme gelukszoekers verzuipen in de Méditerranée zijn even schrijnend als de wetgeving zelf. Maar geen nood, want volgens De Block is het duidelijk dat “àlle lidstaten hun duit in het zakje moeten doen om het probleem het hoofd te bieden”.

Daarnaast onderhandelt Europa ook met landen aan de Afrikaanse noordkust om te bekijken hoe de uitstroom van vluchtelingen op gammele bootjes kan worden ingeperkt. Daarbij bekijkt het Westen bijvoorbeeld hoe het landen als Libië financieel kan steunen in die moeilijke taak. Want de Noord-Afrikaanse landen moeten meer inspanningen leveren, “zo veel is duidelijk”. Toch treft deze landen volgens henzelf geen schuld: volgens hen doen de zuidelijker gelegen staten gewoon te weinig om de uitstroom te beperken. En zo is de cirkel rond: finaal ligt de schuld bij  landen als Somalië en Eritrea zélf, want “zij leveren immers niet genoeg inspanningen om hun burgers het vluchten te beletten”. Daar bestaat een Engelse uitdrukking voor: sh*t goes down.

SYMPTOOMBESTRIJDING

Halverwege het interview vroeg de journaliste hoe onze Staatssecretaris die instroom over zee dan wel wilde beperken: “U kunt mensen toch niet verplichten in eigen land te blijven?” De Block ontkende dat dit mogelijk is, “maar we moeten dus wel veel meer inspanningen leveren om de mensensmokkelaars te bestrijden. Zij verdienen immers te veel en te gemakkelijk geld aan het overzetten van de vluchtelingen”. Beste Maggie, begrijp me niet verkeerd: mensensmokkelaars die stinkend rijk worden door de doffe ellende van medemensen bevinden zich ook voor mij in de categorie “te bestrijden uitschot van de aarde”. En toch zijn ze niet de prioriteit.

Hoe kunnen deze bandieten vliegensvlug fortuinen verdienen met woekerwinsten? Of anders gesteld: waarom geven vele duizenden mensen tot hun allerlaatste bezittingen op voor een tocht op een gemotoriseerde rotte plank met een groot risico op verdrinking? Waarom geven mensen hun hele hebben en houden aan mensensmokkelaars voor het risico op jarenlange opsluiting in een gesloten asielcentrum, gevolgd door een gedwongen en bezitloze repatriëring naar Afrika? Om het daarna uit pure wanhoop misschien ooit nóg eens te proberen. DAT zou de prioritaire vraag moeten zijn.

COLLATERAL DAMAGE

Maar goed, het is crisis voor iedereen en dus hebben we het geld niet om volop voor armoedebestrijding en ontwikkelingshulp te gaan (hoewel we dat geld blijkbaar wél hebben voor militaire aanwezigheid in veel van de betrokken landen). We hebben onze centjes te hard nodig om onze vooralsnog erg vervuilende Westerse economie draaiende te houden. Hetgeen daar over de plas de nu al nog schaars overgebleven waterbronnen in kapotgeschoten landen als Somalië doet opdrogen en de verhongerde bevolking doet vechten om de laatste druppels en graankorrels. Waardoor er finalement duizenden arme drommels vluchten en aanspoelen op onze stranden.

Voor mij is het duidelijk. Europa is niet begaan met hoe we het vluchtelingenprobleem met al zijn menselijke drama’s kunnen oplossen. We zijn vooral bezig met hoe we het ongemakkelijke tafereel van aanspoelende lijken in de toekomst kunnen vermijden. Zulke taferelen staan immers niet goed op de ansichtkaarten met “groetjes uit Europa”. We behandelen het probleem gewoon als een kwallenplaag aan een toeristenstrand: we streven niet naar minder kwallen, we willen ze gewoon uit de buurt van onze kusten houden.

Rijkdom hadden we al in overvloed, hier in Fort Europa. Nu nog terug mens worden.

take down
the paywall
steun ons nu!