Wie is het hoofd van de hoogste rechtbank in Sri Lanka? Dat hangt af van wie je het vraagt. Het was Shirani Bandaranayake, maar door het parlement, waar de regering een absolute meerderheid heeft, is zij weggestuurd wegens corruptie en machtsmisbruik. De president heeft Mohan Peiris, een van zijn adviseurs en de voormalige procureur-generaal, nu als opvolger ingezworen.

Onconstitutioneel

Shirani Bandaranayake zelf zegt dat ze nog steeds de “legitieme opperrechter” is. Het ontslagproces is door het Hooggerechtshof bestempeld als onconstitutioneel. Volgens critici was het politiek gemotiveerd. Bandaranayake keurde eerder een belangrijk voorstel af tot centralisatie van alle ontwikkelingshulp, met de broer van de president aan het hoofd.

Volgens een woordvoerder van de president heeft hij enkel een motie van het parlement opgevolgd omdat de opperrechter op veertien punten schuldig zou zijn. Het parlementair onderzoek is echter bliksemsnel uitgevoerd. Volgens de advocaten van Bandaranayake was er niet genoeg tijd om te reageren, zelf de getuigen te ondervragen en zichzelf te verdedigen. Uit protest verliet de oppositie het parlement bij de stemming over de motie.

Peiris moest onder begeleiding van honderden speciaal agenten zijn nieuwe kantoor betreden. Bandaranayake mocht niet naar binnen en de staf kreeg de opdracht haar spullen te pakken.

Het Hooggerechtshof vindt dat het de enige autoriteit is om de grondwet te interpreteren. Parlementsvoorzitter Chamal Rajapaksa, niet toevallig een broer van de president, heeft verklaard dat het parlement soeverein is en niet de rechterlijke macht hoeft te volgen.

Kritisch

De president en de regering hebben veel steun onder de bevolking, maar de stedelijke en middenklasse zijn bezorgd over de gebeurtenissen. Ook juristen zijn kritisch. Ze vinden dat met de opperrechter de onafhankelijkheid van de hele rechterlijke macht in gevaar is. “Er is een algemene malaise in het hele land: een zucht naar macht”, zegt senior advocaat S. L. Gunasekera, die de laatste jaren de regering fervent heeft gesteund. “Deze zucht naar macht is het hoogste doel van het leven geworden. Mahinda Rajapaksa en de mensen om hem heen lijken compleet dronken van de macht, en dat voorspelt niet veel goeds.”

Ook het hoofd van defensie is een broer van Rajapaksa. Volgens critici volgen zij de strategie van “kopen, pesten of breken” in de omgang met anderen.

De Internationale Commissie van Juristen (ICJ) heeft de afzettingsprocedure veroordeeld. “Het ICJ veroordeelt de nieuwe benoeming als nieuwe aanval op de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht en roept de regering op de operrechter Shirani Bandaranayake opnieuw aan te stellen. Als er gronden zijn om haar acties te bekritiseren, moeten die in een eerlijk proces en een degelijke afzettingsprocedure worden behandeld.”

Ondanks de bezwaren trekt de regering nu aan het langste eind, en heeft het nu een opperrechter die voorheen in rechtszaken de regering moest verdedigen. De andere rechters in het Hooggerechtshof lijken zich te schikken in hun lot. Ze wilden hem op de eerste dag al ontmoeten. “Het systeem lijkt het te hebben geaccepteerd”, zegt een senior advocaat die niet bij name genoemd wil worden “In een land waar spierballen tellen, is dat wat er gebeurt.”