‘DiscriNImeer’: stereotypering tegen discriminatie
Discriminatie, DiscriNImeer, Meldpunt discriminatie, Culturele diversiteit -

‘DiscriNImeer’: stereotypering tegen discriminatie

zondag 24 maart 2013 18:41
Spread the love

Donderdag 21 maart, Internationale Dag tegen Racisme en Discriminatie. Aan het station in Leuven loop ik langs een promotiestand van het Meldpunt Discriminatie. Je kan er een foto laten maken waarop je je eigen gezicht geeft aan één van de poppetjes die zij als ‘mascottes’ gebruiken voor hun ‘Discrinimeer’ campagne. Op die manier wil Meldpunt Discriminatie letterlijk ‘een gezicht geven’ aan diversiteit. Ik poseer met een mdf-figuurtje zonder gezicht, met hoofddoek. Ik vind de figuurtjes bedenkelijk. Hier is behoorlijk wat stereotypering aan de gang, voor zo’n dag tegen discriminatie, vind ik. Bij thuiskomst surf ik naar de website discrinimeer.be. Daar vind ik dezelfde stereotiepe poppetjes, maar dit keer mét label: ‘man’, ‘single’, ‘gelovig’, ‘zwanger’, ‘holebi’, ‘doof’, ‘jong’, ‘ziek’, ‘werkloos’, ‘oud’, ‘arm’, ‘vrouw’. Voor het geval je nog niet wist waarop je een mens zoal kan discrimineren. Elk poppetje heeft ook een naam, én een verhaal. 

Maar streeft het niet het doel voorbij om ‘de holebi’ te portretteren als het perfecte cliché van de gay guy? Een zuiders type, met de voor de hand liggende attributen snor, zonnebril en roze regenbooghemdje. Zijn naam is Malik. Volgens zijn verhaal is Malik op zoek naar werk, maar bij de sollicitatie blijkt zijn seksuele voorkeur een breekpunt. Ik vraag me dan af of de potentiële werkgever niet is afgeknapt op het feit dat Malik erbij loopt alsof hij op weg is naar een schuimparty, eerder dan naar een sollicitatiegesprek. Daarmee wil ik geenszins beweren dat men niet in regenboogshirt achter een Antwerps stadsloket mag zitten, maar die zonnebril vind ik toch niet getuigen van veel professionaliteit. Dit terzijde.

Er zitten wel meer betreurenswaardige, of ronduit pijnlijke stereotypen tussen de avatars van Discrinimeer: een arm iemand is blijkbaar ook onverzorgd, een werkloos iemand is zwart (hoewel het verhaal wil dat hij uit Marokko komt en dus naar mijn idee een relatief donkere huidskleur meekreeg in deze beeltenis). Hij heet Bart, niet Mohammed of zo, want hij is als kind geadopteerd door het oervlaamse gezin Janssens. Dit om te benadrukken dat Bart echt wel enkel en alleen omwille van zijn huidskleur wordt gediscrimineerd en er dus geen ‘echte redenen’ zijn om hem te discrimineren? Om een vurig debat over ‘autochtoon/allochtoon’ te vermijden? 

Een ‘gelovig’ iemand is dan weer een moslima. Met hoofddoek. Geen blanke priester. Je kan beargumenteren dat het ontwerp van dit poppetje geïnformeerd is door het hoofddoekendebat, en dat de hoofddoekdraagster nu eenmaal vaker gediscrimineerd wordt dan de lokale dorpspastoor. Maar daar zit net het probleem. 

De poppetjes zijn volgens de campagne personificaties van vormen van discriminatie. Helaas heeft dit een averechts effect. De etikettering en bijbehorende afbeeldingen reduceren deze fictieve personen, ondanks hun eigen naam en biografie, tot één bepaald aspect van hun identiteit, meteen ook de reden waarom ze gediscrimineerd worden. Malik, de holebi, Aïsha, de moslima. Creëer je op die manier bewustzijn rond diversiteit en discriminatie? Of zet je het verschil in de verf, om vervolgens het vingertje op te steken en te zeggen dat we wel tolerant moeten zijn tegen die Andere?

Malik, Aïsha, Sandrine en Fred worden in een hokje gestopt met het bordje: “Pas op, Anders! Niet discrimineren!” Er wordt benoemd wat het precies is dat deze mensen anders maakt, dat hen doet afwijken van een norm. De norm ligt besloten in deze tweedeling. Ofwel kan je jezelf in één van de hokjes plaatsen (al stel ik me de vraag hoeveel lesbische vrouwen zich herkennen in deze portrettering van de holebi), ofwel sta je erbuiten. Ofwel ben je het slachtoffer, dat nog zo z’n best doet om erbij te horen, ofwel ben je degene die discrimineert. 

Als er ‘anderen’ zijn, dan is er ook een ‘wij’. Wie is dan ‘wij’? Zou het Jan zijn? Voor mensen die ‘niet tot de gediscrimineerde poppetjes behoren’ is er ‘Jan met de pet’, lees ik in een artikel op DeWereldMorgen. Jan staat voor alle discriminaties die niet in de andere mannetjes worden uitgebeeld. Jan is de restcategorie voor al het niet nader bepaalde, alles dat niet als ‘anders’ kan worden aangeduid. Jan is een blanke man. Geïnformeerd ook (leid ik af uit de krant in z’n jaszak). Jan is de norm. 

In deze campagne worden heersende ideeën bevestigd en onderhouden, in plaats van net die etikettering in vraag te stellen die aan de basis ligt van discriminatie. In plaats van grenzen te doorbreken, worden ze nog eens extra gewit. Op de website wordt een informatiepakket aangeboden om te gebruiken in het lessen in het basis- en secundair onderwijs. Zo leert mijn achtjarig neefje in elk geval te herkennen wie hij niét mag discrimineren.

 

take down
the paywall
steun ons nu!