De Cuban Five
De kwestie van de Cuban Five is een onwaarschijnlijk verhaal met een hoog James Bond gehalte. Sinds de Cubaanse revolutie van 1959 opereren in Miami terroristische netwerken. Zij pleegden verschillende aanslagen tegen hun vaderland. De meest spectaculaire aanslag – die op naam staat van Posada Carriles, ex-CIA agent en Orlando Bosch – was het opblazen van een Cubaans lijnvliegtuig in volle vlucht in 1976. Alle passagiers en de volledige bemanning kwamen daarbij om. In de jaren negentig was het doelwit de toeristische sector. Bij verschillende aanslagen tegen hotels liet één Italiaanse toerist het leven.
In die context gingen vijf jonge Cubanen, vandaag internationaal gekend als Cuban Five, under cover in de kringen van de anti-Cubaanse maffia in Miami met als doel zoveel mogelijk informatie los te krijgen om zo’n aanslagen te verijdelen. De missie van de Vijf verliep in het uiterste geheim en jaren liepen de under cover activiteiten gesmeerd. Maar in 1998 werden ze opgepakt en na een schijnproces veroordeeld tot onwaarschijnlijk lange straffen.
De zaak van de Cuban Five kan wereldwijd rekenen op een grote en nog steeds groeiende solidariteit. Amnesty International en tien Nobelprijswinnaars spraken zich uit voor hun vrijlating. In het verleden sloten de ministers Yves Leterme en Karel De Gucht zich daarbij aan. De commissie Buitenlandse Betrekkingen van de Belgische senaat stemde in 2011 een resolutie i.v.m. hun vrijlating.
De Mensenrechtenraad van de VN
Ook de Verenigde Naties boog zich in het verleden al over de zaak. De Werkgroep Willekeurige Detenties, was een onderdeel van de Commissie van Mensenrechten, de voorloper van de huidige Mensenrechtenraad. Deze werkgroep eiste na onderzoek al in 2005 de vrijlating van de Vijf.
In het kader van de 24ste zitting van de Raad, organiseerde de Cubaanse delegatie een parallelle conferentie over de zaak van de Cuban Five. Het was voor die conferentie dat onze landgenote Katrien Demuynck was uitgenodigd. Katrien Demuynck is voorzitter van Initiatief Cuba Socialista (ICS) en tevens Europees coördinator van de Free the Five campagne. Ze sprak er samen met Adriana Pérez, vrouw van Gerardo Hernández, één van de Cuban Five.
Adriana had het over de belangrijkste overtredingen in het proces tegen de Vijf. Ze gaf ook een overzicht van de schendingen van de mensenrechten van de Cuban Five in de afgelopen 15 jaar, sinds hun arrestatie op 12 september 1998. Ze verwees daarbij naar de uitspraken die verschillende organen van de Mensenrechtenraad, belast met speciale procedures, deden in verband met de zaak van de Vijf. Tot op heden gaf de VS-regering hierop geen enkel antwoord.
Katrien Demuynck ging in op het brede sensibiliseringswerk rond de zaak van de Cuban Five, dat gebeurde sinds de lancering van de internationale campagne in juni 2001. Op basis van haar eigen ervaring, verzekerde ze dat steun winnen voor de Vijf bijna vanzelf gaat, eens men de betrokkenen de zaak leert kennen. Vandaar dat zoveel personaliteiten uit de politieke, culturele en syndicale wereld, de meesten zonder de minste affiniteit met Cuba, hun steun verlenen aan de Cuban Five. Het probleem ligt echter in het doorbreken van de muur van stilte.
Ze verwees ook naar haar laatste bezoek aan Gerardo Hernández in juli 2011. De vele jaren van onterechte opsluiting in een hoge veiligheidsgevangenis hebben zijn moreel niet kunnen breken. Hij blijft optimistisch maar is er tegelijk van overtuigd dat “enkel een jury van miljoenen gerechtigheid zal kunnen bereiken”. Gerardo verwijst daarbij naar het belang van de publieke opinie om een doorbraak te krijgen in de zaak.
Yellow Ribbon
Tijdens de conferentie werden ondermeer beelden getoond van de oproep van René om gele linten te gebruiken als symbool voor het feit dat vier van de Cuban Five nog steeds met veel liefde thuis verwacht worden. Dat symbool– denk aan het lied ‘Tie a yellow ribbon round the old oak tree’ – is heel populair bij de VS-bevolking. Het is een manier om hen met deze boodschap te bereiken en hun steun te vragen om de Vijf allen terug thuis te krijgen.
De aanwezigen kregen ook een stukje te zien uit het proces, nagespeeld door de bekende en geëngageerde acteurs Danny Glover en Peter Coyote. Daarin vraagt de advocaat van Gerardo (Danny Glover) aan Gereraal Clapper, toenmalig directeur van de National Geospatial Intelligence Agency van de VS (Peter Coyote) of algemeen bekende informatie doorgeven een daad van spionage kan zijn. Het antwoord is nee. Vervolgens vraagt hij of Cuba een militaire dreiging betekent voor de VS. Het antwoord is opnieuw nee. Derde vraag is of er enig bewijs is dat Gerardo Hernández op zoek was naar geheime informatie. Het antwoord is opnieuw nee. Tenslotte vraagt de advocaat of Gerardo of één van de andere vier bij weten van de veiligheidschef gegevens van nationale veiligheid doorgegeven heeft aan Cuba. Het antwoord is opnieuw nee.
Dit indrukwekkend stukje is letterlijk gebaseerd op de transcripties van het proces. Toch zijn de Cuban Five, zoals gekend, veroordeeld voor samenzwering met het doel te spioneren en kregen ze daarvoor buitenmaatse straffen. De video maakte flink wat indruk op de aanwezigen. Verder werden tijdens de interventies foto’s getoond van de internationale manifestatie voor de Cuban Five voor het Witte Huis in juni dit jaar, van het bezoek aan Gerardo Hernández in 2004 en in 2011 en van de vele gele linten die overal ter wereld op 12 september in de buurt van VS-consulaten en ambassades te zien waren.
Afgevaardigden van heel wat landen, waaronder Uruguay, China, Sri Lanka, Dominicaanse Republiek, Bolivia, Nicaragua en Venezuela, verzekerden de solidariteit en steun van hun land aan de eis voor een definitieve terugkeer van de vier Cubanen die nog gevangen zitten in de VS.
