Dat betekent dat president Mujica van zijn maandsalaris van 12.500 dollar slechts 1.250 dollar (ongeveer 960 euro) voor zichzelf houdt, waarmee zijn maandelijks inkomen maar iets hoger ligt dan dat van de gemiddelde Uruguayaan. Barmhartigheid en eerlijkheid bestaan dus nog.

Volkswagen Kever

En dat niet alleen; om in te wonen verkiest president Mujica een simpele boerderij buiten de hoofdstad Montevideo boven de presidentiële residentie waar zijn voorgangers verbleven.

De boerderij is van zijn vrouw, Lucía Topolansky, die overigens ook een deel van haar salaris afstaat. Het enige bezit op naam van de president is een Volkswagen Kever uit 1987, ter waarde van 1.800 dollar (ongeveer 1.400 euro).

Als de helft van de waarde van het land en de boerderij waar hij woont bij het kapitaal van de president zou worden opgeteld, bezit Mujica 215.000 dollar, ongeveer 165.000 euro. Dat is nog altijd maar twee derde van het opgegeven kapitaal van de vice-president van Uruguay, en een derde van het bedrag dat de vorige president van het land opgaf.

Armste president

De sobere levensstijl van president Mujica heeft hem het etiket ‘armste president ter wereld’ opgeleverd. Maar Mujica voelt zich niet arm, integendeel, “een arm persoon is niet iemand die weinig bezit, maar iemand die steeds maar meer en meer wil, en nooit tevreden is met wat hij al heeft”.

Deze filosofische uitspraak deed hij ook op de Rio+20 conferentie in juni van dit jaar, een conferentie van de Verenigde Naties over duurzame ontwikkeling.

In een bevlogen toespraak legt president Mujica de ware oorzaak van de huidige crisis en de klimaatproblemen bloot: politieke beslissingen ingegeven door een verstikkend marktdenken. De nietsontziende gerichtheid op consumptie en winst, die compleet voorbij gaat aan waar het in het menselijk leven echt om draait: geluk.

Geregeerd door de markt

“Is het mogelijk om van solidariteit en samenzijn te spreken in een economie die geregeerd wordt door meedogenloze competitie? Hoe ver gaat onze verbondenheid? (…) De mens heeft niet meer de macht over de krachten die hij zelf heeft losgemaakt, maar wordt door deze krachten geregeerd”.

“We zijn niet op deze planeet om ons oneindig te blijven ontwikkelen. We zijn op deze planeet om gelukkig te zijn, omdat het leven kort is en ons ontglipt. Geen enkel materieel bezit is zo waardevol als het leven zelf: dat is fundamenteel”.

“Want het leven ontglipt je als je maar werkt en werkt om te kunnen consumeren, uit angst dat de consumptie verlamd raakt, de economie stopt en stagnatie zijn intrede doet. Maar het is juist deze hyperconsumptie die de planeet kwaad doet”.

“We kunnen niet oneindig zo doorgaan en geregeerd worden door de markt. In tegendeel, wij moeten de markt weer gaan beheersen. Dat is waarom ik zeg dat het probleem waar we mee te maken hebben politiek is”.

“De oude denkers zoals Epicurus, Seneca en de Aymara zeggen het zo: een arm persoon is niet iemand die weinig bezit, maar iemand die oneindig veel meer wenst. (…) Hetgeen dat we moeten herzien is onze manier van leven”.

President Mujica hoopt dat vele regeringsleiders zijn goede voorbeeld van levensstijl zullen volgen, maar dat lijkt voorlopig toch echt nog een utopische gedachte. Laat dit een kleine oproep zijn.