Regisseur Arslan en het GEN2020-team maakten niet alleen een knappe voorstelling, ze tonen in één beweging ook dat diversiteit en theater zich helemaal niet complex tot elkaar hoeven te verhouden.

Suikerwafel

De voorstelling IJdele Dagen is doordrenkt van de typisch lichtvoetige toon waarmee de auteur van de tekst, Fikry El Azzouzi, wel vaker ongemakkelijke kleinmenselijke situaties of donkere thema’s aansnijdt. De productie balanceert daardoor voortdurend op het randje van humor en ernst. Hilarische scenes (zoals die waarin het personage van acteur Aziz Boukhzar kwaad wordt omdat een van zijn flatgenoten zijn laatste suikerwafel heeft opgegeten) wisselen dan ook af met pijnlijk confronterende taferelen.

Rode draad doorheen het verhaal is de ontmoeting of romance tussen een blonde vrouw (Evelien Van Hamme) en een man zonder papieren die een miezerig appartement deelt met drie andere mannen. Aan de hand van korte momentopnames krijgen we een inkijk in hun besognes, maar tegelijkertijd biedt het geheel ook een blik op de condition humaine.

Arslans regie speelt daar mooi op in. De vier mannelijke acteurs hebben allemaal een andere huidskleur en met dat gegeven wordt intelligent gespeeld. Zo nemen ze afwisselend de rol van het mannelijke illegale personage voor hun rekening – en dat liefst meermaals binnen dezelfde scène. Een ander voorbeeld is de openingsscène waarbij de verschillende veelkleurige, mannelijke handen tegelijkertijd over de heupen en buik van het vrouwelijke personage glijden. Identiteiten zijn grillig en zelfs inwisselbaar, zo blijkt ook als het publiek op het einde de plaats van de acteurs inneemt.

Subtiel, sober en eigenwijs

Een gevoelig punt in de voorstelling is het moment waarop er wordt voorgelezen uit een tekst over de neoliberale meritocratie, een maatschappijmodel dat vooral over de tongen gaat sinds psychoanalyticus Paul Verhaeghe erover is beginnen schrijven. Hoewel dit binnen de context van een thema als illegaliteit zeker de juiste vragen oproept, is het toch een risico om zo’n expliciet leesmoment in te lassen. Gelukkig wordt de tekst al gauw ingezet in een muzikaal geheel waardoor de voorstelling niet stilvalt.

De kracht van deze enscenering schuilt erin dat ze subtiel en sober is en tegelijkertijd eigenwijs het maximum haalt uit alle theatrale middelen. Het tempo valt niet stil door de afwisseling tussen én binnen de scènes en de dialogen verglijden in meer fysieke of muzikale stukken en omgekeerd.

Door niet te kiezen voor een puur realistische interpretatie van de tekst houdt Arslan het boeiend en vermijdt hij dat het geheel drammerig of sentimenteel aandoet. Op die manier vindt hij wonderwel de juiste toon voor een stuk dat hoe dan ook een precair thema aansnijdt. Knap ook hoe de meertaligheid van de acteurs complexloos wordt ingezet – alweer een bewijs van het feit dat je geen Standaardnederlands hoeft te spreken om mee te kunnen tellen op een podium. Wie nu nog zucht en steunt bij de gedachte aan interculturaliteit en theater, gaat alleszins niet naar de juiste voorstellingen kijken.

IJdele dagen is een coproductie van GEN2020 en Mestizo Arts Festival met de steun van ‘t Arsenaal.