De stelling die Van Camp poneerde was de volgende:

“Acceptatie is een educatieproces. Door een transparante dialoog willen wij daar als bedrijf zeker toe bijdragen. Maar ook de overheid kan bijvoorbeeld informatie over GGO’s uitgebreider aan bod laten komen in het curriculum van de middelbare scholen. Een betere kennis zou consumenten kunnen helpen om een meer rationele keuze te maken om al dan niet GGO’s te gebruiken.”

Welja, betere kennis leidt tot betere keuzes, niet waar? De aanname dat al die irrationele en emotionele critici maar eens goed uitgelegd moet worden hoe dat knippen en plakken met genen in een landbouwgewas nu eigenlijk gaat, en dat een grotere acceptatie zal volgen, is gebaseerd op drijfzand.

Is er bij de heer Van Camp en zovele andere zonder meer rationele collega’s wel eens gedacht aan het feit dat het omgekeerde ook het geval kan zijn: hoe meer informatie er beschikbaar is over plantgentechnologie, haar inbedding en afgelegd parcours in de agro-industriële samenleving, hoe groter de achterdocht en afwijzing?

De (grootschalige) intrede van GGO’s in de landbouw sinds de tweede helft van de jaren negentig van de vorige eeuw, is immers bepaald  niet on-controversieel, sterker nog: de balans zou negatief kunnen uitvallen.

Wat te vertellen?

Want wat zouden we onze jongens en meisjes op de middelbare school vertellen? Hoe fantastisch CropDesign, BASF en andere agrochemische bedrijven aan onze Welzijn en Welvaart sleutelen door rijstvariëten te verkopen? Geheel belangeloos natuurlijk, want als er één sector wel de honger, ziekte en achtergestelde boertjes met hun povere traditionele gewassen in het Zuiden vooruit zal helpen, dan is het wel Monsanto en co!

Vertellen we van de niet-beschikbare testresultaten (“commercieel geheim”) waarmee de barmhartige zadenveredelaars en onkruidverdelgers van deze wereld via draaideurconstructies en extreem agressieve lobby’s hun toestemming voor het commercialiseren  van planten en hun genen afdwingen?

De schimmige principes waarmee de FDA in de VS allerlei gewassen op de markt toelaat? (“Substantial equivalence” – heeft u wel eens nagedacht dat op basis van dit principe chimpansees ook stemrecht zouden moeten krijgen?). Vertellen we van de jaar na jaar slechtere oogstresultaten en de steeds hogere input van agrochemicaliën bij tenminste een aantal van de meest gebruikte gentechvariëteiten bij de soja, rijst, katoen en maïsteelt?

Vertellen we van de zogenaamde patentschendingen en de ellenlange juridische procedures waarbij boeren zeer vaak onterecht aan het kortste eind trekken? Geven we uitleg bij de onzekerheden die veel van de gengewassen nog altijd in zich dragen ten opzichte van de gezondheid van mens en dier?

Laten we de bezorgde wetenschappers die hierover niet mis te verstane signalen en onderzoeken hebben afgegeven, ook een voorwoord schrijven in het lespakket dat BASF ongetwijfeld mee zal willen financieren voor de schoolgaande consumenten? Bereiden we een even omvangrijk lessenpakket voor over landbouwsystemen en biolandbouw (mét al haar geavanceerde en hoogwetenschappelijke principes!)? Kortom, wat zullen we communiceren over gengewassen? Wat zijn de zogenaamde feiten?

Propaganda

CropDesign heeft transparantie hoog in het vaandel. Ik weet het niet, ik kan het niet beoordelen. Misschien zijn ze terecht fier op hun werk en resultaten. Ik wil ook graag geloven dat gengewassen hier en daar een verschil zouden kunnen maken. De propaganda vanuit enkele grote bedrijven en daaraan gelieerde organisaties, pik ik echter niet.

Ik zie enkel dat “men” vanuit commerciële labo’s vorm wil geven aan het leven, en dat ze deze werkwijze en visie willen implementeren in de landbouw en het maatschappelijk voedingssysteem. Vanuit die optiek is het niet vreemd dat er argwaan ontstaat. Natuurlijk zal CropDesign en co beweren dat er voor elke boer en elke consument een vrije keuze bestaat; welnu, als dat al geval is voor Europa, dan is dat zeker een illusie voor de Amerikanen en talloze andere landen.

De wijdverspreide praktijk van gengewassen in Noord-Amerika en andere delen van de wereld, wordt nogal vaak en verkeerdelijk geïnterpreteerd als een acceptatie van die gewassen en hun aanverwante landbouwmodellen (sterke afhankelijkheid van monoculturen, hoge energie-inputs, gebruik van generieke en steeds agressievere gewasbestrijdingsmiddelen, etc).

Vraag het aan de Amerikaanse tarweboeren, de Indiase katoenboeren of de sojaboeren in Mato-Grosso Brazilië. Scepsis en protest is alomtegenwoordig, op basis van de ervaringen die die mensen elke dag hebben. Keuzes voor gengewassen zijn in de regel opgedrongen of stilzwijgend, slinks, geïntroduceerd.

Geen emotionele factor

Gentechnologie draait in de hoofden van de zogenaamde leken niet om wat genen X en Y vermogen in plantje Z of P; dat kan sommigen fascineren en enkelen daarvan ook doen kiezen voor een studie als plantbiotechnologie en een carrière bij goedbetaalde multinationals. Nee, die hopen arme drommels van ongeïnformeerde burgers zijn misschien rationeler dan we denken als ze vragen stellen bij iets dat fundamenteel raakt aan het leven: landbouw en voeding.

Wanneer we communiceren over GGO’s, mag de consument of burger niet worden weggezet als emotionele factor. Denk aan het kernenergiedebat: ook daar toeterde men voortdurend dat naarmate kennis over de technologie zou vorderen, de maatschappelijke acceptatie een feit zou worden.

Ook in dit debat beseffen we toch dat er achter deze energietechnologie een hele resem politieke, commerciële en sociale vragen schuilen? Dit moet ter sprake komen bij alle debatten over GGO’s, in de schoolbanken of in het publieke domein.