De democratie in Hongarije brokkelt snel af. Antisemitisme en discriminatie van de Roma worden onder leiding van de extreemrechtse Jobbik-partij genormaliseerd in het sociaal-politieke discours.

Eind november opperde Márton Gyöngyösi, plaatsvervangend leider van de Jobbik-partij in het Hongaarse parlement, dat de regering een lijst op moest stellen van gevaarlijke Joodse parlementsleden en bewindslieden.

Toen ik op 2 december in Boedapest aankwam, was ik opgelucht toen zowel de regering als oppositiepartijen aanwezig waren bij een demonstratie tegen het toenemende antisemitisme in Hongarije. Op 14 december deed zich echter alweer het tweede incident voor: onafhankelijk parlementslid Balázs Lenhard stak de vlag van Israël in brand bij een antizionistische demonstratie.

De demonstratie voor het ministerie van Buitenlandse Zaken werd georganiseerd door onder andere de neonazistische ‘Garde van het Karpatische Thuisland’ (Kárpát Haza ?rei). “Vuile Joden” en “Naar Auschwitz met jullie”, werd er op de bijeenkomst geroepen. Lenhard wordt verdacht van vandalisme.

Het ministerie verklaarde dat de Hongaarse regering de bescherming van de rechten van minderheden in het land garandeert, en alles doet om de minderheden en hun waardigheid te beschermen.

Misschien zou de regering moeten beginnen met het terugdraaien van de aanpassingen aan het nationale curriculum voor middelbare scholieren: hierin worden verschillende antisemitische schrijvers aanbevolen.

De staat van de democratie

De huidige regering in Hongarije komt de stabiliteit in het land niet ten goede. Viktor Orbán, leider van de rechtse Fidesz-partij, gebruikt zijn tweederdemeerderheid in het parlement naar hartenlust. Hij nationaliseerde private pensioenfondsen, benoemde voor negen jaar een media-autoriteit om toezicht te houden op de ‘balans’ in de media, en voert in rap tempo vele andere omstreden (gronds-)wetswijzigingen door.

De regering is druk bezig met nieuwe kieswetten. Als die door het constitutionele hof worden geaccepteerd, zal Orbán ook de verkiezingen van democratische eigenschappen ontdoen. Het meest controversiële aspect is de kiezersregistratie vanaf 2014, die in de Hongaarse context weinig rationele meerwaarde heeft.

Het ‘Verzoek van de Leden van de Pre-1989 Democratische Beweging aan Europese Instituties’ verwoordt de vele gevaren van de nieuwe wetten, waaronder: “The obligation to personally register […] would diminish the number of eligible voters to 4 million, as opposed to the 8 million eligible voters based on the previous rules. […] Ethnic minorities, including the Roma, may have representation in Parliament only on the condition that they lose their right to vote for any party; thus, instead of promoting minority rights, the law deprives hundreds of thousands of their political rights in a discriminatory manner.”

Jong Hongarije

Polarisatie en machtspolitiek domineren het sociaal-politieke discours in Hongarije. Jonge Hongaren worden niet gehoord, en verschillende groepen zoeken hun uitvlucht in extremisme of misschien nog wel gevaarlijker: apathie. Maar de laatste weken hebben vele jongeren laten horen dat ze niet zomaar over zich heen laten lopen.

De studentendemonstraties nemen de straten van Boedapest over nadat de nieuwe plannen van de regering bekend zijn gemaakt: fikse bezuinigingen op het middelbaar en hoger onderwijs, en slechts enkele beschikbare beurzen in een financieel klimaat dat studeren voor veel jonge Hongaren in beginsel al moeilijk maakt.

Bovendien is het absurde idee ontstaan om studenten als voorwaarde voor het ontvangen van een beurs een contract te laten tekenen. Hierin staat dat ze verplicht een aantal jaar in Hongarije moeten werken na het behalen van hun diploma. De Hongaarse regering was het fundamentele recht op bewegingsvrijheid even vergeten.

Of wellicht werd de regering onrustig van een onderzoek van het TÁRKI- instituut: hierin wordt duidelijk dat bijna de helft van de Hongaren tussen de 19 en 29 wil emigreren.

Dit is Europa

Er wordt niet vaak over Hongarije geschreven in de media hier. Als dit wel gebeurt, wordt het land vaak weggezet als ‘de periferie’, ‘het uitschot van Europa’. Media, burgers, word wakker. Dit is niet de periferie, dit is Hongarije anno 2012, lid van de Europese Unie. Dit IS Europa.

En als Europa en haar waarden iets betekenen, is het nu tijd om actie te ondernemen. Want ik verzeker u: op verder uit de hand lopende onrust in het hart van Europa zit niemand te wachten, en het zal zich niet beperken tot de grenzen van ‘de periferie’.

Tussen haakjes, taxitip: wil je voor de ‘échte Hongaarse’ (lees: ultranationalistische) ervaring gaan? Neem dan de Jobbtaxi, te vertalen met de ‘betere’ of ‘rechtse’ taxi, uiteraard absoluut onafhankelijk van de extreemrechtse Jobbik-partij. Zorg alleen dat je geen Roma, Jood, of links georiënteerd bent, want dan kan je het ritje wel vergeten.

Swaan van Iterson

Swaan van Iterson deed onderzoek naar de identificatie van hogeropgeleide jongeren in Hongarije met de extreemrechtse ideologie, maakte hier een documentaire over en schrijft nu voor diverse media over de sociaal-politieke ontwikkelingen in Hongarije.

Dit artikel is een uitgebreidere versie van een stuk dat op 13 december 2012 op de blog van de BKB Academie verscheen.

Enkele delen uit dit artikel zijn een vertaling, verzorgd door Marisa Abarca, van delen uit een Engels stuk gepubliceerd op de Chronikler.