Klanken vallen uit de hemel

“Beiaardier worden was voor mij geen roeping. Ik had nog nooit een beiaard gehoord of gezien voor ik naar Mechelen kwam”, zegt Hua, “maar mijn liefde voor de beiaard heeft wel mijn leven bepaald.”

Prelude

“De klanken vallen uit de hemel en de hele stad hoort de muziek”, schreef Hua’s vader toen hij voor het eerst een beiaard hoorde. In 1985 toerde hij door Europa als muzikant van een orkest uit Peking. Hij ontmoette Jo Haazen, de toenmalige directeur van de Mechelse beiaardschool, die hem vertelde dat de school nog nooit een Chinese student had gehad. Dat bracht hem op een idee en hij vroeg een visum aan voor zijn zoon.

In de jaren tachtig zette China weer stilaan zijn poorten open voor het Westen. “Ik denk dat ik een van de eerste Chinese privéstudenten in het buitenland was”, vertelt Hua. “Ik besef heel goed dat ik veel geluk had. Maar ik wou weg uit China. Ik had de Culturele Revolutie meegemaakt, en ik wist dat ik daaruit weg wou.”

Moderato

Op 16 december 1987 arriveerde Hua in Brussel met vijfhonderd dollar op zak. “De meeste mensen in China waren toen zéér arm en dat bedrag leek me een fortuin.” Hua schudt het hoofd als hij eraan terugdenkt.

“De voorwaarde om in België te studeren, was dat iemand ter plaatse financieel garant stond. De uitbater van een Chinees restaurant in Mechelen wou zich borg stellen plus kost en inwoon verschaffen in ruil voor hulp in zijn keuken. Ik kwam daar aan in volle kerstperiode, de Vlamingen gingen veel uit eten en het was er vreselijk druk. Ik ben twee weken niet buiten geweest.”

“Dat eerste jaar in België was vreselijk zwaar. Ik kon geen Engels spreken en kende ook geen Nederlands. Ik moest ook in de beiaardschool van nul beginnen. Ik had altijd op de pi-pa, een Chinese luit, gespeeld. Ik had nog nooit klavier of orgel gespeeld. Ook notenleer en beiaardgeschiedenis waren nieuw voor mij.”

“Ik at en sliep in het restaurant en in ruil daarvoor moest ik elk weekend werken. Daarvoor kreeg ik vierduizend Belgische frank per maand, wat vreselijk onderbetaald was. Ik moest ook naar de cursus Nederlands, zelf mijn was en plas doen, en alle administratie regelen.”

“Dat verliep allemaal erg moeizaam omdat ik de taal niet kende. Een brief naar huis schrijven was een avontuur: welke postzegel moest erop? Waar kocht ik die postzegel? Hoe vroeg ik een postzegel aan het loket? En hetzelfde verhaal herhaalde zich voor elk klein probleem. Ik kende niemand die me daarbij kon helpen.”

Crescendo

Gelukkig organiseerden de medestudenten van de beiaardschool een benefietconcert voor Hua. Het betekende een keerpunt in zijn leven. Hij leerde ook Vlamingen kennen die hem nuttige informatie en ideeën gaven om de kwaliteit van zijn leven te verbeteren. Zij brachten hem op het idee om als straatmuzikant geld te verdienen.

“Op een woensdag, de sluitingsdag van het restaurant, haalde ik een vergunning bij de politie en de week daarop trok ik naar de Offerandestraat in Antwerpen. Dat was toen nog een heel mooie winkelstraat. Ik had nog nooit op straat gezongen en wist niet goed hoe ik dat moest aanpakken.”

“Er stonden geen banken en ik ben op de betonnen boord van een bloembak gaan zitten om te spelen. Na vijf minuten hoorde ik iets rinkelen: het eerste stuk van vijf frank! Ik speelde een uur en haalde zeshonderd frank op. De week daarop zocht ik een andere plaats en ik haalde weer achthonderd frank op.”

“In oktober besliste ik ontslag te nemen. Op een zaterdagmorgen schreef ik een beleefde brief aan mijn baas om hem te bedanken. Hij was boos en gaf me aan bij de politie. Als ik vertrok uit het restaurant zou ik immers geen borgstelling meer hebben. Dat betekende dat ik België binnen de twee weken zou moeten verlaten.”

“Wat nu? In de Sint-Janskerk, vlak naast de beiaardschool, kreeg ik af en toe Nederlandse les van de zuster van de pastoor. Die morgen zag ik de pastoor voorbij stappen, en ik had een goed idee. Na de middag ging ik hem mijn zaak voorleggen. Ik beloofde dat het hem niets zou kosten. Hij vulde de papieren in en de borg was in orde! Mijn toekomst was weer gered.”

Hua zucht. “Mijn lot was telkens weer een dubbeltje op zijn kant, elk moment kon mijn leven een heel andere weg opgaan.”

Allegro

In 1995 studeerde Hua af. Hij hoorde dat er een mogelijkheid was om een werkvergunning te krijgen, maar dan moest hij eerst zelfstandige worden. Hij stuurde een aanvraag in en werd uitgenodigd voor een interview op het ministerie van Middenstand.

“Ik legde mijn ‘businessplan‘ voor: ik had hier voor beiaardier gestudeerd en ik wilde in China een beiaard bouwen en de Vlaamse cultuur naar China uitdragen. Dat raakte blijkbaar het hart van de juryleden. Twee maanden later kon ik beginnen.”

“In 1997 richtte ik samen met Abid El Bahri en Philippe Malfeyt het luittrio Luthomania op. Een heel nieuw leven begon voor mij.” Ze hadden veel optredens en maakten een tournee langs Vlaamse culturele centra. Er werd een eerste CD-opname gemaakt en in 2003 maakten ze met Radio Klara een tweede opname. Het werd een succes.

Maar wat was er geworden van zijn vorming als beiaardier? “Ik heb twee keer gesolliciteerd voor een plaats, maar omdat ik geen Belg was, kwam ik zelfs niet in aanmerking. In 1997 diende ik mijn eerste aanvraag in om de Belgische nationaliteit te verwerven. Na twee jaar had ik nog geen antwoord gekregen. Ik ging informeren op het bureau. Daar bleek mijn aanvraag nog altijd tussen de stapels documenten te liggen. Ik woonde al tien jaar in België. In 2000 verkreeg ik eindelijk de Belgische nationaliteit.”

Finale

In oktober 1998 vond in Mechelen het Beiaard-Wereldcongres plaats. Hua praatte er met de directeur van het Klokkenmuseum van Peking en ze maakten samen plannen om in Vlaanderen een beiaard met Chinese klokken te laten maken.

Ze kregen in China een budget van meer dan een miljoen euro. Er was één groot probleem: de president wilde het nieuwe millennium inluiden op die beiaard. Het plan ging niet door. Er was tijd nodig om de klokken uit te testen. Dan is er met het budget een immens grote klok gegoten in China. Ze woog 108 ton! Met die klok heeft de president dan toch het millennium kunnen inluiden.

“Ik heb nog veel plannen.” Hua glimlacht tevreden. “We genieten nu ook van de belangstelling voor China. We spelen veel in middelbare scholen en geven dan workshops die bestaan uit Chinese cultuur, kalligrafie en muziek.”

Maar het propageren van de beiaard als Vlaams exportproduct is en blijft zijn grootste hobby. “Ik zal de Vlaamse beiaard in China krijgen”, zegt hij beslist. “Dat komt in orde.”

DeWereldMorgen.be publiceerde in de week van 23 september drie verhalen uit de bundel ‘De prijs van mijn vrijheid’. De bundel verschijnt bij Brave New Books en is te koop in de boekhandel en de museumshop van het Red Star Line Museum.