Met de ‘spotted’, ‘hoeren’ en ‘failed’-pagina’s zijn de goede voornemens van Facebook voor het nieuwe jaar meteen al ingezet. Zo werden en worden heel wat Vlaamse jongeren geconfronteerd met een niet zo flaterende foto van zichzelf en dat en plein public.

Niets nieuws hoor ik u denken, ware het niet dat de contouren en architectuur van deze populaire sociale media stilaan duidelijk beginnen te worden. Wat echter onduidelijk blijft, zoals nu is gebleken, is de rol en positie van Facebook zelf bij dergelijke voorvallen.

Een ongedefinieerde omgeving

Communiceren is essentieel in de ontwikkeling van onze identiteit. Het is immers door te communiceren dat we anderen, maar ook onszelf beter leren kennen. Sociale netwerksites hebben dit proces aanzienlijk vergemakkelijkt én veranderd. Zo is het eenvoudig nieuwjaarfoto’s te delen via Facebook, je mening te ventileren tijdens de #zevendedag of een professioneel netwerk op te bouwen op LinkedIn.  

Sociale netwerksites hebben één ding gemeen: de context van handelen is heel fluïde en nauwelijks afgebakend. We hebben de mogelijkheid onszelf te uiten naar iedereen die we maar willen, ongeacht waar we ons bevinden. Zo belanden nieuwjaarfoto’s bij oude kennissen en familievideo’s bij onze beste vrienden.

Enerzijds is dit bevorderend in het tentoonstellen van de eigen identiteit en communiceren met anderen. Anderzijds kan heel wat persoonlijke informatie uit de context worden gerukt, met alle gevolgen van dien.

Doordat de ‘spotted’, ‘hoeren’ en ‘failed’-pagina’s telkens een bepaalde regio vermelden, wordt de context wat meer afgebakend. Hierdoor worden we ons bewust van de heuse digitale voetafdruk die we achter laten, alsook van de karakteristieken van sociale netwerksites zelf: informatie blijft plakken, kan gemakkelijk gekopieerd en opgezocht worden en dit alles voor en door een heel groot publiek.

Facebook als moderator

Bewust worden van de problemen die sociale netwerksites veroorzaken, is een ding, het zoeken naar een oplossing een ander. Zo worden er ‘antihoerenpagina’s’ aangemaakt of groepen of bepaalde verslagen als spam gerapporteerd bij Facebook zelf, die dan maar moeten optreden als moderator.

De oprichters van ‘Turnhoutse Hoeren & Homo’s’ hebben er zo de brui aan gegeven (Het Nieuwsblad, 05/01/2013), terwijl de Brugse hoerenpagina steevast blijft voortdoen (De Standaard, 06/01/2013).

We moeten ons echter de vraag durven stellen of dit wel voldoende is. “Facebook kon gisterenavond niet zeggen wat het officiële standpunt over de pagina Brugse hoeren is”, kon u dit weekend nog lezen in De Standaard (DS 06/01/2013).

Maar moeten we dan wachten op de goedkeuring van Facebook? Moeten we ons haar normen en waarden laten opdringen? Benieuwd wat het gepeste meisje hier van denkt, die nu als ‘hoer’ bestempeld wordt.

De recentste Facebook-hypes hebben de gebruiker – al meer – bewust gemaakt. Hopelijk denken gebruikers nu wat meer na vooraleer ze iets van zichzelf of anderen online plaatsen.

Het blijft echter noodzakelijk gebruikers én niet-gebruikers van sociale netwerksites te onderrichten in privacy- en accountinstellingen en nog belangrijker hoe de hele architectuur van sociale netwerksites nu juist in elkaar zit.

Tevens dienen we de rol van Facebook als moderator in vraag te stellen, in plaats van ons neer te leggen bij haar visie op wat nu wel en niet kan in onze samenleving.

Ralf De Wolf

Ralf De Wolf is doctoraal onderzoeker bij het interuniversitaire IWT-project SPION (Security and Privacy in online social networks) in onderzoekscentrum iMinds-SMIT (Vrije Universiteit Brussel).