Het boek ‘De Mythe van de Groene Economie’ heeft nu al meer teweeggebracht dan de schrijvers hadden verwacht, en dat terwijl de meeste mensen het nog moeten lezen. De balzaal van de Vooruit in Gent zat volledig vol met mensen die kwamen luisteren naar het debat over het pas verschenen boek van Anneleen Kenis en Matthias Lievens.

Na een korte inleiding van de schrijvers waarbij enkele voorbeelden gegeven werden van grootschalige ‘groene’ projecten, was de boodschap duidelijk: Als je de vergroening van de economie aan de vrije wereldmarkt overlaat, kun je er zeker van zijn dat het niet goed komt.

De klimaatdoelstellingen worden niet gehaald, de kloof tussen arm en rijk neemt toe, de natuur wordt opgeofferd, de grondstoffen opgesoupeerd, het milieu verder vervuild en defensie uitgerust om burgeropstanden te bedwingen en de massa’s vluchtelingen tegen te houden.

Er is de laatste jaren in verband met de economische crisis en de rol van de banken daarin al heel wat kritiek geuit op het vrije-markt denken, maar dat ook de vergroening van de economie het slachtoffer is geworden van deze ideologie is bij veel mensen nog niet voldoende doorgedrongen. Eindelijk is er een boek dat ons kan helpen dit enorme probleem te bespreken en op zoek te gaan naar oplossingen.

Na de inleiding zette Alma de Walsche (MO* Magazine) de discussie in gang met enkele stellingen, waar de panelleden, Vera Dua (UGent), Caroline Copers (ABVV), Ann Vermorgen (ACV) en Tom de Meester (PVDA) op konden reageren.

Tom de Meester bevestigde dat het vermarkten van de CO2 uitstoot bij energiebedrijven weinig positieve prikkels teweegbrachten om groener te produceren. Één ton CO2 kost nu nog maar 6,30 euro. Dan is het niet gek dat er nog steeds kolencentrales bijgebouwd worden.

Vera Dua merkte op dat kapitalisme en ecologie moeilijk samengaan, maar dat de communistische en socialistische experimenten in Rusland en China niet tot betere resultaten kwamen. Later werd door iemand uit de zaal opgemerkt dat het Russische experiment geen communisme of socialisme genoemd kon worden, omdat het uiteindelijk een vorm van staatskapitalisme was (Rusland werd bestuurd alsof het één groot, productiegericht bedrijf was).

Tom de Meester gaf enkele voorbeelden van goed, duurzaam beleid uit Cuba, waar de overheid er voor zorgde dat in betrekkelijk korte tijd, gloeilampen vervangen werden door spaarlampen, en oude koelkasten voor energiezuinige exemplaren. Daarbij moet echter wél bedacht worden dat het snel vervangen van oude technologie voor nieuwe technologie ook extra milieubelasting met zich meebrengt (extra productie en extra afval). Ik heb weleens gelezen dat het minder milieu-belastend is om je oude auto helemaal op te rijden dan hem te vervangen voor een milieuvriendelijker exemplaar. (B.J.)

Vera Dua had een punt van kritiek op het boek, omdat er vrijwel niets over Ecologische Economie in te vinden is, terwijl in die denkwereld al vele jaren oplossingen gezocht worden voor de problemen die in het boek beschreven worden. De schrijvers gaven toe dat niet alles in hun boek behandeld kon worden en dat er misschien nog een vervolg zou moeten komen met de verschillende oplossingsrichtingen die tot nu toe voorhanden zijn. In ieder geval geeft het boek de mogelijkheid om over oplossingen verder te denken en te discussiëren.

Caroline Copers gelooft niet in een radicale omslag. Ze ziet het boek als een wake-up call, maar merkt op dat het geen oplossingen aanbiedt. Een uitweg kan volgens haar alleen gevonden worden via een transitieproces over een  langere termijn. Het scenario van een economie zonder groei zou volgens haar in de huidige situatie kunnen leiden tot een “sociaal bloedbad”. Het gaat er bovendien om hoe je economische groei wilt definiëren. Met het traditionele BBP of  meetmethoden die ook welzijn en milieu in de berekening meenemen. Het bestrijden van sociale ongelijkheid beschouwt zij als de belangrijkste taak van de vakbond.

Tom de Meester pleit ook voor meer groei, maar dan een ander soort groei dan nu het geval is. Vera Dua is het daar niet mee eens. In sommige sectoren zal groei nodig zijn, maar we komen er niet onderuit dat milieubelasting, water- en grondstofverbruik zullen moeten dalen.

Ann Vermorgen benadrukte dat er zowel een herverdeling van arbeid, als een herverdeling van inkomen nodig is om een transitie mogelijk te maken. Ze ziet een duidelijke toename van belangstelling voor milieu en duurzaamheid bij arbeiders, maar arbeiders zijn in deze tijd meer bezig met problemen op sociaal gebied, zoals dreigende sluitingen en werkloosheid.

De steeds terugkerende mythe van “de bevolkingsgroei als grootste wereldprobleem”, werd naar aanleiding van een vraag uit het publiek, door de panelleden snel onderuit gehaald. In het boek wordt er uitgebreid aandacht aan besteed.

Het was duidelijk dat het boek veel losgemaakt had bij de lezers en dat het een uitstekend uitgangspunt biedt voor verdere discussie. Ik zou zeggen: Lees het boek en doe mee.

Bennie Janssens