‘Zoals geweten is’

Wie het wil weten – journalisten die hun werk degelijk doen, bijvoorbeeld – is er goed van op de hoogte dat Saoedi-Arabië zowat het meest verschrikkelijke regime ter wereld is. Opstanden worden er wreedaardig onderdrukt. Elke vorm van politieke dissidentie eindigt met foltering en terechtstelling.

Dit feodale regime onderscheidt zich ook nog van de rest van de wereld door de jolijke gewoonte om terechtstellingen in het openbaar te houden. Met het nodige vertoon worden veroordeelden met het zwaard onthoofd op marktpleinen. Ook amputaties van ledematen, uitsteken van ogen en afsnijden van neus of oren maken er deel uit van het volksvermaak. Niet in de middeleeuwen maar nu, in 2013.

It’s the oil, stupid

Saoedi-Arabië is een koninkrijk, een beetje zoals België dus. Onze kroonprins is er nog maar pas op bezoek geweest. Alle leden van de regering daar zijn lid van één van de koninklijke families. Die families halen hun fabelachtige rijkdommen uit de verkoop van ruwe aardolie aan het vrije westen. Dat laat ons toe de waanzin van een op aardolie gebaseerde, compleet dolgedraaide economie verder te zetten.

Werken hoeven die Saudische dynastieën ondertussen niet. Alle Arabische rijken hebben tientallen buitenlandse personeelsleden in dienst. Die komen uit de armste der armste gezinnen in landen als Sri Lanka, Indonesië, de Filipijnen, India en Ethiopië.

Ze werken er in zowat alle beroepen die handenarbeid vergen, van tuinman tot loodgieter, van parkeerwachter tot zwembadmeester, van kuispersoneel tot nanny’s. Stuk voor stuk worden ze gruwelijk uitgebuit, slecht betaald, mishandeld … Vooral jonge vrouwen zijn het slachtoffer van seksuele misbruiken door hun baas, die je eigenlijk evengoed hun ‘eigenaar’ mag noemen.

Het zit hem in de verpakking

Dit soort nieuws wordt niet doodgezwegen door de grote media. Het wordt echter steeds verpakt op een manier die alles minimaliseert. Er worden zeker geen verbanden gelegd met de cruciale rol die dit verachtelijke regime speelt ten bate van westerse olie- en andere belangen. Laat staan dat er wordt verwezen naar wat wij daar mee zouden te maken hebben of dat wij daar iets zouden moeten aan doen.

Zeer schrijnend was de recente terechtstelling van een jonge kinderoppas uit Sri Lanka die veroordeeld werd voor de moord van een baby onder haar hoede. Zowat alle internationale regels op gebied van geldige rechtsgang werden tijdens haar proces overtreden. Ze sprak bijvoorbeeld nauwelijks Arabisch maar kreeg geen tolk. Meer dan waarschijnlijk is de baby onder haar hoede gestorven aan een epilepsie-aanval, waar de jongedame geen raad mee wist.

Deze schandalige werkwijze is in Saoedi-Arabië trouwens de regel. Overigens moeten ook Saoedi-Arabische staatsburgers zelf evenmin op enig mededogen rekenen van hun despotische heersers.

Daar hebben we wel beelden van …

En wat presteerde de VRT op de dag dat die Sri-Lankaanse jongedame werd onthoofd? Een item over de ‘opmerkelijke stap’ die de koning in zijn goedwillende wijsheid heeft beslist om zowaar vrouwen toe te laten tot zijn raad. Die raad is democratisch verkozen, hoor. Weliswaar met maar één stem, die van de koning zelf.

Het nieuwsitem hierover van de VRT is een schoolvoorbeeld van de manier waarop de massamedia er in slagen om op basis van correcte maar gefragmenteerde informatiedeeltjes zonder samenhang toch verkeerde informatie te geven.

Op het eerste zicht lijkt er niets mis met die commentaar.  Een en ander wordt immers in een ruimere context geplaatst. Saudi-Arabië is een ’uiterst conservatief land’. De raad waarvan sprake ‘wordt uitsluitend benoemd door de Koning’. Maar er is ook reden tot vreugde want dit is ‘een revolutionaire beslissing’.  De VRT blijft echter kritisch: ‘vrouwen hebben in het publieke leven nauwelijks rechten’, en als toemaatje ‘zoals geweten, een vrouw mag in Saudi-Arabië niet zelf met de auto rijden’.

De volledige tekst van 11 januari 2013

Er is geen rechtstreekse weblink naar de beelden maar je geraakt er wel als je klikt op ‘Journaal VGT’ rechts bovenaan, daarna in de lijst op ‘Journaal 11/01/13’. Je vertrekt via deze weblink. Het item staat tussen minuut 28:04 en 29:14.

VRT-nieuwslezer: “De Saudische koning Abdullah heeft voor het eerst vrouwen benoemd in zijn raadgevende vergadering. Een opmerkelijke stap is dat in een uiterst conservatief land waar vrouwen nauwelijks rechten hebben. Maar er gelden wel bepaalde regels, kondigde de Saudische televisie aan.”

Arabisch woordvoerder: “Er zullen aparte werkplaatsen voor de vrouwen aangeduid worden zodat ze zeker afgescheiden van de vrouwen kunnen worden.”

VRT: “De Majlis A’Shura is een raadgevende vergadering uitsluitend benoemd door de koning. Ruim een jaar geleden kondigde koning Abdullah al een revolutionaire beslissing aan.

Koning Abdullah (somt een lijst op): “De deelname van de vrouw aan de Majlis A’Shura.”

VRT-commentaar bij beelden van de raad en op straat: “En vandaag kwam dan het koninklijk decreet dat voortaan zeker één vijfde van de leden vrouwen zullen zijn en de benoeming van dertig hoogopgeleide vrouwen op de 150 leden. In Saudi-Arabië hebben vrouwen in het publieke leven nauwelijks rechten. Zij hebben altijd toestemming nodig van hun man, vader of broer om bijvoorbeeld te studeren, te werken, te reizen, kortom, elke handeling in het openbaar. En zoals geweten, een vrouw mag in Saudi-Arabië niet zelf met de auto rijden.”

Inderdaad, zéér nieuwswaardig allemaal.  De VRT is uiteraard niet het enige massamedium dat in dit selectieve bedje ziek is. Het blijft echter schrijnend.

Executies zijn ‘zoals geweten’ oud nieuws

Door te kiezen voor dit nieuwsfeit en niet voor de terrechtstelling, door het item te plaatsen ergens achteraan in het nieuws bij de ditjes en de datjes, zonder vermelding van de cruciale rol van dit land als aardolieleverancier, zonder vermelding van het feit dat dit land fundamentalistische rebellen in Syrië steunt, zonder te vermelden ook dat in dit land dagelijks gruwelijke schendingen van de mensenrechten worden gepleegd en door omfloerst taalgebruik ‘opmerkelijk, conservatief, revolutionair’ geeft de VRT een duidelijke boodschap aan de kijker.

Allemaal heel erg, toch, ver van hier, hebben wij verder niets mee te maken. Hoe anders dan de berichtgeving over die landen die niet bij ons in een goed blaadje staan. Voor dit nieuws geen hoofditem, geen verontwaardigde commentaren, geen oproepen om troepen te sturen, geen oproepen ook aan de publieke opinie, geen vraag om respect voor het internationaal recht, geen inroepen van de morele plicht om tussenbeide te komen, geen vragen aan onze minister van buitenlandse zaken over wat hij daar nu gaat aan doen …

Zie dat je aan onze kant staat

De boodschap die de VRT en zowat alle massamedia met deze selectieve berichtgeving in binnen- en buitenland aan de wereld geeft, is zonneklaar. Doe met je bevolking wat je wil, folter, mishandel, hang de beest uit. We leveren zelfs wapens om dat beter te doen (zoals recent aan Bahrein, waar de Arabische Lente – met hulp van het leger uit buurland Saudi-Arabië – deskundig werd gesmoord met Brits en Frans wapentuig).

Allemaal OK, hebben we niets mee te maken, we kijken netjes de andere kant uit, zolang je maar aan onze kant staat. Sta je echter niet aan onze kant, ga je tegen onze belangen in, dan – en alleen dan – krijg je onze verontwaardigde toorn over je heen. Dan dreigen we zelfs troepen te sturen.

De vanzelfsprekendheid waarmee de massamedia in deze schijnheiligheid meedraaien maakt hen medeplichtig aan deze misdaden.

De vraag is maar of we ons daar zomaar moeten bij neerleggen.