Afgelopen zomer kreeg chiroleider Tijs Cools tijdens een Chirofuif een GAS-boete (Gemeentelijke Administratieve Sanctie) wegens geluidsoverlast, ook al waren alle maatregelen genomen om de buurt te ontzien. “Welke jongere durft nog chiroleider te worden, als tijdens een groepsspel op straat één zuur telefoontje je al 80 euro kan kosten?”, vraagt woordvoerster Karolien Frederickx van Chirojeugd Vlaanderen zich af.

Tal van activiteiten die de jeugdbewegingen al decennialang probleemloos uitvoeren, zijn sinds kort onderhevig aan allerlei regeltjes. “Zelfs in een boom klimmen is tegenwoordig verboden”, zegt Matti Vandemaele van het nieuwe steunpunt voor jeugdbeleid De Ambrassade. “Jongeren vinden het heel dubbel dat ze enerzijds te horen krijgen dat ze de toekomst vormen, maar anderzijds zichzelf niet kunnen zijn. De GAS-boetes belemmeren jongeren om jong te zijn en zijn nefast voor jeugdwerk. We moeten drie maanden op voorhand schriftelijke toestemming vragen aan het stadsbestuur als we een middagje verkleed de stad in willen trekken. Spontaniteit is toch essentieel in jeugdbewegingen en typisch voor de jeugd? Net zoals een rustpauze houden op kerktrappen of op een bankleuning zitten? Daar zijn allemaal al GAS-boetes voor uitgeschreven. Je mag jongeren niet uit de publieke ruimte weren. Jongeren vinden dat crimineel gedrag, zoals het kapot maken van een bank, bestraft moet kunnen worden. Maar ze vinden ook dat er verdraagzaamheid moet zijn.”

Steeds meer protest

Ook Caroline De Geest van de Liga voor Mensenrechten is verontwaardigd: “Waar ligt de tolerantiegrens? Waarom kunnen sommige dingen plots niet meer?” De Liga voor Mensenrechten vindt de GAS-boetes geschikt om zaken zoals wildplassen of sluikstorten te bestrijden, maar stelt vast dat er steeds meer excessen komen. “We worden een repressieve samenleving als we boetes geven voor fundamentele vrijheden zoals rondhangen met vrienden. Bovendien zijn de zwakkeren daar het vaakst het slachtoffer van.” zegt De Geest. “Met elke nieuwe doorsnee burger die slachtoffer wordt, stijgt het protest. Steeds meer mensen vinden dat er tegen GAS moet worden opgetreden.”

Tientallen jeugdwerkorganisaties hebben de handen in elkaar geslagen voor een versoepeling van het GAS-beleid. “Ons standpunt is: geen boetes voor minderjarigen”, zegt Vandemaele. “We hebben ook een probleem met de term ‘overlast’. Waar staat die gedefinieerd? In de ene gemeente mogen dingen die een kilometer verder, in een andere gemeente, niet mogen. Inwoners weten niet wat wel of niet mag, laat staan op welke plaats.”

Bange jeugd

Toen Saskia Wuytack eind oktober hoorde dat een jongen in Mechelen een GAS-boete had gekregen voor het eten van een broodje op de kerktrappen, riep ze via Facebook op om in groep een broodje te gaan eten aan de kerk. Na enkele dagen hadden duizend mensen gereageerd en kreeg haar oproep nationale media-aandacht. Wuytack voelt zich overdonderd: “Er komt opeens nogal wat op me af door dit evenement aan te maken. Ik wil me helemaal niet profileren als een organisator of leider.”

Maar veel verder dan Facebook lijkt het jongerenprotest niet te gaan. Initiatieven tegen GAS-boetes worden vooral genomen door organisaties en Vlaamse koepels. Matti Vandemaele vindt dat jongeren zelf naar voren moeten treden: “Ze hebben een sterke zaak, de smeuïge verhalen zijn reëel. Ik heb de PV’s gezien. Maar jongeren zijn bang om in de pers te komen. Zij zitten tenslotte nog steeds op diezelfde pleintjes, waar diezelfde ambtenaren rondlopen. Door veel media-aandacht, zoals bij Saskia Wuytack, zullen ambtenaren hen nog meer viseren.”

Dit artikel is onderdeel van een themanummer van PIDMAG, het magazine van het jongerenmedia-agentschap StampMedia, en handelt volledig over GAS-boetes. Het magazine is beschikbaar op www.stampmedia.be/pidmag

© 2012 – StampMedia – Izabelle Devulder