2013: VIJF INTUITIES (slot)
Wat brengt 2013 ons? De pers heeft al heel wat grote dossiers besproken: de begrotingsuitdaging van de federale regering, de eurocrisis, de ontwikkelingen in het Midden-Oosten etc. Het opzet van deze tekst is verschillend. Ik heb het niet zozeer over gebeurtenissen, maar over trends, en dit in vijf dossiers. In december evalueer ik mijn “intuïties” en zal blijken waar ik juist of verkeerd zat.
Over elk van de vijf items valt een mooi essay of zelfs een boek te schrijven. Kwestie van het laagdrempelig te houden, heb ik me beperkt tot korte teksten zonder franjes. Vandaag het laatste deel, deel vijf.
2013: NIEUWE GOLVEN VAN COÖPERATIE
De laatste jaren doken nieuwe vormen van samenwerking op: mensen gaan samen groenten kweken, delen auto’s om zich te verplaatsen, kopen samen energie aan en “sharen” documenten in de “cloud”. Dat neemt in 2013 alleen maar toe. Niet alleen omdat nieuwe technologieën het mogelijk maken, maar ook omdat een nieuwe generatie twintigers en dertigers anders kijkt naar eigendom & identiteit. Ze hoeven geen eigenaar zijn van een Audi A6 om gelukkig te zijn. Als ze zich maar snel en goedkoop kunnen verplaatsen. Goederen en diensten delen doe je niet omdat je arm bent en tast helemaal je status niet aan, soms zelfs integendeel (“Kijk ik eens hoeveel documenten/ video’s/presentaties.. ik op die site gedeeld heb!”). Bovendien zijn sommige mensen en groepen het beu om te wachten op initiatieven van de overheid. Ze nemen zelf het heft in handen, gaan groene stroom produceren of gezond voedsel kweken.
Betekent dit dat er minder concurrentie is? Dat het neoliberalisme op zijn retour is en Ayn Rand over & out is? Neen. Dat niet. Het coöperatieve wint in 2013 aan kracht, verdringt hier en daar een concurrentieel aspect, maar het neoliberalisme blijft zeker in de economie de dominante stroming, al wordt in 2013 de negatieve output op economisch, sociaal en ecologisch vlak alsmaar duidelijker. In andere sferen waar de neoliberale marktlogica is doorgedrongen (onderwijs, gezondheidszorg, welzijn, overheid..), steken er stilaan wel tegenbewegingen op. De slinger gaat daar – traag- naar de andere kant. Sommige leidinggevende personen in die sector noemen zich niet meer manager, maar directeur. Ze zeggen onomwonden dat je een school/ziekenhuis/overheidsadministratie niet als een privébedrijf runt. Dat er, naast gelijkenissen, wezenlijke verschillen zijn tussen hun dienst en een privébedrijf. De paradigmaverschuiving- minder concurrentie en meer coöperatie – is begonnen en die gaat uiteraard gepaard met veel spanningen en strijd.
Dat de 21ste eeuw de eeuw van de stad is, weten we al een tijd. Niet alleen woont sinds kort meer dan de helft van de wereldbevolking in steden, maar het is vooral daar dat er zich nieuwe, interessante dynamieken ontwikkelen. Of het nu over klimaatbeleid, wonen of mobiliteit gaat. Steden zijn tegelijkertijd oorden van harde concurrentie en vernieuwende coöperatie. Waarbij die tweede trend in 2013 dus zichtbaarder wordt en aan legitimiteit wint. De stad als groot coöperatief laboratorium.
Gaat die nieuwe coöperatieve stroming zich ook uitkristalliseren in het herontdekken van de coöperatieve vennootschap? Dat is al eigenlijk al bezig, zowat overal ter wereld, maar bij ons hebben de gebeurtenissen bij ARCO een schaduw over de coöperatieven geworpen. Ik denk dat in 2013 de coöperatieve stroming een (kleine) boost krijgt. In de energiesector beginnen mensen zich te realiseren dat projecten om samen elektriciteit of gas aan te kopen wel financieel interessant kunnen zijn, maar dat die nieuwe leverancier soms het filiaal van een multinational blijkt te zijn die enkel bekommerd is om winst en bovendien ook nog heel vervuilende elektriciteitscentrales uitbaat. De bestaande energiecoöperaties blijven in 2013 groeien. Nieuwe coöperaties oprichten is een werk van lange adem, maar hier en daar gaan mensen ervoor. 2012 was het internationaal jaar van de coöperaties. Misschien wordt dit decennium het internationaal decennium van de coöperaties.
