Het Russell Tribunaal boog zich vier jaar lang in verschillende sessies over de schendingen van het internationaal recht door Israël en de misdaden tegen het Palestijnse volk. 

De slotzitting vond plaats in Brussel. Ondanks de grote namen die zich achter het initiatief schaarden, kon het Tribunaal op zo goed als geen media-aandacht rekenen. 

Vier jaar onderzoek leverden nochtans een indrukwekkend arsenaal van bewijsmateriaal op met wereldwijde getuigenissen van advocaten, ambassadeurs, ambtenaren die mensenrechten onderzoeken, maar ook werknemers, boeren, arbeiders en dichters.

In een reeks aanbevelingen richt het Tribunaal zich tot internationale instellingen zoals de VN en het Internationaal Gerechtshof. Maar ook alle burgers die het goed menen, worden aangemaand iets te ondernemen tegen de apartheid in Israël en Palestina.

De leden van de jury hopen dat de boycotcampagne een hoge vlucht zal nemen de komende jaren. “Er wordt vaak verwezen naar de boycot die het apartheidssysteem in Zuid-Afrika op de knieën kreeg. Maar meestal vergeet men dan dat aan die succesvolle campagne een lang proces voorafging. Ik herinner mij nog de neerbuigende reacties op de eerste universiteit die meedeed aan de boycot. De boycot-campagne kan vanaf nu alleen maar groter worden”, zegt Angela Davis.

Roger Waters smijt zich helemaal voor die boycot. Hij schreef een open brief aan zijn collega-muzikanten en heeft nog verdere plannen. “Misschien moet Little Steven zijn “I ain’t going to play in Sun City” heropnemen. Want de situatie in Israël is dezelfde als in Zuid-Afrika dertig jaar geleden. Het kan als we voorbij onze angst voor de zionistische lobby geraken”, aldus Waters.

Mairead Corrigan Maguire, die in 1976 de Nobelprijs voor de Vrede won, gelooft dat het kan als mensen eindelijk door hebben dat wat in Palestina gebeurt alle mensen in de hele wereld treft. “Iedereen voelt de gevolgen van de militarisering van de Navo”, aldus Maguire. 

De slotsessie werd opgeluisterd door een opzwepend optreden van Mouss (Zebda). Zondag waren er ook nog opgemerkte gasten zoals Shaher Sa’ed, de algemeen secretaris van de Palestijnse vakbond. De socialistische vakbond ABVV speelde trouwens een belangrijke rol in de organisatie van het Tribunaal.

Bertrand Russell

Het Tribunaal dat dit weekend doorging in de Passage 44 is genoemd naar Bertrand Russell, Brits filosoof, wiskundige en historicus. Hij wordt alleen al voor zijn wetenschappelijke verdiensten als één van de briljantste geesten van de 20ste eeuw beschouwd. In 1950 kreeg hij de Nobelprijs voor Literatuur.

Russell was echter eveneens een politiek activist, die zich principieel verzette tegen de Britse deelname aan de Eerste Wereldoorlog. Hij ging eveneens keihard in tegen het (toen nog Brits koloniaal) imperialisme. In de toenmalige media kreeg hij ruim plaats om zijn kritiek op Hitler en Stalin te verwoorden. Zijn even principieel verzet tegen de misdadigheid van het Britse imperium werd echter grotendeels genegeerd of geridiculiseerd.

Na de Tweede Wereldoorlog was hij even vocaal in zijn verzet tegen het Amerikaanse imperialisme, dat hij ondermeer uitte door zijn strijd tegen de bezetting van Viëtnam. Dat deed hij door in 1966 het Internationaal Tribunaal voor Oorlogsmisdaden op te richten, samen met onder andere de Franse filosoof Jean-Paul Sartre. Bij zijn overlijden vier jaar later op 88-jarige leeftijd werd het Tribunaal naar hem genoemd.

Het Russell Tribunaal

Het Tribunaal heeft geen enkele legale status. De organisatie is in feite een oproep van alle mensen “met een geweten die zich geconfronteerd zien met onrecht en schendingen van het internationaal recht, waar de bestaande internationale rechtsorganen  niet tegen optreden of die wel worden erkend maar toch compleet ongestraft blijven doorgaan, omdat de politieke wil van de internationale gemeenschap ontbreekt”.

“De legitimiteit van het Russell Tribunaal is gebaseerd op het feit dat het geen enkele macht heeft en op zijn universaliteit”, aldus Jean-Paul Sartre op de stichtingsvergadering van het Russell Tribunaal over de oorlog tegen Viëtnam in 1967.

Het Tribunaal onderzoekt daarom zelf de schendingen van het bestaande internationale recht waar het Palestijnse volk het slachtoffer van is en die verhinderen dat het zijn recht op zelfbeschikking, zoals vastgelegd in het VN-Handvest, kan uitoefenen.

Het Tribunaal erkent het internationaal recht als enige wettelijke basis voor een oplossing van het conflict tussen Israël en Palestina. Het identificeert alle ‘partijen verantwoordelijk voor deze schendingen’ en maakt zijn besluiten kenbaar aan de internationale gemeenschap.  Het Tribunaal is niet gebonden aan specifieke staten of politieke partijen

De jury van het Tribunaal

Met dat doel heeft het Tribunaal een jury samengesteld van eminente persoonlijkheden over de hele wereld, met inbegrip van Israël. Sinds zijn oprichting en zijn eerste zitting heeft het Russell Tribunaal over Palestina een indrukwekkend lijst van bekende personen samengebracht om de schendingen van het international recht in Palestina te onderzoeken.

Stéphane Hessel, erevoorzitter van het Tribunaal was uitgenodigd voor deze slotzitting maar is kort daarvoor op 96-jarige leeftijd overleden. Op de zitting werd een eerbetoon gehouden voor deze onvermoeibare strijder voor rechtvaardigheid in Palestina.

De besluiten van het Tribunaal

Het Tribunaal hield in totaal vier zittingen. Van 1 tot 3 maart 2010 ging het dieper in op de verantwoordelijkheden van de Europese Unie en de EU-lidstaten.  In Londen werd op 20 tot 22 november 2010 een analyse gemaakt van de medeplichtigheid van multinationals en grote bedrijven aan de misdaden van de staat Israël.

Voor een oplossing op de vraag of wat Israël binnen zijn eigen grenzen doet met de Palestijnse bevolking al dan niet een vorm van apartheid is, werd drie dagen vergaderd van 5 tot 7 november 2011 in Kaapstad, Zuid-Afrika, een vergaderplaats met historisch belang. De vierde zitting ontrafelde ten slotte de specifieke medeplichtigheid van de VS en het falen van de VN.

De slotzitting

Dit weekend werden in Brussel de besluiten geformuleerd in aanwezigheid van een groot aantal van de leden van het Tribunaal. De zitting werd opgeluisterd met een kort en prachtig pianoconcerto van Miguel Angel Estrella.

Tijdens de Argentijnse dictatuur werd deze man voor zijn verzet zwaar gefolterd aan de handen. Alleen internationale druk kon er voor zorgen dat hij het overleefde. Vandaag is hij UNESCO-ambassadeur voor zijn land.

Daarna volgde een panelgesprek met een aantal van de leden van het Tribunaal.

Dennis Banks, Mairead Maguire, Cynthia McKinney en Roger Waters getuigden over hun persoonlijke beweegredenen om zich achter de strijd van het Palestijnse volk te scharen.  Roger Waters citeerde bovendien een strofe uit een lied waar hij nog aan werkt ‘If I were a drone’. “Heel wat van mijn collega artiesten willen wel meedoen aan een culturele boycot van Israël maar durven niet. Ik doe een oproep aan hen om meer moed te betonen.”

Cynthia McKenney deed een gelijkaardige oproep aan alle verkozen politici ter wereld om uit te komen voor wat ze werkelijk denken over Israël maar verkeerdelijk denken niet te mogen doen.

Mairead Maguire wees er op dat Israël het zesde meest bewapende land ter wereld is en riep op tot een boycot van de internationale wapenhandel. “Het conflict tussen Israël en Palestina is een bedreiging voor de hele wereld. Hier kan een Wereldoorlog beginnen. Bedenk dat Israël kernwapens heeft.”

Zij herinnerde ook aan het lot van het democratisch verkozen Palestijns parlementslid Marwan Barghouti die al bijna elf jaar in een Israëlische cel gevangen zit. “We moeten van zijn naam een huishoudnaam maken zoals Nelson Mandela”.

Tijdens de zitting op zondag wees Angela Davis op de treffende gelijkenis tussen wat nu in Palestina gebeurt en de historische aanslag van Australië op de oorspronkelijk bewoners van dit continent.

Besluiten van het Tribunaal

“Het Tribunaal besluit dat het alle initiatieven vanuit de maatschappij en vanuit internationale organisaties zal ondersteunen die er toe leiden dan Israël voor het Internationaal Strafhof wordt gebracht. Het Tribunaal roept het Strafhof op om de Palestijnse jurisdictie te erkennen en verzoekt de Algemene Vergadering van de VN een speciale zitting te organiseren over Apartheid in Israël.

Specifieke aanbevelingen van het Tribunaal zijn:

• het opnieuw samenstellen van de Speciale VN-Commissie over Apartheid;
• verder gerechtelijk onderzoek van de betrokkenheid van multinationals;
• de samenstelling van een Internationale Commissie van gewezen Politieke Gevangenen om voor de rechten van gevangenen op te komen

De volledige persconferentie na de zitting staat online hier.