Ierland gehoorzaamde de EU en wentelde de totaliteit van zijn schulden op de burgers af, om te vermijden dat andere Europese banken verliezen zouden lijden. Gevolg: een explosieve stijging van de werkloosheid en Ieren die opnieuw begonnen te emigreren.
Onder druk van de sociale bewegingen en manifestaties van burgers heeft IJsland geweigerd op te draaien voor de verliezen van de banken. Tegen de EU en het IMF in liet het zijn banken failliet gaan en zijn de kleine en gemiddelde depositohouders gespaard.
Het zijn de buitenlandse klanten, aangetrokken door de hoge rentevoeten, en de schuldeisers van de banken die de verliezen hebben moeten incasseren. Vandaag is de economische toestand van IJsland verbeterd en het Gerechtshof van de Europese Vrijhandelsassociatie heeft die beslissing juridisch gevalideerd.
Het doel van de Europese Commissie, aangespoord door Duitsland, in de Cypriotische bankencrisis is dubbel: de Russische oligarchen doen betalen[1] – en daar rouwen wij niet om – en de Europese oligarchen sparen, die zo onvoorzichtig waren aan de Cypriotische banken te lenen.
Die beslissing is uiteraard onaanvaardbaar voor de kleine en middelgrote depositohouders, die bestolen worden voor een zaak die zij niet begrijpen en waarvoor zij niet verantwoordelijk zijn. Ze moeten vrijgesteld worden van een maatregel die alleen de rijksten mag treffen. Ze is bovendien ook onaanvaardbaar omdat eens te meer onvoorzichtige schuldeisers gered worden met het geld van de bevolking.
Dat de Europese Unie een uitzonderlijke en progressieve belasting op de grote vermogens valideert om de schulden van de banken te vergoeden is een belangrijk precedent. Het blijkt dus mogelijk de rijken te laten betalen via een expeditieve methode, met name een directe afhouding op de banktegoeden met inbegrip van de financiële producten, gestemd door het Parlement.
Sinds maanden vraagt het Europese Attac Netwerk de invoering van een uitzonderlijke belasting op de grote vermogens om de financieringsbehoeften van de overheden te ontlasten. Het Cypriotische precedent, met al zijn beperkingen, toont dat politieke wil volstaat om zulk een belasting in te voeren.
Belastingparadijs
Dankzij de beslissing van het Cypriotische parlement die tegen de dictaten van Europese Commissie en IMF durft in te gaan worden misschien toch nog de kleine spaarders gespaard. Maar het parlement moet ook de moed hebben te breken met Cyprus als belastingparadijs, meestal dan nog voor criminele vermogens en misdaadgeld.
Het is niet aanvaardbaar dat aandeelhouders, eigenaars en zij die een lening afbetalen aan de banken niet betrokken worden, zelfs als hun bijdrage onvoldoende zou worden beschouwd. Bovendien moet worden blootgelegd of het inzake kosten niet voordeliger en efficiënter zou zijn ettelijke banken te liquideren.
Het voornemen om Russen en Europeanen die belastingen ontvluchten te belasten is nauwelijks uitgevoerd. Zij hebben namelijk hun geld niet op spaarboekjes gedeponeerd maar in aandelen in ondernemingen belegd, in obligaties, in leningen of in niet-transparante eigendomsstructuren waarvoor geen registratieverplichting bestaat (zoals trusts of firma’s die alleen een brievenbus hebben).
Principieel zou het juist zijn de duivelskring van bankschulden die de staatsschuld domineren met een bijdrage van kapitaalkrachtigen te doorbreken.
Wie beweert dat de redding van de Cypriotische banken van Europees belang is, moet daartoe een rechtvaardig gestructureerde Europese vermogensbelasting opzetten. De Europese regeringsleiders en IMF zijn wel bereid de Cypriotische gewone spaarder te laten opdraaien voor de ontploffing van belastingparadijs Cyprus terwijl andere belastingparadijzen in Europa gewoon verder het casino mogen open houden.
Voor Attac is de huidige houding van de Europese ministers van Financiën politiek en economisch dilettantisme op het hoogste niveau. Ze hebben het vertrouwen in de Europese munteenheid onherroepelijk verstoord en het risico op massale kapitaalvlucht uit de Zuid-Europese landen er moeten bijnemen.
Attac eist dat de belastingoase Cyprus als tegenzet onmiddellijk voor financiële hulp wordt gesloten. De EU heeft jarenlang zonder actie te ondernemen toegestaan dat Europeanen en Russen, op vlucht voor de belastingen, in Cyprus even welkom waren als de holdings van over de grens. Er zijn in Cyprus noch belastingen op dividenden die aan de bron worden afgehouden, noch een effectieve plicht eigendomsbewijzen bij trusts of brievenbusfirma’s officieel aan te geven.
Fiscaal lachtertje
Cyprus moet controle op kapitaalverkeer invoeren om de mogelijkheid onbelaste winsten uit de EU naar andere belastingoasen over te brengen, te stoppen. Alvorens uit Cyprus geld kan worden weggehaald, moet duidelijk worden gesteld hoe het zit met de gelden en hun eigenaars van wat in Cyprus is belegd.
Dit moet in eigen land aan de financiële instanties worden gemeld opdat ze nadien reglementair kunnen belast worden. Zo lang Cyprus de basis voor de belastingen van de partnerlanden ondergraaft, mogen geen gelden het land uit.
De belasting op vennootschappen is in Cyprus zoals in een aantal andere Europese landen een fiscaal lachertje. In plaats van de huidige 10 procent zal in de toekomst een petieterige 12,5 procent geheven worden.
Ter vergelijking: in de laatste jaren verminderde het gemiddelde belastingpercentage in de EU ongeveer met 23,5 procent. De eis tot verhoging van dit niveau is een minimumeis.
Ook bij ons, waar de grootste multinationale ondernemingen fiscale chantage plegen tegenover de overheid door ofwel niks te betalen ofwel een gemiddelde van 5 procent, gaan er steeds meer stemmen op om de vennootschapsbelasting te laten dalen van 33,99 procent naar 25 procent. Zo blijven de sterkste schouders de mooiste cadeaus krijgen terwijl arbeid de zwaarste fiscale lasten draagt.
De schadelijke Europese concurrentie die publieke diensten vernietigt en de sociale cohesie ontwricht moet stoppen. Niet alleen in Cyprus, maar ook in belastingparadijs België.
Eric Goeman is woordvoerder van Attac Vlaanderen.
Voetnoten
- [1]Cyprus is een belastingparadijs. Haar banken recycleren kapitalen uit het buitenland. De voorziene taxatie van de deposito’s moet één van de fiscale paradijzen van de Europese Unie een belangrijke slag toebrengen.