Een jaar nadat François Hollande aan zijn taak begon als president van Frankrijk, organiseerde de linkse coalitiegroep Front de gauche (FdG) op 5 mei een protestmars uit ontevredenheid met het beleid dat Hollande het afgelopen jaar gevoerd heeft.

De centrale aanklacht van de mars – tegen bezuinigingen en voor de Zesde Republiek – bleek veel weerklank te vinden onder de Fransen: maar liefst 180.000 mensen kwamen de straat op in de Franse hoofdstad.

De protestmars werd gesteund door de antikapitalistische partij NPA, de groene partij EELV, milieudeskundigen, vakbondsmensen en andere sympathisanten met de boodschap van de mars.

Fransen die een jaar geleden met hun stem zorgden dat Hollande president van Frankrijk werd, maar nu hevig teleurgesteld zijn in de socialist die, zoals zijn voorganger Sarkozy, meer naar de financiële markten lijkt te luisteren dan naar zijn eigen volk. Hollande heeft niet de verandering gebracht waarop zij hadden gehoopt.

Het idee voor de demonstratie ontstond begin april bij Jean-Luc Mélenchon, voorman van FdG, in reactie op het belastingschandaal rond oud-minister voor Begrotingszaken Jérôme Cahuzac. Dit schandaal toont volgens hem de belangenverstrengeling aan tussen de politieke en de financiële wereld in Frankrijk, en de consequenties ervan voor de geloofwaardigheid van de Franse politiek.

Tel daarbij de bezuinigingen, toenemende werkloosheid en de verslechterende economie op en je vindt de reden waarom linkse stemmen in Frankrijk op 5 mei samen een vuist maakten tegen de huidige president en zijn beleid.

Impopulair

De bezuinigingen die Hollande sinds zijn aanstelling heeft doorgevoerd en de electorale beloften die hij niet nagekomen is, hebben duidelijk hun invloed op de populariteit van de Franse president.

Volgens een enquête onder de bevolking van Frankrijk door onderzoeksinstituut BVA is slechts 24 procent van de ondervraagden tevreden met het eerste jaar van Hollande; 62 procent gaf een negatieve respons, de rest gaf een neutraal antwoord. Nog niet eerder was een Franse president zo impopulair na slechts een jaar in office.

De cijfers liegen er dan ook niet om: een infographic gemaakt door krant Le Monde laat zien dat de werkloosheid onder Hollande in een jaar tijd met 297.000 personen is toegenomen. Het begrotingstekort nam af met 0,5 procent, maar de staatsschuld nam toe met 4,4 procent naar 90,2 procent van het BBP. Dat is 28.200 euro per Fransman.

Op maandag 6 mei, een dag na de protesten in Parijs, kondigde Hollande aan dat het land van plan is de komende tien jaar 20 miljard euro te gaan investeren: in infrastructuur, gezondheidszorg, technologie en duurzame energie. Ook verdedigde hij zijn beleid van het afgelopen jaar, en herhaalde een eerdere belofte dat de werkloosheid eind dit jaar zal zijn gedaald.

Zesde Republiek

Een belangrijk onderdeel van de motivatie achter de protestmars is, naast teleurstelling in het beleid van Hollande, onvrede met het Franse politieke bestel in het algemeen – de Vijfde Republiek.

De Vijfde Republiek omvat het huidige politieke systeem van Frankrijk, dat bestaat sinds het Frankrijk onder De Gaulle van 1958 en daarna. In de Vijfde Republiek heeft de uitvoerende macht teveel de touwtjes in handen, zeggen verdedigers van de Zesde Republiek: deze kan onvoldoende verantwoordelijk worden gehouden, heeft ongecontroleerde macht tot benoeming en ontbinding, kan gratie verlenen en is hoofd van de krijgsmacht.

Deze ‘republikeinse monarch’ kan in de Zesde Republiek niet meer bestaan, vinden Mélenchon en zijn medestanders. Daarnaast wordt de parlementaire oppositie in de Vijfde Republiek constant geridiculiseerd omdat ze slechts over nutteloze voorrechten beschikt.

De boodschap is duidelijk: de huidige Vijfde Republiek volstaat niet en de Zesde Republiek waarnaar Mélenchon en de zijnen streven, dient een betere en meer democratische vervanging te bieden voor haar voorganger.

Om dat te bereiken, willen de voorstanders van de Zesde Republiek een stevige versterking van de macht van het parlement, een einde aan het verzamelen van mandaten en de versterking van de scheiding tussen de rechterlijke en uitvoerende macht: kortom, terug naar een parlementair systeem dat voldoende tegengewicht kan bieden aan de president.

Waar de meningen binnen de aanhangers van de Zesde Republiek nog over verschillen, zijn de methodes en de omvang van de hervorming. Zo is er bijvoorbeeld de verkiezingsmethode van zowel het parlement als de president waar onenigheid over is, en ook het idee van een grondwetgevende vergadering, bepleit door Mélenchon, vindt niet overal aansluiting.

Pascal Durand, van de groene partij EELV, weet in elk geval wel hoe hij het niet wil: “Onze Zesde Republiek wordt niet gebouwd op belediging, arrogantie of persoonlijkheidscultus”.