Interview, Nieuws, Wereld, Europa, Crisis, Europa, Griekenland, Trojka, Jeanineuropa -

“Werkgeversparadijs Griekenland is proeftuin voor ultraliberale recepten”

In Griekenland steeg de werkloosheid tot 27 procent. Meer dan 80 procent van die werklozen heeft geen enkele uitkering. Vakbonden verliezen massaal leden. Griekse vakbondsafgevaardigden proberen in die aartsmoeilijke omstandigheden jobs te redden en mensen te organiseren. DeWereldMorgen.be sprak met drie Griekse vakbondsmannen over de wanhoop, het dagelijkse gevecht tegen de armoede en het sprankeltje hoop.

dinsdag 2 juli 2013 17:00
Spread the love

De christelijke vakbond ACV Voeding en Diensten haalde de drie Grieken naar België voor een reeks informatie-avonden in verschillende provincies. Christos Triantafillou werkt op de studiedienst van de Griekse vakbond GSEE. Athanasios Papadimopoulos en Panagiotis Kyriakoulias zijn respectievelijk vakbondsafgevaardigden in de toerismesector en in de distributie.

Tijdens het gesprek krijgt Athanasios telefoon. “De eigenaar van een metaalbedrijf nabij de stad waar ik woon, stelde de 200 werknemers voor de keuze: 20 procent inleveren of 50 mensen aan de deur. De werknemers vragen me wat ze moeten doen”, zegt hij nadat hij zijn headset heeft afgezet.

“Nog even en één derde van de Grieken is werkloos”

De twee vakbondsafgevaardigden worden dagelijks geconfronteerd met dergelijke drama’s. Athanasios: “Ik kamp met gezondheidsproblemen door de stress en de druk. Mensen bellen mij in paniek dat hun huis in beslag genomen werd en ik zit achter mijn bureau en kan niets doen. De enige optie is verder strijden. Soms winnen we en kunnen we arbeidsplaatsen redden, zeker in bedrijven waar de vakbonden nog sterk staan. Vaak lukt het ook niet.”

“Onze normale taak is de werknemers beschermen”, zegt Panagiotis. “Maar nu moeten de vakbonden ook voedsel inzamelen om uit te delen aan werklozen. En tegelijkertijd zie je het aantal leden dalen en worden onze actiemogelijkheden schaarser. Hoe ik daarmee omga? Ik loop rond met een te hoge bloeddruk en maak veel ruzie met mijn vrouw.” Er kan een schampere lach van af.

Gemiddeld 19,3 procent loonverlies

Christos Triantafillou verzamelde de statistieken die hier stilaan een beetje doorsijpelen maar die blijven choqueren. “Het gemiddelde loon daalde met 19,3 procent en zit daarmee onder het niveau van begin jaren ’90. Waarschijnlijk komt daar dit jaar een daling van nog eens 6 procent bij. Het minimumloon is nu zelfs lager dan in de jaren ’80. Wie jonger is dan 25 krijgt 511 euro bruto per maand.”

Het leven in steden als Athene is nochtans niet veel goedkoper dan in West-Europa, zegt Christos. “De inflatie daalde pas de voorbije jaren zodat veel producten nu duurder zijn in Griekenland dan in Duitsland.”

De gevolgen voor de economie zijn dramatisch. Christos: “Zelfs noodzakelijke aankopen worden uitgesteld. Facturen blijven onbetaald, belastingen worden niet betaald en het gevaar bestaat dat veel mensen ook hun hypotheek niet kunnen aflossen. Dan krijgen we er nog een crisis op de huizenmarkt bovenop. De sociale zekerheid is een bom. Het pensioensysteem dreigt te ontploffen. Door de werkloosheid en de lage lonen is er een dramatische daling van de sociale bijdragen.”

Minder bekend is dat de verschillende besparingsplannen die de trojka (IMF, Europese Commissie en Europese Centrale Bank) oplegden aan het Zuid-Europese land de arbeidsverhoudingen radicaal wijzigden.

“Op drie jaar tijd werden 100 jaar sociale verworvenheden weggemaaid”

“Op drie jaar tijd werden 100 jaar sociale verworvenheden weggemaaid”, zegt Panagiotis Kyriakoulias. “Het sociale landschap in Griekenland is radicaal veranderd. Alle wetten die de relaties tussen werkgevers en werknemers regelen, werden ingeperkt. Er is gewoon geen sprake meer van sociaal overleg met als gevolg dat we de werknemers eigenlijk niet eens meer kunnen verdedigen.”

Het Griekse model van sociaal overleg leek nogal op dat van België. Panagiotis: “Vroeger hadden we nationale akkoorden waarin onder meer de hoogte van het minimumloon werd afgesproken. Dat werd afgeschaft. Voortaan is het de minister van Arbeid die eenzijdig het minimumloon verlaagt.”

Ook het overleg in de sectoren stelt niet veel meer voor. “Er worden ook al anderhalf jaar geen cao’s meer gesloten. Alleen op het niveau van de bedrijven wordt nog onderhandeld. Bedrijven kunnen volledig autonoom beslissen om de lonen te verlagen”, zegt Panagiotis.

“De lonen worden ook zeer laat betaald”, zegt Athanasios Papadimopoulos die in een hotel werkt. “Ik ben zelf al twee maanden niet betaald. Sommige werknemers krijgen hun loon pas op het einde van het toeristisch seizoen.”

Extreme flexibiliteit

Maar niet alleen de lonen moesten er aan geloven. “We kregen niet alleen een loondaling maar ook een uitbreiding van de flexibiliteit. Een werkgever kan nu willekeurig beslissen om de arbeidstijd te verkorten of te verlengen. Het gebeurt dat werknemers plots nog maar één dag per week meer moeten komen of 3 weken per maand. En dat allemaal zonder overleg met de vakbonden.”

Ook werknemers ontslaan werd veel makkelijker. Hoe langer je in een bedrijf werkte, hoe hoger de ontslagvergoeding. Zo was het vroeger. Maar dat systeem werd drastisch ingeperkt.

“Er is nog één god en die god is de werkgever”

Panagiotis: “En het was de trojka die die extreme flexibiliteit eiste. Het Griekse parlement kreeg twee dagen de tijd om de hele sociale wetgeving op de helling te zetten. Die neoliberale aanval hebben we natuurlijk zien aankomen. Al van in de jaren ’80 vertelt men ons dat de loonkosten te hoog zijn en dat we niet concurrentieel zijn. Dat verhaal kennen jullie wel. Mocht concurrentiekracht afhangen van de lonen dan was Bangladesh economisch gezien het sterkste land van de wereld. Maar plots werden al die maatregelen waar al jaren mee gedreigd werd in een paar dagen tijd doorgevoerd. Niet via een sociale dialoog maar op een zeer gewelddadige manier. In Griekenland is geen noemenswaardig arbeidsrecht meer. Er is nog één god en die god is de werkgever.”

Nog even en één derde van de Grieken is werkloos. Werklozen krijgen een jaar lang een vast bedrag van 360 euro. Daarna valt die uitkering volledig weg. Meer dan 80 procent van de werklozen krijgt helemaal niets.

200 euro per maand

Athanasios Papadimopoulos: “Dat is anderhalf miljoen mensen die geen job hebben. Daardoor zit je met een enorme arbeidsreserve van mensen die bereid zijn om voor 200 euro per maand te werken. In die omstandigheden is het bijna onmogelijk om succesvol te staken. Vakbonden verliezen leden met bosjes. Toch hebben we de afgelopen drie jaar 27 algemene stakingen georganiseerd. Drie daarvan hebben geleid tot de val van een regering. De andere stakingen leverden niet het verwachte resultaat.”

Niet alleen de vele werklozen maken het moeilijk voor vakbonden om actie te voeren. Christos: “Griekenland telt weinig grote bedrijven. De dienstensector is er heel belangrijk. In grote bedrijven kan je makkelijker het verzet organiseren. In kleinere bedrijven heb je andere relaties tussen werkgevers en werknemers. Die werknemers staan veel zwakker. Daarom zijn cao’s zo belangrijk. Zonder die cao’s staan werknemers helemaal naakt tegenover de werkgever. Daarom waarschuw ik jullie, Belgen: pas op voor jullie cao’s. In Griekenland roepen ze al twintig jaar dat zo’n afspraken toch niet meer van deze tijd zijn en dat ze beter afgeschaft worden. Wij hebben ook nooit gedacht dat het zo ver zou komen. Maar de trojka koos ongegeneerd de kant van de werkgevers. Dat is een ongelooflijk schandaal.”

Volgens Christos Triantafillou rest er de Griekse vakbonden weinig anders dan te strijden voor een koersverandering van de trojka. “De besparingsplannen moeten heronderhandeld worden. De overheid moet ruimte krijgen om te investeren. Er moeten maatregelen komen tegen de ongelijkheid en Griekenland moet de grootste fortuinen kunnen belasten. Dit huidige beleid wurgt de Griekse economie. Dit is een medicijn dat de patiënt doodt. Je kan een mug die op je hand zit, wegjagen met een hamer, maar je riskeert dan wel je hand te verbrijzelen.”

Griekenland had bij het uitbreken van de crisis een schuldgraad van iets minder dan 100 procent van het bnp. Dat is ongeveer het niveau waarop België nu zit. “De schuld schoot omhoog. Niet omdat de uitgaven stegen maar omdat de inkomsten in elkaar zakten”, zegt Christos.

In de jaren voor de crisis waren er wel veel nutteloze uitgaven. Christos: “De militaire uitgaven lagen jarenlang bijzonder hoog, zo’n tot vier procent van het BNP. Dat is dubbel zoveel als Frankrijk. Veel van de overheidsuitgaven gebeurden weinig transparant. Er werd verspild en er was veel corruptie. Zo er is het schandaal van Siemens dat smeergeld betaald om overheidscontracten binnen te halen. De man die het smeergeld betaalde zocht zijn toevlucht in Duitsland en wordt daar met rust gelaten. Het waren ook Duitse banken en bedrijven die van de affaires profiteerden.”

“In 2010 had men een andere keuze kunnen maken. Dit moest niet zo aflopen”, zegt Christos. “Wij werden gebruikt als proefkonijn voor een ultraliberale politiek. Dat hele schuldenprobleem werd alleen maar misbruikt om hier een werknemershel te creëren. Hou maar op te denken dat België een oase is in Europa en roep je vakbond op om samen met ons te reageren tegen het afbraakbeleid van Europa”, zegt Panagiotis Kyriakoulias.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!