Kleine boeren die aan biologische landbouw proberen doen in de context van het vergiftigde Lucas do Rio Verde (Mato Grosso) (foto: IATP.org)..
Reportage, Nieuws, Economie, Milieu, Biologische landbouw, Brazilië, Wervel, Maïs, Soja, Luc Vankrunkelsven, Mato Grosso, Maatschappelijk verantwoorde soja, Voedsellandbouw, Monoculturen, Obesitas, Pesticidenresidu, Round Table on Responsable Soy (RTRS), Federale Universiteit van Cuiabá, Chemicaliën, Fungicide, Gifgebruik, High Fructose Corn Syrup, Frisdranken, Hormonale verstoorders, Landbouwchemicaliën, Chemische industrie, Triflumizole, Lucas do Rio Verde, Veevoederindustrie, Pignatti -

Chemie en obesitas?

Wie door Brazilië reist, ontmoet hoe langer hoe meer mensen met obesitasproblemen. Het is een ware epidemie, niet alleen in de Verenigde Staten, maar even goed in China, Afrika en dus ook Brazilië.

vrijdag 19 juli 2013 17:50
Spread the love

In de loop der jaren zagen al vele theorieën ter verklaring het licht. Eén die me erg plausibel leek, is het verband tussen overconsumptie van frisdranken met siroop op basis van maïs (officieel HFCS of High Fructose Corn Syrup). Een Amerikaan van Franse origine, William Reymond, publiceerde er een interessant boek over: Giftig. Zwaarlijvigheid, ongezonde voeding, ziekten: onderzoek naar de ware schuldigen (uitgeverij De Geus, 2009).

Obesogen

Een nieuw alarmerend onderzoek en de these komt van Bruce Blumberg, een ontwikkelingsbioloog aan de Universiteit van Californië in Irvine. In een artikel van 2006 lanceerde hij voor het eerst de term ‘obesogen’. Aanvankelijk was zijn bevinding zeer controversieel, maar het wordt nu door hoe langer hoe meer onderzoeken bevestigd.

Het gaat om zogenaamde ‘hormonale verstoorders’. Ze brengen het lichaam in de war. Oorspronkelijk was de zorg vooral dat ze kanker kunnen veroorzaken en afwijking van seksuele organen. Die bezorgdheid blijft, maar het zou nu om 20 chemische stoffen gaan, die obesitas veroorzaken: materialen in plastics, verpakt voedsel, landbouwchemicaliën, schuim voor matrassen en kerosine.

Een studie heeft het bijvoorbeeld over triflumizole, een fungicide (schimmelbestrijder) die veel in de groenteteelt wordt gebruikt. Het verwekt obesitas bij muizen.

Zwangere vrouwen en kinderen

Een nieuwe studie in ‘Environmental Health Perspectives‘ stelt dat hormonale verstoorders soms worden toegevoegd in PVC-plastics. Het geeft muizen obesitas- en leverproblemen. Het effect blijft bij die muizen van generatie op generatie doorwerken.

Een andere studie ontdekte dat vrouwen met pesticidenresiduen in hun bloed baby’s ter wereld zetten, die na 14 maanden neiging tot overgewicht vertonen. Het is algemeen geweten dat blootstelling aan allerlei stoffen het meest impact heeft tijdens de zwangerschap en in de pubertijd.

Het Europese uithangbord van de veevoederindustrie: Lucas do Rio Verde

Laat dát nu juist het centrale thema zijn van de DVD, die ik tijdens deze Brazilië-tournee gebruikte. Vorig jaar belde me de Nederlandse cineast Wiek Lenssen. Hij moest dringend een film maken over soja en de interafhankelijkheid van de Nederlandse veehouderij met de sojamonocultuur in Brazilië. Antwoord: “De soja is juist geoogst. Je opzet is nu onmogelijk.”

Toch trok Wiek naar Mato Grosso en maakte er drie kortfilms over ‘soja-zonder-soja’ (1). Je wordt vooral geconfronteerd met woestijnen, waar tot voor enkele weken het groene goud stond. Het eerste filmpje gaat over wat de Guarani meemaken, opgejaagd door de soja.

Het tweede handelt over de talrijke gifresiduen in het bloed van zwangere vrouwen. De derde bijdrage laat kleine boeren aan het woord, die aan biologische landbouw proberen doen, in de context van het vergiftigde Lucas do Rio Verde.

Voor de tweede film ging hij in gesprek met professor Pignatti van de Federale Universiteit van Cuiabá. Prof. Pignatti maakte in Lucas do Rio Verde een overtuigende studie over de negatieve impact van het overvloedig gifgebruik in de sojateelt. Interessant wat de man openbaart, want deze gemeente is in Europa juist het uithangbord van de zogenaamde ‘verantwoorde’ soja.

Aangrijpend TV-debat

Tijdens een druk bijgewoond TV-debat (2) tijdens de Floriade in Venlo (Nederlands-Limburg) werden de drie kortfilms voorgesteld. Naast vertegenwoordigers uit de veevoedersector, boerenvakbonden, milieubeweging en consumenten waren de Brazilianen die in de film voorkomen, zelf aanwezig: Genito Kaiowá Guarani, Nilfo Wandscheer, een kleine Braziliaanse boer, en Giba Veira dos Santos van de Braziliaanse NGO CIMI.

Samen met de vertegenwoordiger van Wervel traden ze in debat met de Nederlandse veevoeder- en vleesindustrie. Het werd voor eenieder een beklijvende ervaring. Legal! Leuk! Maar ook vol ingehouden emotie.

Ik ben zeer benieuwd of de lobby van de ‘Round Table on Responsable Soy‘ (RTRS) deze waarheden wel onder ogen wil zien. In geschriften en toespraken probeert Wervel deze grote leugen al jaren te doorprikken. Beelden met slachtoffers aan het woord hebben hopelijk meer impact.

Koop biologisch voedsel

Het magazine ‘Scientific American‘ (3) vroeg onlangs welke dokters meer inspanningen zouden doen om zwangere vrouwen te waarschuwen voor bepaalde chemicaliën.

Het overzicht leert dat slechts 19 procent van de dokters wijzen op het gevaar van pesticiden voor zwangere vrouwen, 8 procent over BPA (een hormonenverstoorder in sommige plastics) en slechts 5 procent over phthalates (te vinden in cosmetica en shampoos).

De pionier dr. Blumberg raadt de mensen sterk aan om biologisch voedsel te kopen om de risico’s op hormonale verstoring te voorkomen. Dat geldt vooral voor zwangere vrouwen en kinderen. “Vermijd plastics om voedsel of water in op te bergen, voegt hij er aan toe.

De lobby van de tabaksindustrie kon decennialang info over het gevaar van roken blokkeren en het verbod op roken in publieke ruimtes voorkomen. Hoeveel decennia gaan we nodig hebben om de dodelijke leugens van de chemische industrie te doorprikken?

Luc Vankrunkelsven

Luc Vankrunkelsven is medewerker bij Wervel vzw (Werkgroep voor een rechtvaardige en verantwoorde landbouw) en publiceerde in 2012 het boek ‘Legal! Optimisme-realiteit-hoop’ (ISBN 9-789081-486828), gebaseerd op zijn reizen en contacten in Brazilië, over de gevaren en uitdagingen van het heersende socio-economisch ontwikkelingsmodel dat steunt op agrobusiness.

(Rio de Janeiro, 22 april 2013)

Voetnoten:

(1) 1. Posseiros da terra: https://vimeo.com/user13714409/review/60578395/29001226d2
     2. Graos Batizados: https://vimeo.com/user13714409/review/60597051/03e3f073f4
     3. Pequenos agricultores: https://vimeo.com/user13714409/review/60634491/73257800cb

(2) Het debat van 1 oktober 2012 kwam 21 maart 2013 op TV-Limburg en is te volgen op: http://www.behouddeparel.nl/cms/?q=node/3274 en www.wieklenssenfilm.nl ; klik ‘duurzaam varken’.

(3) Info werd o.a. geleend van Nicholas D. Kristof: twitter.com/Nick-Kristof
 

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!