De Lagarde-lijst was eerder al het voorwerp van een schandaal. Huidig minister van Financiën Yiannis Stournaras herinnerde zich dat Christine Lagarde in 2010 een lijst met namen van rekeninghouders bij het HSBC-filiaal in Genève naar haar toenmalige ambtsgenoot Georgos Papakonstantinou had gestuurd. Hij wilde de lijst gebruiken om na te gaan of de mensen die er op stonden misschien belastingen hadden ontdoken. De lijst bleek zoek, en toen hij uiteindelijk opdook, was men niet meer zeker of er mee was geknoeid. De politieke wereld weigerde de lijst met namen in de openbaarheid te brengen. Toen onderzoeksjournalist Kostas Vaxevanis dat wel deed, werd hij onmiddellijk aangehouden, zoals De Wereld Morgen al eerder berichtte. Het leverde Vaxevanis een vermelding op als één van de grootste corruptiejagers van 2012 door Transparency International.

Originele lijst

Na het hele circus van de voorbije weken moest Stournaras weer op zoek naar de originele Lagarde-lijst. Dat had heel wat voeten in de aarde, want eerst moest worden besloten wie de lijst in ontvangst kon nemen. Toen dat beslist was, heeft men drie (3!) ambtenaren van het minister van Financiën naar Parijs gestuurd om de USB stick op te halen. Dat was enkele dagen voor Kerst.

Sindsdien hebben twee onderzoeksrechters zich over de lijst gebogen en die naast de lijst gelegd die in het bureau van PASOK-voorzitter (en eveneens ex-minister van Financiën) Evangelos Venizelos meer dan een jaar stof lag te vergaren. Ze vonden heel wat verschillen.

Georgos Papakonstantinou

Het voornaamste verschil was dat er drie rekeningen op de originele lijst staan die toebehoren aan familieleden van ex-minister van Financiën Georgos Papakonstantinou. Die bleken dus geschrapt van de lijst die al langer in Griekse handen was. De verdenking viel meteen op de ex-minister, die als ambtgenoot van Christine Lagarde de lijst persoonlijk in handen had gekregen. Hij zou dus perfect in staat zijn geweest om namen van de lijst te schrappen.

Papakonstantinou was de rechterhand van ex-premier Georgos Papandreou, en was verantwoordelijk voor het opstellen van de eerste leenovereenkomst tussen Griekenland en de trojka en dus als de architect van de eerste golf van besparingspolitiek. Als minister van Financiën heeft hij nooit onderzocht of de mensen die op de lijst stonden, belastingen hadden ontdoken. Even ter herinnering: belastingontduiking is de grootste gesel van Griekenland.

Papankonstantinou ontkent alles, en beweert dat het maar idioot moet zijn geweest om namen van zijn eigen familieleden te schrappen, zeker als zoiets bekend zou worden. Volgens hem probeert men hem er in te luizen.

Hij weet er de Grieken niet mee te overtuigen, maar ook zijn eigen partij niet, want op vrijdagmiddag is hij door PASOK-voorzitter Evangelos Venizelos uit de partij gezet. Venizelos, de opvolger van Papakonstantinou heeft lang beweerd dat hij niet wist waar de lijst zich bevond op zijn kabinet, maar na lang aandringen bij een ondervraging in een parlementaire commissie, bleek hij opeens toch wel te weten dat hij nog ergens een kopie had.

De rol van Evangelos Venizelos

Met de verwijdering van Papakonstantinou uit de PASOK-rangen hoopt Venizelos dat de kwestie snel uit de belangstelling zal verdwijnen. Hij heeft daar alle belang bij, want zijn rol in het behandelen van de lijst, is op zijn minst verdacht. Als minister van Financiën (en bedenker van de zwaarste besparingsmaatregelen die de Griekse maatschappij heeft moeten ondergaan) heeft hij nooit overwogen om de lijst te gebruiken om te zien of de rekeninghouders die er op staan misschien belastingen hebben ontdoken. Voor Venizelos was de lijst een product van diefstal en kon die dus wettelijk niet worden gebruikt. Nochtans deden zijn ambtsgenoten in andere Europese landen dat wel.

Het mag duidelijk zijn dat zowel Papakonstantinou als Venizelos gefaald hebben in de hele kwestie. De voornaamste Griekse oppositiepartij SYRIZA had weken geleden al gevraagd om een parlementaire onderszoekscommissie op te richten om na te gaan of de ex-ministers van Financiën enige blaam trof. De werkzaamheden van deze commissie zijn toevallig vorige week opgeschort, zonder enig resultaat. Bij een stemming in het parlement besloten regeringspartijen PASOK en Nea Dimokratia, bijgestaan door Gouden Dageraad (!) om geen verder onderzoek meer te voeren naar de rol van de twee politici.

Mogelijke regeringscrisis

Zowel Venizelos als Papakonstantinou hoeven zich echter niet al te veel zorgen te maken over mogelijke wettelijke gevolgen van de kwestie. Artikel 86 van de Griekse grondwet bepaalt immers dat ministers niet kunnen worden vervolgd voor mogelijke misdrijven die ze tijdens hun ambtsperiode hebben gepleegd. Architect van dit gewraakte artikel is overigens … Evangelos Venizelos.

Maar de kwestie kan wel zware gevolgen hebben voor de stabiliteit van de regeringscoalitie. PASOK is alle geloofwaardigheid kwijt en de partij is volledig in verval. Georgos Papakonstantinou was in juni niet meer verkozen als parlementslid, dus de meerderheid in het Parlement komt op dit moment niet in gevaar, maar PASOK lijkt een ongeleid projectiel op dit ogenblik en een implosie van de partij kan de regering Samaras ten val brengen. Venizelos zal alle truken uit de kast moeten halen om geen paniekvoetbal te gaan spelen. Ondertussen hopen de Grieken de het spelletje van generaties corrupte politici stilaan ten einde komt.