Einstein zou ooit gezegd hebben: “Als de bij van het aardoppervlak verdwijnt, zal de mens nog minder dan vier jaar te leven hebben.”
Die waarschuwing lijkt meer dan ooit bewaarheid te worden. Colony collapse disorder (CCD) is een fenomeen waarbij alle bijen van een bijenkorf plots verdwijnen. De term werd voor het eerst gebruikt bij een forse stijging van het aantal verdwenen bijenkolonies in Noord-Amerika in 2006. Overal in Europa, ook in België, wijzen imkers op de oversterfte van honingbijen.
De gevolgen van het fenomeen zijn absoluut niet te onderschatten. Bijen spelen namelijk een sleutelrol in de voortplanting van plantengemeenschappen.
De economische implicaties voor de voedselproductie zijn dan ook enorm, aangezien veel landbouwgewassen wereldwijd bestoven worden door bijen. Naar schatting één derde van onze wereldwijde voedselketen is rechtstreeks afhankelijk van de beestjes.
EU-verbod op neonicotinoïden afgeschoten
De oorzaak van de ‘bijenverdwijnziekte’ is onzeker. De varroamijt, een parasiet die de bijen besmet met een dodelijk virus, is volgens sommige experts de boosdoener. Pesticiden, en meer bepaald de neonicotinoïden, worden eveneens met de vinger gewezen.
Uit een rapport dat onlangs werd uitgebracht door het Europees Voedselveiligheidsagentschap bleek dat drie neonicotinoïden – clothianidine, imidacloprid en thiamethoxam – “een hoog acuut risico inhouden voor honingbijen”.
De Europese Commissie stelde voor om het gebruik van de drie neonicotinoïden in de Europese Unie voor twee jaar te verbieden. Dat zou een uitstekende toepassing van het voorzorgsprincipe zijn: we gebruiken de stoffen niet, tot we zeker zijn dat ze onschadelijk zijn.
Dertien EU-landen, waaronder België, Frankrijk en Italië, steunden het verbod, maar schoten te kort voor een gekwalificeerde meerderheid. Het plan werd afgekeurd. De Europese Commissie kan nu een nieuw voorstel op tafel leggen.
Op dinsdag 19 maart gaat de documentaire More than Honey in première, om 20 uur in Studio Skoop in Gent.