Op 19 maart diende Mie Branders, PVDA-gemeenteraadslid in Antwerpen, een schriftelijke vraag in. Daarin vroeg ze aan Claude Marinower, schepen van onderwijs, of hij zijn administratie kon laten onderzoeken of het mogelijk is om goedkoper of gratis openbaar vervoer voor studenten aan te bieden. Deze vraag was het logisch vervolg op de honderden handtekeningen die Comac, de jongerenbeweging van de PVDA, rond dat onderwerp ophaalde onder studenten in de maanden voordien.
Ondertussen reageerde schepen Claude Marinower (Open Vld) op dit schrijven. Hij onderkent daarin dat degelijk openbaar vervoer “een randvoorwaarde” is “om Antwerpen als kwaliteitsvolle studentenstad uit te bouwen.” Concreet behelst zijn antwoord drie zaken.
Ten eerste wordt er op gewezen dat studenten “vanuit het stadsbestuur en de instellingen” al “erg gestimuleerd” worden “om de fiets te gebruiken”, onder meer met initiatieven als Fietshaven en de Velo’s.
De heer Marinower stipt ten tweede aan dat Antwerpen Studentenstad vzw in de maand mei een onderzoek gaat uitvoeren bij de studenten waarin onder meer gepeild zal worden naar “het mobiliteitsgedrag.” Hij wil de resultaten daarvan dan ook afwachten om verdere stappen te ondernemen.
De schepen verklaart zich ten derde ook onbevoegd wat betreft “het tarievenbeleid van De Lijn.”
Maar klopt wat de schepen beweert wel allemaal?
Pakt de velo
Net zoals het Antwerpse rapperscollectief Halve Neuro moedigt schepen Marinower de studenten aan om de fiets te nemen. Wij vinden het uiteraard lovenswaardig dat het stadsbestuur het gebruik van de fiets aanmoedigt. Volgens het recente rapport van de Fietsersbond is er op dat vlak echter ook nog heel wat werk aan de winkel. Het is daarom maar afwachten hoe het nieuwe mobiliteitsplan dat bevoegd schepen Koen Kennis (N-VA) tegen het najaar uitwerkt, de Stad (nog) fietsvriendelijker kan maken. De student goedkoop een fiets aanbieden brengt namelijk geen zoden aan de dijk als hij of zij er niet veilig gebruik van kan maken en de fietspaden er niet goed bij liggen of te weinig bestrooid worden.
Bovendien is de fiets niet altijd voor iedereen een alternatief. We nodigen schepen Marinower graag uit om elke ochtend en avond door weer en wind vanuit het Antwerpse district Berendrecht-Zandvliet-Lillo naar Campus Drie Eiken van de UA te fietsen (30 km.) Ook niet alle studenten wonen in Antwerpen zelf: kom maar eens met de fiets uit Beveren, Duffel of Vorselaar naar Antwerpen. Geen evidentie, laat staan als je daarbij een zwaar beladen rugzak vol cursussen, een laptop en/of materiaal dat je nodig hebt voor je stage of praktijkles, moet meesleuren.
Onderzoek
We verwelkomen natuurlijk elk initiatief dat de bevolking, en in dit geval de student, (meer) betrekt bij het beleid. De aangekondigde bevraging juichen we dan ook zeker toe. Wel blijven we waakzaam. We vernamen namelijk dat deze studentenenquête nog allesbehalve uitgewerkt is.
We willen er daarnaast ook op wijzen dat de Vlaamse Vereniging van Studenten al geruime tijd wijst op het feit dat vervoerskosten, vooral voor pendelstudenten, een serieuze hap uit het budget vormen. Het probleem is m.a.w. al gekend. Wordt de aangekondigde bevraging misschien eerder gebruikt als schaamlapje voor de inertie van de schepen?
Bevoegdheid
Schepen Marinower stelt tot slot dat het prijzenbeleid van De Lijn zijn bevoegdheid niet is. De schepen kan inderdaad niet beslissen over het volledige prijzenbeleid van De Lijn. Hij kan dat echter wel voor Antwerpen door gebruik te maken van de derdebetalersregeling. Vermits de schepen daar blijkbaar niet van op de hoogte is of het vergeten lijkt, herinneren we hem er graag nog eens aan hoe zo’n derdebetalersregeling werkt.
Met de derdebetalersregeling biedt De Lijn een systeem aan waarbij een derde betaler (de lokale overheid in samenwerking met bijvoorbeeld hoger onderwijsinstellingen) kan bijdragen aan goedkoper of gratis openbaar vervoer voor bepaalde doelgroepen. Op deze manier werd in Hasselt gratis busvervoer ingevoerd voor alle inwoners en in Leuven een gratis buspas voor alle studenten mogelijk gemaakt. Gelijkaardige systemen bestaan overigens in Kortrijk en Bergen. Uit tevredenheidsonderzoek bij de studenten uit die steden komt het gratis of goedkoop openbaar vervoer steevast als een belangrijke positieve factor naar voor.
Mobiliteit: een basisrecht
Comac vindt het zich kunnen verplaatsen een basisrecht dat daarom dan ook gegarandeerd moet worden voor iedereen, studenten incluis dus.
Want de verplaatsingsnood bij de Antwerpse studenten wordt steeds groter door campussen die ver uit elkaar liggen, opeenvolgende lessen die op verschillende locaties plaatsvinden, stages, … Tegelijkertijd worden die campussen vaak moeilijker bereikbaar voor studenten omdat bij opeenvolgende besparingen heel wat lijnen werden geschrapt.
Het vervoersaanbod ’s avonds en ’s nachts kan ook heel wat beter. Veel studenten hebben ’s avonds laat les, volgen avondonderwijs, doen ’s avonds of ’s nachts stage, of willen deelnemen aan sociale activiteiten en/of een maatschappelijk engagement opnemen in Antwerpen studentenstad.
Vervoerskosten wegen zwaar op het budget van een student. Voor wie niet op kot zit, is transport nu al de grootste kost. Als we de financiële drempels voor het hoger onderwijs willen wegwerken om het zo te democratiseren, dan is betaalbaar openbaar vervoer een belangrijke vereiste en niet zomaar een randvoorwaarde.
Daarom is Comac voorstander van gratis openbaar vervoer voor alle studenten en jongeren onder de 26 jaar. We verwachten van de bevoegde schepen, Claude Marinower, dan ook dat hij de mogelijkheid van de derdebetalersregeling met de nodige ernst zal onderzoeken en zich niet langer verschuilt achter zaken die er au fond niet toe doen.
Bronnen
http://chengetheworld.be/nl/artikels/de-lijn-moet-betaalbaar-zijn
Deze bijdrage is, zoals al blijkt uit de tekst, in uitgebreide samenwerking met de studentenwerking van Comac Antwerpen, waar ik actief in ben, tot stand gekomen.