Niet minder dan 276 Europese NGO’s, waaronder 11.11.11, Natuurpunt, BBL, EVA, Vredeseilanden, Broederlijk Delen en Oxfam riepen de Europese parlementariërs vorige week woensdag in Straatsburg op om rekening te houden met duurzaamheid van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB of CAP) en de impact ervan op ontwikkelingslanden.
CONCORD is teleurgesteld
Helaas. CONCORD, de federatie van Europese NGO’s, is teleurgesteld. “De parlementsleden verwierpen de amendementen voor een monitoringsysteem dat de impact op ontwikkelingslanden zou meten. Bovendien hebben de parlementsleden de kans gemist om hun eigen principes van een coherent beleid te onderschrijven”, zegt Karin Ulmer, lid van CONCORD.
“De Europese parlementsleden zijn er niet in geslaagd in het reine te komen met de schadelijke rol die het Europese landbouwbeleid kan hebben in ontwikkelingslanden. De opmerkingen van de NGO’s werden grotendeels genegeerd. Dit is een mislukking voor iedereen die aandacht wil hebben voor de wereldwijde uitdaging voor een duurzame landbouw voor de 21ste eeuw”, aldus een mededeling van de NGO-federatie.
Laust Leth Gregersen, directeur van CONCORD-Denemarken: “De uitvoersubsidies blijven bestaan ??in het GLB en het standpunt van het Europees parlement, ondanks de bewijzen die overduidelijk aantonen dat ze boeren in ontwikkelingslanden schaden. Het Verdrag van Lissabon eist dat het EU-beleid op alle vlakken coherent zou moeten zijn met de ontwikkelingsdoelstellingen. Europarlementariërs hebben vorige week gefaald om het beginsel van beleidscoherentie te verdedigen”.
“Vergroeningseisen verwateren in nieuw GLB”
In de nasleep van de stemming over het nieuwe GLB, lieten ook IFOAM EU Group, de Europese koepel die als belangenbehartiger van de biolandbouw optreedt, en milieuorganisatie Friends of the Earth weten ‘teleurgesteld’ te zijn.
Christopher Stopes, voorzitter van IFOAM EU Group, geeft aan dat er over de hele lijn een verwatering van de vergroeningseisen is vast te stellen. “Twee in plaats van drie gewassen in de teeltrotatie is daar een voorbeeld van. Verder is de expliciete steun voor biologische landbouw en groene diensten in de tweede pijler natuurlijk waardevol, maar wordt er geen principiële keuze gemaakt voor een duurzamer en groener landbouwbeleid als geheel”.
Ook milieuorganisatie Friends of the Earth wordt niet meteen vrolijk van het nieuwe GLB. “De Europese landbouw wordt weer een stukje groener, maar de hervorming gaat lang niet ver genoeg. De legitimiteit van ons industrieel landbouwsysteem brokkelt langzaam maar zeker af, en het is nu aan de politici om de vraag van de Europese burgers naar een groene landbouw om te zetten in beleid en daden”, aldus Stanka Becheva van Friends of the Earth.
Groen en Natuurpunt ontgoocheld over nieuw GLB
In een reactie op de stemming over het nieuwe GLB steken Groen en Natuurpunt hun ontgoocheling over het uiteindelijk resultaat niet onder stoelen of banken. “Een gemiste kans”, klinkt het. “Het landbouwbeleid gaat niet mee met zijn tijd, het Europees Parlement blijkt stemvee voor de landbouwlobby”, zegt Bart Staes, Europarlementariër voor Groen. “Bovendien worden de subsidies oneerlijk verdeeld.”
Met de goedkeuring van het nieuwe GLB mist Europa een unieke kans om een duurzame stempel te drukken op de Europese landbouw. “Dit voorstel is zo erg dat de Europese Unie nu de vervuiling van het milieu, de aantasting van de bodem en de verarming van de natuur zelf gaat subsidiëren”, reageert Annelore Nys, landbouwexpert bij Natuurpunt.
Zo hekelt de milieuorganisatie bijvoorbeeld dat “landbouwers niet langer verplicht zullen zijn om in ruil voor inkomenssteun te voldoen aan de Europese wetgeving voor proper water en de bescherming van de biodiversiteit”.
Verder zijn de individuele vergroeningsmaatregelen “stuk voor stuk afgeschaft ten opzichte van het oorspronkelijke voorstel van de Europese Commissie”, waardoor het huidige landbouwbeleid ‘mijlenver’ van de geplande vergroening staat.
Bart Staes vindt dan weer dat grootschaligheid wordt beloond, ten koste van een leefbaar platteland, kleinschalige boerenbedrijven, dierenwelzijn, biodiversiteit en natuur.
“De 55 miljard euro per jaar aan landbouwsubsidies werd en wordt oneerlijk verdeeld”, zegt Staes. “In België krijgt slechts 0,01 procent ofwel 46 boerenbedrijven meer dan 300.000 euro per jaar. Daarom wilden de Europese groenen een maximale jaarlijkse subsidie van 100.000 euro.”
Volgens Staes gaan de subsidies niet naar wie ze echt zou moeten krijgen. Zo vindt hij het bijvoorbeeld onbegrijpelijk dat grootschaligheid nog steeds wordt beloond.
“Megastallen kunnen subsidies blijven krijgen, het grenzeloze gemarchandeer met voedsel gaat door.” En dat komt volgens Staes zowel de landbouwer als de consument letterlijk en figuurlijk duur te staan. “Supermarkten bepalen de – te lage – prijzen en rekenen de kosten door aan de producent en de consument.”
De vergroeningsvoorstellen van de Europese groenen haalden het niet bij de stemming van woensdag. Die zouden volgens Staes nochtans een stap in de goede richting betekenen. “Nu worden vergroening en modernisering alleen op vrijwillige basis aangemoedigd. De grootschalige intensieve landbouw strijkt het geld op, terwijl de kleinschalige boer die oog heeft voor dierenwelzijn en natuur de grootste steun in de rug zou moeten krijgen”.
Algemeen Boerensyndicaat: “EU-parlement stemde niet over hele lijn gunstig”
Het Algemeen Boerensyndicaat (ABS) is verheugd dat de suikerquota verlengd lijken te worden tot 2020. Ontgoocheld is ABS vooral door de stemming over de vergroening van de inkomenssteun aan landbouwers. Op dat vlak keert het parlement terug naar het strikte voorstel van de Commissie dat drie eisen bevat: gewasdiversificatie, blijvend grasland en zeven procent ecologisch focusgebied.
Het Europees Parlement is gewonnen voor een verlenging van de GMO-suiker (nvdr: de gemeenschappelijke marktordening – GMO – voor suiker is momenteel geregeld bij Verordening (EG) nr. 1260/2001 van de Raad, maar ligt zwaar onder vuur van de Wereldhandelsorganisatie) tot de campagne 2019-2020.
“Daarmee wordt tijd gegeven aan de sector om zich, voortbouwend op de reeds gedane herstructurering na de hervorming van 2006, voor te bereiden op een ander suikerregime na 2020”, zegt ABS-voorzitter Hendrik Vandamme.
Ander pluspunt is voor ABS de positieve discriminatie van jonge boeren. Zij ontvangen mogelijk een toeslag van 25 procent op de basispremie.
Ook de negatieve lijst met uit te sluiten potentiële steunaanvragers (luchthavens, golfterreinen, enz.) wordt door het boerensyndicaat warm onthaald. De mogelijkheid om maximum 15 procent van de steun gekoppeld te houden, kan volgens ABS perspectieven bieden voor de veehouderij in Vlaanderen en meer in het bijzonder voor de zoogkoeienhouderij.
Het versterken van de positie van de landbouwers via producentenorganisaties blijft een aandachtspunt en het zal ook de medewerking van de mededingingsautoriteiten vragen om voor de landbouwsector uitzonderingsregels te voorzien om hierop te kunnen inspelen.
Belangrijk nieuw element voor ABS is het feit dat terugtrekking van producten uit de markt als marktinstrument kan worden ingezet en dat in de zuivelsector compensaties zouden worden voorzien voor wie bewust minder melk produceert.
Het parlement gaat in de onderhandelingen met de lidstaten namelijk verdedigen om minstens drie maanden steun te verlenen aan melkveehouders die vrijwillig hun productie met ten minste vijf procent verlagen. Een crisis in de zuivelsector wordt zo misschien vermeden bij het wegvallen van de quota in 2015.
Tot slot blijft ABS voorstander van een keuzemenu of een flexibele invulling van de vergroeningseisen om de doelstellingen op regionaal vlak te bereiken. “Met een opgelegd keurslijf bereik je nooit het gewenste doel en in een sterk verstedelijkt landbouwgebied als Vlaanderen hebben we echt nood aan een flexibele invulling van de vergroeningseisen”, motiveert de landbouworganisatie.
Boerenbond deelt ontbijtpakketten uit
“Het Europees landbouwbeleid is belangrijk, niet alleen voor de land- en tuinbouwers, maar ook voor elke burger en consument.” Met die boodschap deelden leden en medewerkers van Boerenbond maandagmorgen 18 maart 2.000 ontbijtpakketten uit in het station Brussel-Centraal. Een groot en divers voedselaanbod in de winkelrekken is voor velen zo evident dat ze er niet bij stilstaan.
“Door het verdelen van ontbijtpakketten vestigen wij er de aandacht op dat het GLB in Europa gezorgd heeft voor voldoende, veilig, kwaliteitsvol en betaalbaar voedsel voor elke burger”. Met de actie willen Boerenbond en Franstalige tegenhanger FWA ook meegeven dat dit niet de massa’s geld kost zoals vaak karikaturaal wordt voorgesteld, maar slechts 30 cent per dag. “Weinig mensen zijn zich hiervan bewust.”
Dat een sterk gemeenschappelijk landbouwbeleid de nodige financiële middelen vereist, is voor de landbouworganisaties vanzelfsprekend. Boerenbond en FWA pleiten voor een gemeenschappelijk landbouwbeleid dat rekening houdt met de eigenheid van de landbouw in elke lidstaat of regio. Voor België betekent dit ‘boeren in verstedelijkt gebied’.
