Kostbaar tijdverlies
Opinie, Nieuws, Samenleving, België, Onderwijs, onderwijshervorming, Onderwijshervorming, Minister Pascal Smet, Protest tegen onderwijshervormingen -

Kostbaar tijdverlies

Op de vooravond van het parlementair debat over de hervorming van het secundair onderwijs ligt er dan toch een politiek compromis op tafel. Politiek compromis, want het debat over de hervorming heeft de inhoudelijke discussie ondertussen al lang volledig overstegen. De dwarse positionering van de N-VA en de onbeholpen werkwijze van minister Smet (SP.A) heeft de kansen op een belangrijke hervorming doen verdampen.

woensdag 5 juni 2013 10:13
Spread the love

Ondertussen is ook het vertrouwen bij leerkrachten en leerlingen onder het nulpunt gezakt. Toch zijn de uitdagingen te groot om het dossier gewoon over de verkiezingen heen te tillen.

Even terug in de tijd. Op het moment dat N-VA-voorzitter Bart De Wever vorig jaar op tv met wat emotionele argumenten in enkele minuten de hele hervorming van het secundair onderwijs naar de prullenmand verwees, trok minister-president Kris Peeters (CD&V) het dossier definitief naar zich toe. Net voor de zomervakantie stelde hij ons gerust: de hervorming van het Vlaams onderwijs zou niet stilvallen.

Op twee vellen papier werd door de verschillende kabinetten en door de specialisten uit de fracties een aanpak op papier gezet over de hervorming van het secundair onderwijs en het loopbaanpact. Dat voor beide dossiers een gezamenlijk traject werd uitgezet is in deze niet onbelangrijk. Ik kom er op het einde van dit stuk op terug.

N-VA hervormt de werkelijkheid

De positie van N-VA heeft de regering opnieuw en in ernstiger moeilijkheden gebracht. Het is belangrijk om de brutaliteit en de inconsequentie van deze charge te begrijpen.

Onderzoeksresultaten die de zwaktes van ons onderwijssysteem blootleggen, kloppen niet met het beeld van het Vlaams onderwijs dat de N-VA voor ogen heeft. Wanneer internationale instellingen of gerespecteerde Vlaamse onderzoeksgroepen concluderen dat de kwaliteit tanend is, dat schoolse prestaties negatief evolueren, dat het onderwijs sociale ongelijkheden reproduceert of dat onderwijsvormen niet zijn aangepast aan de uitdagingen van de 21ste eeuw, dan is dat voor de nationalisten vooral lastig. Dit soort informatie verstoort hun pleidooi voor een status quo.

Hoog tijd om die zwartkijkers van antwoord te dienen, moet de N-VA het gedacht hebben. De N-VA hervormt dan liever de werkelijkheid dan het onderwijs. Analyses van wetenschappers en middenveldorganisaties worden zonder blikken of blozen aan de kant geschoven. “We hebben al het allerbeste onderwijs, voor alle leerlingen”, zo motiveert De Wever de positie van zijn partij.

Dit is uiteraard maar façade: de N-VA kent de problemen in het Vlaams onderwijs maar al te goed. De partij laat vandaag graag uitschijnen dat zij de problematiek helemaal anders bekijkt, maar stellen dat er binnen de meerderheid geen consensus bestaat over de problemen van ons secundair onderwijs klopt helemaal niet.

In november 2012 werd een gedeelde analyse door de meerderheid op papier gezet. Hoewel het document nooit tot in het parlement geraakte, heb ik het kunnen inkijken. Ik leer daaruit twee zaken. Ten eerste valt de invloed van N-VA niet te ontkennen.

In vergelijking met de oriëntatienota van minister Smet, worden de zwaktes van ons onderwijssysteem omgevormd tot verbeterpunten en de sterktes meer naar de voorgrond geschoven. Op dat moment werd duidelijk dat de agenda van de  N-VA alsmaar verder afweek van de afspraken in het regeerakkoord.

Ten tweede laat het document gelukkig niets aan de verbeelding over wat betreft de problemen van ons onderwijs: te veel jongeren verlaten de school zonder kwalificatie, de verdeling van de onderwijsvormen over de scholen werkt de fysieke segregatie van leerlingen mee in de hand en is dus mee verantwoordelijk voor de sociale segregatie van leerlingen, sterke prestaties van onze leerlingen dalen significant, enzovoort.

Kortom, de N-VA deelt de analyse, maar veegt ze uit electorale motieven liever onder de mat.

Pascal Smet heeft zijn momentum gemist

Dat de nationalisten binnen de regering zoveel ruimte kregen om het status quo te bewerkstelligen, heeft ook te maken met de onbeholpen werkwijze van de minister van onderwijs.

Niet zo lang geleden trok minister Smet naar Canada om lessen te trekken uit de succesvolle hervorming die daar werd doorgevoerd. De succesfactoren van deze hervorming maken evenzeer duidelijk waar onze minister niet in slaagde. De regering investeerde in een onderhandelingsproces van vier jaar met sociale partners en schoolbesturen en combineerde dit met een strategische  implementatie, gericht op het versterken van het lerarenberoep en op de steun van leerkrachten voor een hervorming. De toenmalige minister onderstreept dat deze hervorming enkel kon slagen in een klimaat van wederzijds respect en vertrouwen.

Dat klimaat ontbreekt in Vlaanderen helemaal. Minister Smet heeft zijn momentum bij de aanvang van de legislatuur gemist. Het aankondigingsbeleid van minister Smet en lange periodes zonder consultaties en overleg met de onderwijsactoren heeft de geloofwaardigheid van het overlegmodel binnen de onderwijswereld doen afbrokkelen.  Door een gebrek aan duidelijkheid over het traject is de ongerustheid bij leraars en ouders alleen maar gaan toenemen.

Bij de aanvang van deze legislatuur had Pascal Smet veel duidelijker richting moeten aangeven. De nota-Monard lag er. De N-VA was toen nog niet zo zegezeker als vandaag.

Bovendien koppelde de nota-Monard de structuurhervorming aan de herwaardering van het lerarenberoep en het versterken van de lerarenopleiding. Essentieel voor het draagvlak bij de leerkrachten en om een nieuwe vorm van maatwerk in een brede eerste graad mogelijk te maken. Pascal Smet maakte een cruciale foute in het ontkoppelen van beide dossiers.

Parlementair initiatief

Op de ochtend van het actualiteitsdebat in het Vlaams parlement ligt er, zoals in het Oosterweeldossier, opnieuw een dubbelbesluit op tafel: er is een masterplan maar het is vaag genoeg. Effectief wetgevend werk ligt ver genoeg in de toekomst zodat zeker op de voorstellen kan worden terug gekomen. Much ado about nothing, dus. Kostbaar tijdsverlies. Kwalijk uitstelgedrag dat al jaren aansleept.  

Het regeerakkoord blijft een uitstekend vertrekpunt: een hervorming die in sterke mate gebaseerd is op de uitgangspunten van de nota-Monard: een hervorming met een brede eerste graad en het wegwerken van de schotten tussen ASO, TSO en BSO.

Met maatwerk en individuele begeleiding van leerlingen, waarbij de aanbevelingen over het lerarenberoep van de commissie-Monard ter harte worden genomen en niet van de hervorming worden losgekoppeld. De hervorming van het secundair onderwijs kan niet slagen zonder het beroep van leraar te moderniseren.

Met het vrijblijvend masterplan dat nu voorligt wordt de onzekerheid echter weer dieper en fundamenteler geïnstalleerd. Ouders, jongeren en leerkrachten kunnen die onzekerheid missen als kiespijn.

Elisabeth Meuleman

Elisabeth Meuleman is fractieleider en onderwijsspecialiste voor Groen in het Vlaams parlement.

[1] http://www.oecd.org/pisa/pisaproducts/46580959.pdf

take down
the paywall
steun ons nu!