Projectontwikkelaar én buurtbewoners  Samen handen aan De Ploeg
Antwerpen, Lokaal, Stadsontwikkeling, Kievitwijk -

Projectontwikkelaar én buurtbewoners Samen handen aan De Ploeg

Mensen maken de stad. Onder die titel bracht Dirk Holemans een aantal onderzoekers bij elkaar om na te denken over stad, stadsontwikkeling en de participatie van de betrokken partijen. In de Antwerpse Kievitwijk werden die theorieën aan de praktijk getoetst rond Kievitfase II.

vrijdag 7 juni 2013 10:27
Spread the love

Electrabel, projectontwikkelaar Kairos, de Stéphane Beel architecten en buurtgroep De Ploeg werden bij elkaar gebracht. Op het eerste gezicht water en vuur, maar uiteindelijk werd het een voorbeeld van good practice. Een stukje participatieve besluitvorming in de praktijk. Dat bleek op de persconferentie van 6 juni in de Antwerpse Pain Quotidien, een bijzonder symbolische plek omdat het een van de bekomen aanpassingen aan Kievitfase I is.

Naar aanleiding van Kievitfase I in de Antwerpse stationswijk kwam het tot een aanvaring tussen bouwpromotor Robelco, die voor Alcatel een nieuw kantorencomplex bouwde, en de bewonersgroep De Ploeg, een broertje van StRaten-generaal. De spanningen liepen toen hoog op. Ook in de rechtszaal.

We zijn nu bijna tien jaar verder en Kievitfase II, vooral een nieuwe ontwikkeling van de Van Immerseelstraat, staat in de steigers.  Op 5 juli 2012 diende NV Kairos Residential Properties (met op de achtergrond Eric Verbeeck en zijn zoon Stephane uit de Antwerpse vastgoedsector) een bouwaanvraag in voor de nieuwe kantoortoren van Electrabel (12 verdiepingen) + ernaast een woontoren (8 verdiepingen) in de Antwerpse Kievitwijk. Precies twee maanden later, op 5 september 2012, diende bewonersgroep De Ploeg een bezwaarschrift in tegen deze bouwaanvraag. In een sterk onderbouwd bezwaarschrift van achttien bladzijden stond opgelijst wat, vanuit het standpunt van omwonenden, volgens de bewonersgroep niet deugde aan het project. De laatste zin van het bezwaarschrift luidde: “De bewonersvereniging De Ploeg zal alleszins niet toelaten dat haar buurt verder onherstelbaar zal worden aangetast en zal indien nodig juridische stappen laten zetten teneinde de uitgangspunten van het GRUP Kievit fase II te laten uitvoeren.”

Hoe het groeide

Frank de Snoeck, vertegenwoordiger van bouwpromotor Kairos, voelde nattigheid. De bouwaanvraag werd ingetrokken en er werd contact gezocht met Manu Claeys, vertegenwoordiger van De Ploeg. Bij een kopje koffie in de Pain Quotidien kwamen al de spelers in dit dossier bij elkaar: de bouwpromotor, de opdrachtgever Electrabel, het architectenbureau Stéphane Beel en vertegenwoordigers van De Ploeg. Tijdens een behoedzaam eerste contact  –  een dergelijk gezelschap zit niet vaak samen aan één tafel – ventileerden de bewoners hun bezwaren tegen het Beel-ontwerp voor het Electrabelgebouw. Zij vonden dat er architecturaal geen integratie was met de directe omgeving, maar ook geen verbinding met de groene ruimte en de rest van het projectgebied. Als buurtbewoners betreurden zij vooral dat het gebouw zich, in plaats van te integreren in de buurt, afsloot van de wijk. Deze goed onderbouwde bezwaren gingen ook vergezeld van een aantal voorstellen om het gebouw transparanter te maken en via een café voor iedereen meer op de buurt te betrekken.

Na heel wat vergaderingen en nog meer koffietjes ontstond er meer begrip voor elkaars standpunt, wat geleid heeft tot een grondige aanpassing van de oorspronkelijke plannen die in een nieuwe bouwaanvraag werden gegoten. Recentelijk werd de bouwvergunning voor het project verleend en binnenkort zullen de werken starten.

Participatief

Dat is het verhaal dat op de persconferentie nog eens uitvoerig werd verteld. Alle partijen benadrukten dat zij een goed gevoel overhielden aan deze participatieve besluitvorming. Pieter Thomaes van De Ploeg noemde dit dossier een voorbeeld voor de wijze waarop de relatie tussen een bouwheer en omwonenden bij de besluitvorming betreffende grotere infrastructuur- en bouwprojecten kan en moet evolueren. Hij zei het niet maar naast hem zat Manu Claeys van StRaten-generaal die maar al te goed weet dat er in dat nog veel grotere Oosterweeldossier nog helemaal geen sprake is van participatieve besluitvorming.

Pieter Thomaes vermeldde ook dat de bestaande wetgeving op dat vlak in gebreke blijft. “Alleen welbepaalde partijen spelen een belangrijke rol in de besluitvorming. Het betreft de bouwheer, de vergunningverlenende overheid en een aantal gespecialiseerde adviesorganen. Omwonenden, die vaak over een erg grote knowhow beschikken over de impact van een bepaald project in een bepaalde wijk, beschikken in ons huidig bestuursrecht slechts over een zeer beperkte en eerder destructieve rol. Een rol die hen enkel de mogelijkheid geeft om een bepaald project te bekritiseren in plaats van constructief mee na te denken. Het bestaande bestuursrecht dwingt een geëngageerde burger vaak een klager en zager te worden.”

Good practice

Frank de Snoeck, de Kairos-man, tapte uit hetzelfde vaatje. Ook hij benadrukte het positieve van dit verhaal waarin gezocht werd naar een consensus tussen de eisen van opdrachtgever Electrabel  en de bekommernissen van de buurtbewoners. Architect Stéphane Beel zei zeer openhartig dat men als architect geen schrik moet hebben van goed doordachte amendementen en kritiek – hij wikte zorgvuldig zijn woorden – op de eigen ontwerpen. Hij benadrukte dat die participatieve besluitvorming geleid heeft tot een volgens hem beter resultaat.

Manu Claeys besloot dat dit voorbeeld van good practice zijn weg zou mogen vinden bij de aanpak van grotere infrastructuur- en bouwprojecten. Hij vermeldde uitdrukkelijk de plannen van ZNA om samen met projectontwikkelaar Kairos een nieuw ziekenhuis te bouwen in de buurt van Park Spoor Noord. Over het vastgelopen Oosterweeldossier zei hij niets, maar dat zal hij wel doen met een ander petje op.

“Mensen maken de stad”. Jazeker, De Ploeg en zovele andere buurtgroepen kunnen daarin een belangrijke rol spelen.

take down
the paywall
steun ons nu!