Protesten tegen de regering-Ergogan in Istanbul.
Interview, Nieuws, Politiek, Turkije, Istanbul, Erdogan, World Peace Council (WPC), Turkse Vredesassociatie, Aydemir Guler -

Turken nemen het op tegen premier Erdogan

Op woensdag 29 mei 2013 kwam een duizendtal Turken naar het Gezi-park in Taksim, in het centrum van Istanbul, om te protesteren tegen de aanleg van een nieuw winkelcentrum. Enkele dagen later stonden er meer dan 40.000 mensen in het park en heeft Turkije zijn eigen volksopstand. Om zicht te krijgen op de echte inzet van de gebeurtenissen ging Intal te rade bij Aydemir Guler, verantwoordelijke van de Turkse Vredesassociatie.

maandag 3 juni 2013 15:25
Spread the love

Mario Franssen sprak met Aydemir Guler in de marge van de vergadering van de World Peace Council in Lissabon op zondag 2 juni 2013.

De protesten in Istanbul startten enkele dagen geleden naar aanleiding van de aangekondigde verdwijning van het Gezi-park in de Taksim-wijk om plaats te maken voor een winkelcentrum. Hoe is dit kunnen uitlopen op een protest dat vandaag tientallen steden in de ban houdt?

Aydemir Güler: “Het probleem met het park was de laatste druppel die de emmer deed overlopen. Als we terug gaan naar het begin van het jaar dan zien we dat verschillende problemen zich snel ophoopten.”

“Ten eerste waren er de hervormingen van de universiteiten. Zowel bij het adminstratief als bij het academisch personeel werden bij nieuwe benoemingen vooral mensen die loyaal zijn aan de AKP van premier Erdogan aangesteld. De islamisering van het onderwijs ontwikkelt zich op deze manier, waar het onderwijs tot enkele jaren geleden nog seculier was. Een andere uiting hiervan is het openen van kleine moskeeën op de campussen wat zelfs tot rellen tussen studenten leidde.”

“Ten tweede is er de steeds verslechterende socio-economische situatie in Turkije. De crisis sloeg zwaar toe in 2008 en 2009. Als gevolg hiervan is het voor jongeren bijna onmogelijk om nog een job te vinden. De laatste twee jaren is weer een heropleving merkbaar, maar dit heeft geen extra werk gecreëerd en de officiële werkloosheidscijfers onder jongeren zijn begin dit jaar opgelopen tot bijna 25 procent.”

“Ten derde is er de actieve rol die Turkije speelt in de destabilisering van Syrië. Dit beleid keert als een boemerang terug in het gezicht van de regering. Het trieste hoogtepunt hiervan was de bomaanslag in Reyhanli op 11 mei 2013 met tientallen doden tot gevolg.”

“Maar ook de Turkse bevolking roert zich. Zo was er eind april 2013 een grote betoging met 10.000 mensen in Antakya, dicht bij de Syrische grens, die het beleid van premier Erdogan tegenover Syrië duidelijk verwierp. De woede van de Turken nam nog toe toen Erdogan zich na de aanslag in Reyhanli niet naar de plaats des onheils begaf, maar hij het vliegtuig nam naar de VS om president Obama te ontmoeten.”

“Ten vierde is er de islamisering van de gehele maatschappij die zich stap voor stap uitbreidt. Symbool hiervoor staat het verstrengen van de regels over het drinken van alcohol die enkele weken geleden werden doorgevoerd.”

“De steeds terugkerende factor in al deze evoluties in Turkije is de persoon van premier Erdogan. De woede van de bevolking keerde zich dan ook snel tegen de premier nadat de politie donderdagmorgen 30 mei tussenkwam in het Gezi-park.”

De problemen in Turkije stapelden zich gedurende jaren op. Waarom kan een protest over een park dit ongenoegen laten omslaan in een populair verzet dat zich ondertussen naar tientallen steden verspreidde?

Aydemir Güler: “Wat de mensen uiteindelijk heeft aangezet om massaal op straat te komen, is het geweld dat de politie gebruikte. Haar eerste charge gebeurde donderdagmorgen 30 mei om 5 uur toen enkele honderden activisten nog in hun tenten lagen te slapen in het park.”

“De politie verwijderde manu militari de activisten en hun tenten. Daarop riepen verschillende progressieve organisaties op om de activisten te steunen. Vele gewone mensen daagden op in de loop van de dag en opnieuw sloegen de activisten hun tenten op in het park om er te overnachten.”

“Vrijdagmorgen 31 mei chargeerde de politie opnieuw. Op deze tweede charge kwam er een meer georganiseerde reactie van tal van organisaties en partijen. De opkomst op het Taksim-plein ‘s middags liep – boven alle verwachtingen – op tot 40.000 mensen. Sindsdien is de repressie enkel maar toegenomen en op zondag volgden er in het hele land betogingen van Istanbul over Ankara tot in de stad Van, in het Koerdische oosten van Turkije.”

De AKP, de partij van premier Erdogan, voerde een strijd tegen de invloed van het leger op het politieke leven. Toch escaleert het geweld dat ze vandaag zelf gebruikt. Hoe moeten we dit interpreteren?

Aydemir Güler: “De AKP heeft de rol van het leger in het politieke leven tot bijna nul herleid. Veel van de hoogste officieren die zich in hun nieuwe rol niet konden vinden, werden gevangen genomen op beschuldiging van samenzwering tegen de staat. Deze officieren werden natuurlijk wel vervangen, in vele gevallen door AKP-getrouwen.”

“Maar de AKP deed op militair vlak veel meer dan de politieke macht van het leger beperken. Ze bouwde tegelijkertijd haar relatie met de NAVO verder uit. Waar de eerste regering-Erdogan in 2003 de VS nog verbood om het Turkse grondgebied te gebruiken voor aanvallen tegen Irak, heeft ze vandaag een strategische alliantie met de VS en is het een van de meest agressie NAVO-leden als het over inmenging in Syrië gaat.”

“Turkije is dus zeker geen minder ‘militaire’ staat geworden, en zoals we vandaag kunnen vaststellen, heeft de onderdrukking van de bevolking enkel een andere vorm aangenomen.”

Wat is er nodig om van de spontane opstand van de Turken een beweging te maken met perspectief op echte verandering voor het volk?

Aydemir Güler: “Het protest bestaat uit vele verontwaardigde Turken en werd al snel aangevuld door allerlei organisaties en partijen die hun verzet tegen de AKP niet onder stoelen of banken steken. De eerste taak is dan ook om het protest voort te ontwikkelen en de druk op de regering op te voeren.”

“Er is echter nog geen organisatie achter de protesten en ook nog geen echte agenda. Tot vorige week eisten progeressieve organisaties zoals de Turkse Vredesassociate het aftreden van minister van Buitenlandse Zaken Davatoglu voor de Turkse inmenging in Syrië.”

“Vandaag eisen honderdduizenden in het hele land het aftreden van de regering en meer bepaald van premier Erdogan. Deze eis zal zich waarschijnlijk nog verder verspreiden. Het is dus nodig om naast een organisatorische aanpak ook een politieke oriëntering te formuleren die de richting kan aangeven voor het tijdperk na Erdogan.”

Mario Franssen

Mario Franssen is stafmedewerker van intal, een beweging voor internationale solidariteit.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!