Het vriest stenen uit de grond aan het stakingspiket van de toeleveringsbedrijven van Ford Genk. Een honderdtal arbeiders houdt er de wacht. Achtentachtig dagen staken heeft hen geen goed gedaan. Ze zijn moe en de sfeer is er een van grote onzekerheid. Sinds het referendum heet hun staking illegaal, en nu er hen dwangsommen boven het hoofd hangen vrezen steeds meer mensen dat de strijd verloren is.

De stakers zien dan ook met lede ogen aan hoe een aantal mensen die weken trouw aan het piket hebben gestaan, nu toch het zekere voor het onzekere kiezen en terug aan het werk gaan. Anderen hebben zichzelf enkel geregistreerd via de tikklok en zijn daarna terug naar buiten gekomen. Als ze buitenwandelen worden ze op luid gejuich onthaald.

“Ik wil heel graag werken, maar wel onder de juiste voorwaarden”

Het is kiezen tussen de pest en de cholera. De arbeiders van de toeleveranciers hebben het altijd al met minder loon en slechtere arbeidsvoorwaarden moeten stellen dan hun collega’s uit de Fordfabriek. En als Ford de deuren sluit wacht hen geen hoge premie noch een begeleidingsplan richting arbeidsmarkt. Het is precies daartegen dat ze zich verzetten. Hoewel een stevige stakerskern er de moed inhoudt, klinkt er ook veel machteloosheid doorheen hun verhaal. “Ik wil heel graag werken, maar wel onder de juiste voorwaarden,” horen we keer op keer.

Gaby Jaenen van het ABVV incasseerde de eerste dwangsom van 1000 euro toen ze erop aandrong de beschikking van het vonnis in handen te krijgen. “Het is bij mijn weten altijd zo geweest dat de deurwaarder de beschikking afgeeft. Vanaf dat moment ben je op de hoogte van het feit dat je hier niet meer mag staan en dat je dus moet zorgen dat je weg bent omdat je anders een boete riskeert. De deurwaarder wilde echter enkel voorlezen, terwijl je toch iets in handen moet hebben opdat je ertegen in beroep kan gaan.”

‘Bedrijven gaan steeds verder en verder.’

Ze hoopt vooral dat de eisen van de arbeiders ingewilligd worden. Het eenzijdig verzoekschrift vindt ze een schande. “Bedrijven gaan steeds verder en verder. We zijn er sowieso al tegen dat er deurwaarders en dwangsommen ingezet worden. Want dat breekt de actievrijheid en het stakingsrecht. Maar dat Ford nu een eenzijdig verzoekschrift indient voor een piket van een bedrijf waar ze juridisch eigenlijk niet mee verbonden zijn, dat is er echt over.”

“Zo’n verzoekschrift kan je normaal gezien enkel indienen als je de tegenpartij niet kent, wat hier uiteraard het geval niet is. Bovendien staat er in de beschikking van het vonnis dat het verbod geldt tot mei 2013. Ze ontnemen deze mensen hun rechten dus ook al in de toekomst.”

We blijven tot de finish

Gianni (fictieve naam) is begin veertig en werkt al dertien jaar bij één van de toeleveringsbedrijven. Hij is gescheiden en heeft drie studerende kinderen waarvoor hij alimentatie moet betalen.

“Ik heb me al bij de aankondiging van de sluiting aangesloten bij het piket van de toeleveranciers. Ik kom af en toe meehelpen. Sinds het referendum sta ik hier wel vaker om mijn collega’s te steunen nu het conflict intenser wordt. We zijn hier en blijven hier actie voeren tot er een sociaal plan is. We willen niet dat het hier doodbloedt zoals gebeurd is met de toeleveringsbedrijven van Renault. De enige voorwaarden om een strijd te winnen is doorgaan tot het einde.”

“Natuurlijk is het heel moeilijk om jezelf elke dag te motiveren om piket te komen staan. Mensen beginnen moe te worden en gefrustreerd te geraken omdat er niets beweegt. Je voelt de wrijving groeien tussen de mensen die willen doorgaan tot de finish en de anderen die stilletjes aan de hoop beginnen te verliezen.”

We staan hier niet voor onszelf

“Er zijn mensen die er maanden voor gegaan zijn en dan plots de wanhoop nabij zijn. Zoals een werkneemster die daarnet heftig in huilen uitbarstte van teleurstelling toen ze collega’s, die voordien mee piket hebben gestaan zag binnengaan. Die mensen hebben maanden samen met ons piket gestaan. We hebben lief en leed gedeeld, samen de kou getrotseerd en dan geven ze het plots op. Waarvoor staan we hier dan, vragen we ons af. we kunnen het moeilijk vatten.”

“De mensen die hier staan zijn overtuigd en ik geloof dat ook de mensen die nu zijn binnengegaan, het eigenlijk ook niet echt willen maar ze hebben angst om ontslagen te worden en zonder inkomen te vallen. Ik heb eigenlijk niet veel begrip voor hen (zucht). Hoe kan ik begrip voor hen hebben als zij geen begrip hebben voor ons?”

“We staan hier niet voor onszelf maar voor alle werknemers. En ook zij zullen zonder werk zitten als straks de poort definitief dicht gaan. Het verschil is dat je dan niet meer kunt strijden maar nu nog wel middelen hebt om te strijden. Ik geloof nog steeds dat we de strijd kunnen winnen. Iedereen moet er in blijven geloven want alleen samen staan we sterk.”

Alimentatie en rondje trakteren

“Het wordt voor iedereen moeilijk. De facturen en afbetalingen beginnen zich op te stapelen. Deze maand gaat het nog omdat we nog het loon van vorige maand hebben maar vanaf volgende maand zullen de mensen het beginnen voelen. Ik heb nu al meer uitgaven dan inkomen En bij economische werkloosheid zit je ook sowieso met minder inkomen.”

“Over het algemeen koop ik momenteel nog wel min of meer de dingen die ik voordien kocht maar ik ga wel al niet meer naar de bioscoop. Ik ben sowieso geen frequente caféganger maar af en toe ga ik wel eens graag ene drinken. Dat gebeurd nu ook minder en hier en daar een rondje trakteren zit er ook niet meer in. Onlangs vroegen mijn kinderen me nog, ‘papa wanneer gaan we nog eens naar de de MacDonalds. Ik antwoordde hen dat het niet meer gaat en we gewoon thuis gaan eten. Nieuwe spelletje voor de Wii of de Nintendo gaat ook niet meer. Ze begrijpen de situatie wel. Je begin meer te letten op wat je allemaal uitgeeft. Je weet dat je straks elke cent nodig zal hebben als het nog lang gaat duren.”

“De alimentatie zal ook moeilijk worden. Ik heb gehoord dat je je leningen voor enkele maanden kan bevriezen als je in moeilijkheden bent. Ik ken al mensen hier die naar hun bank zijn gestapt en dat gedaan hebben. Ik denk ook dat ik binnenkort naar mijn bank zal stappen. Natuurlijk heb ik wel hier en daar ene centje gespaard maar dat zal ook snel opgeraken.”

Wij populisten?

“Het maakt me dan kwaad als ik hoor dat ze ons populisten noemen. Ongelooflijk eigenlijk , eerst zit Myriam Kitir op tv te janken en dan noemt ze ons populisten. Ik ben geen populist of paniekzaaier, ik ben een gewone werknemer die opkomt voor zijn rechten. We hebben veel plichten maar toch ook rechten? We hebben toch het recht om te staken?”

“Ook de hoofddelegees van Ford moeten niet meer op onze sympathie rekenen. Ze hebben hier iedereen tegen hen en dat hebben ze zelf gezocht. Als je ziet hoe dat referendum verlopen is. Hoe ze de 47 procent die tegen is, compleet negeren. Ze laten ons letterlijk en figuurlijk in de kou staan. Wat verwacht je? Ik vraag me dan som af waarom ik lidgeld betaal en waarvoor een vakbond nog staat”, besluit Gianni hoofdschuddend.

Een slag in het gezicht

Keltoum Mouham (tweede van rechts) is 42, alleenstaande moeder van drie tieners en werkt al twaalf jaar bij onderaannemer Lear

“De aankondiging van de sluiting kwam als een slag in het gezicht. We waren in shock, we hadden dat totaal niet zien aankomen. Ze hadden ons niet lang voordien nog beloofd dat we werk hadden tot 2020. We geloofden het echt.”

“Ik staak hier met een heleboel collega’s om een sociaal plan te vragen net als de Fordarbeiders. Het is afwachten hé. We zitten met heel veel vragen waar we maar geen antwoord op krijgen. Als we hier niet samen blijven staan dan zullen we meer verliezen dan we gaan winnen. Sommigen vinden van niet. Maar ik vind toch dat we alleen sterk staan als we er samen voor gaan.”

Niet meer uit eten

“Net als voor de meesten hier is het ook voor mij heel moeilijk. De huur en andere rekeningen stapelen zich op zeker als je er alleen voor staat. En kinderen opvoeden is zeker niet goedkoop. Hoe ouder ze worden, hoe duurder het wordt. We konden met mijn loon als gezin best goed rondkomen. En dat stopt nu, hopelijk maar voor even. Het is afwachten. Ik heb mijn voorzorgsmaatregelen alvast genomen. Ik koop alleen nog wat ik echt nodig heb en we gaan met de kinderen ook niet meer uit eten zoals voordien. Ik hoop dat dit allemaal niet voor niets is geweest en we iets uit de brand kunnen slepen.”

Hoofddoek nooit een issue

“Nieuw werk vinden zal zowel voor mij als voor veel andere collega’s hier niet gemakkelijk worden. Er zijn heel wat factoren die in mijn nadeel spelen. Ik ben niet meer van de jongste, een alleenstaande moeder met drie kinderen en ik draag een hoofddoek.”

“Hier hebben ze nooit een probleem gemaakt van mijn hoofddoek. Ik deed twaalf jaar lang mijn job goed met hoofddoek. Maar niet alle bedrijven staan er tegenwoordig open voor. Ik hoop dat ze me gaan beoordelen op basis van de ervaring op mijn cv en niet op mijn uiterlijk.”

“De kans zit er dus wel in dat ik na een jaar op een minimumuitkering zal vallen. Hoop doet leven zeggen ze dus ik blijf die hoop hebben. Als ik niets vind ga ik verder studeren of me omscholen. Want thuiszitten is echt niets voor mij.”

Twaalf jaar samen creëert een band

“Veel arbeiders bij de onderaanneming hebben een andere origine en beheersen vaak de Nederlandse taal niet goed. In de fabriek is dat nooit een probleem geweest. We verstaan elkaar en ondersteunen elkaar waar nodig. We hebben twaalf jaar samen gewerkt en bijna 1/3de van ons leven samen in de fabriek doorgebracht. Dat creëert een band hé. Maar binnenkort als het hier sluit zal iedereen zijn eigen weg gaan, zijn brood verdienen en proberen rond te komen.”

“Zij die ongeschoold zijn of de taal niet goed beheersen zullen het nog moeilijker krijgen om opneuw aan werk te geraken. Ik zit enorm met hen in. Er is al een collega in die situatie die me is komen vragen of hij mij mag contacteren als hij hulp nodig heeft. ”

Pa knokte ook voor ons na de mijnsluiting

“Elke keer als ik hier naar het piket komt en die dikke grijze rook zie van verbrande autobanden grijpt het me naar de keel. Een dikke grijze rookwolk, is dit hoe mijn toekomst eruit gaat zien vraag ik me dan vaak af. “

“Eerst de mijnen en dan nu Ford. Er zijn geen grote bedrijven meer in Limburg waar we terecht kunnen. Mijn vader heeft nog in de mijnen gewerkt en nadien ook hard geknokt om iets te krijgen. Hij deed het voor zijn kinderen. Ik vind dat ik net als mijn vader er ook voor moet knokken, om iets uit de brand te slepen voor mijn kinderen.”