Eén van de fijnste Belgische bands is ongetwijfeld het vijftal Tomàn. Een groep die al meer dan 10 jaar druk bezig is. Tomàn debuteerde in 2006 met Catchin’ a Grizzly Bear – lesson 1. Terecht bejubeld en sindsdien is er nog geen misstap in het oeuvre van de band te bekennen. Dat kan dus ook gezegd worden van hun nieuwste Postrockhits Volume II, een plaat waarop het tevergeefs zoeken is naar het in de titel aangehaalde genre. Meteen ook een illustratie van de vrolijke inborst die de leden van deze groep kenmerkt. Drie leden, de broers Wouter en Lode Vlaeminck en Alexander Vanysacker, palaveren in het kersverse Gentse stadscafé onder de omstreden stadshal over de wereld die Tomàn oproept. En aan die vrolijkheid willen ze – in alle ernst – wel een woordje wijden.

Moet een grotendeels instrumentale band als jullie niet bloedernstig zijn?

Wouter: “Nee. Tomàn is een van de weinige bands die ik ken waar er zoveel gelachen wordt. Het lijkt niet professioneel, maar plezier is echt wel heel belangrijk voor ons. Ik sta zeer weigerachtig om een band interessant te vinden die er altijd keiserieus bij loopt, ook op de repetities. Ik heb het meer voor onze vrienden van de portables (Belgische cultband), die gewoon onvoorspelbaar zijn. De ene keer gaan ze totaal de mist in en een andere keer klinken ze enorm strak. Jonge bands zijn vaak te bestudeerd. Waar is het spontane? De eerlijkheid? Het amusement?”

Toch was het ontstaan van ‘Postrockhits Volume II’ geen lacherige klus.

Wouter: “We waren de studio ingegaan met het idee dat het een gemeenschappelijke groepsplaat zou worden. Maar na de opnamen bleek dat helemaal anders in elkaar te zitten. Ergens miste het de magie van de repetities en toen ben ik begonnen met alles te herwerken. Ik heb maandenlang op mijn zolderkamer gezeten, tot ik alles moe was, tot ik alles wilde weggooien… Toen zei Jef Verbeeck van Raketkanon dat ik een deadline nodig had en hij heeft me er een gegeven. Ik moest hem op zijn verjaardag de cd geven. En dat heb ik gedaan. Ik miste op den duur ook de joligheid van de rest van de band en daarom heb ik wat elementen uit de oorspronkelijke sessies er terug in gestopt.”

Stephen Hawking

Over de joligheid gesproken, ik vroeg me af wat ‘de geschiedenis van tijm’ is.

Alexander: “We hebben op een avond, buiten ons repetitiehok, samen beslist over de titels van de nummers. Sommige hebben wel een betekenis, andere zijn eerder uit de inspiratie van het moment ontstaan. Ze roepen wel een soort van spacegevoel op. De titel van ‘A Brief History Of Thyme’ is een knipoog naar ‘A Brief History Of Time’ van Stephen Hawking, een boek dat ik toen aan het lezen was. ‘64Bit’ herinnert dan weer aan die oude spelconsoles. Daar stond altijd 8bit of zo op. Een vintage gevoel dat de hoes ook oproept voor mij.”

Lode: “Dat past zeker bij ons, want heel wat van onze instrumenten zijn oude synthesizers en op de hoes (ontworpen door Lode-KDM) zie je delen van een Roland 808, een UV-meter en andere onderdelen van authentieke instrumenten.”

Soms zit er ook in de muziek een gevoel van vroeger. Ik denk bij voorbeeld aan Neu! (Duits duo uit de jaren ’70) bij ‘Mexiconcarne’. Een bewuste keuze?

Lode: “We gaan eerlijk zijn, een heleboel mensen hebben de muziek op deze nieuwe plaat met bepaalde Duitse bands vergeleken, maar we kennen Can en Neu! niet. We hebben ze nog nooit gehoord! Net zoals Trans Am, we zouden niet weten wie dat zijn. Voor ons zijn die vergelijkingen dus een raadsel.”

Wouter: “Ik heb het trouwens ook lastig met de verwijzingen naar krautrock. Ik heb altijd gehoord dat het vrij koude muziek is, terwijl Tomàn precies een warme sound nastreeft.”

Postrock is passé

De titel van de plaat verwijst naar postrock. Is het een afrekening met het genre waarmee jullie groot geworden zijn?

Lode: “We zijn al een tijd niet meer postrockminded, voor ons is het wat passé.”

Wouter: “Wat me vooral tegenstaat is de gemakkelijkheid waarmee een groep wordt weggezet. ‘Ah, jullie zijn dat bandje dat niet veel zingt, dus maken jullie postrock.’ Terwijl er in de muziekgeschiedenis ongelooflijk veel instrumentale muziek gemaakt is. Mensen denken nog altijd te hard in strofen en refreintjes.”

Jullie vorige plaat had nochtans behoorlijk wat tekst.

Wouter: “Daar ligt de reden voor het grotendeels ontbreken van teksten deze keer. Bij de vorige cd hadden we ongelooflijk hard gewerkt aan de teksten. Elke zin was de moeite, maar niemand heeft daar ooit iets over gezegd! Bij het eerste nummer van deze cd ‘Akiko’ heeft Lode wel een hele mooie, ruimtelijke tekst geschreven.”

Alexander: “Paste mooi bij dat boek van Hawking.”

Ouders als fans

‘Akiko’ is een bijzonder geslaagde opener.

Wouter: “Goed dat je dat zegt, mijn vader vond eerst dat de plaat pas verderop echt begon. Mijn moeder zei dan weer: ‘ik heb het liever dat jullie op instrumenten spelen. Synthesizers zijn volgens haar geen instrumenten!”

Zijn jullie ouders zo’n grote fans?

Lode: “Ons vader is een deel van de groep! Heel grappig was dat we aan het repeteren waren en hij daar ineens stond te kijken achteraan. Hij vertelde dat hij anders veel te nerveus zou zijn bij de liveconcerten. Maar het beviel hem goed.”

Wouter: “Nog krasser. Hij heeft de master van de plaat achter onze rug gekopieerd en beluisterd in zijn auto. We wisten dat niet. Die verzegelde master lag bij mij om naar de duplicatiefabriek te sturen. Eens die master gemaakt is, mag die voor de duplicatie niet in een toestel gestopt worden, want er kunnen krasjes of zo op komen…. Maar je kan daarvoor niet boos zijn. We vinden hem echt wel cool. Mijn vader beleeft ook muzikaal zijn tweede jeugd, hij luistert tegenwoordig naar Tortoise en Fuck Buttons!”

Amerikaans label

Over cool gesproken, jullie platen verschijnen ook op vinyl.

Lode: “De plaat wordt door ons Amerikaans label Graveface op vinyl uitgebracht. We hebben ooit met de band van de baas ervan gespeeld op een festival in Wallonië. Ze hadden geen instrumenten en hebben toen onze drum en versterkers gebruikt. Bram heeft achteraf de eerste cd naar hem opgestuurd en Graveface heeft die dan uitgebracht. De man is enthousiast gebleven en bracht ook de andere platen uit, telkens op fantastisch gekleurd vinyl.”

De naam van jullie duikt ook geregeld op bij andere artiesten: bij Raketkanon, Renée, Low Vertical, terwijl Senne zelfs zijn eigen Senne Guns heeft… geeft dat een verfrissende kijk?

Wouter: “Eigenlijk is het simpel. Het is mijn job om bands op te nemen, ik heb namelijk muziekproductie gestudeerd. Het klinkt indrukwekkender dan het is. Dat ik te maken had met Raketkanon en Low Vertical, dat is dankzij Lode die in die groepen speelt en als ze dan een producer nodig hebben, dan is het vaak niet ver zoeken: de broer! Maar we hebben zo vooral beter zicht op Tomàn zelf. We proberen in onze muziek te verrassen, door bijvoorbeeld een akkoord plaatsen waarvan je denkt dat het in een heel andere toonaard is. Wij zijn namelijk enorme liefhebbers van de none (de interval voorbij het octaaf – KDM). Ik wil niet jazzy klinken, maar nonen komen bij ons heel veel voor.”

Jullie muziek is ook sterk visueel. Wanneer maken jullie een soundtrack?

Lode: “Laat maar komen! We zijn ook op zoek naar mooie beelden. Onze tweede plaat schopte het bij voorbeeld tot in Wittekerke en onze muziek is ook al bij andere reeksen gebruikt. Onze nummers bij beelden van het wielrennen zouden trouwens ook mooi klinken!”

Wielrennen als statement

Het eerste beeld dat ik van de plaat kreeg, waren jullie als wielrenners. Ik had dat eerlijk gezegd niet aan Tomàn verbonden.

Lode: “Toch wel, we zijn allemaal wielerliefhebbers.”

Wouter: “Maar we zijn niet zo’n koerstalenten als Lode! We kunnen hem niet bijhouden.”

En wat vind Lode van de huidige malaise?

Lode: “Spijtig natuurlijk, maar voor mij is het oude koeien uit de sloot halen. Iedereen wist het. Ik vind dat het nu is dat er moet gereden worden, die zaken handelen over vroeger.”

In de perstekst bij de foto staat dat jullie honderd procent dopingvrij zijn.

Wouter: “Dat is niet moeilijk voor ons. Geen clenbuterol in ons lijf, want we zijn allemaal vegetariër.”

Er zit dus een zeker politiek idee achter die foto?

Lode: “Die foto van ons allemaal met de fiets is hoe dan ook een statement, naast een gimmick. Het typeert ons als grappig en toch een beetje anders.”

Wouter: “Als artiest nemen we wel degelijk standpunten, zeker vergeleken met veel andere bands. We gaan bij voorbeeld altijd met de fiets naar ons repetitiehok, terwijl de andere mensen die daar repeteren – jonge gasten – allemaal met een aparte auto komen… Politiek wordt trouwens veel te weinig gebruikt door muzikanten. Nochtans hebben ze een heel aandachtig publiek. Ik denk maar aan al dat gedoe rond Vlaanderen en Wallonië, terwijl wij ons eerder Europeaan voelen. Voor mij zou er gerust maar één regering mogen zijn in België. Enkel de federale, schaf al de rest af. Ik merk dat er veel te veel opsplitsing is, ik denk maar aan de VRT. Eén gang is er tussen ons (Wouter werkt als technicus bij Studio Brussel-KDM) en de RTBF en het is al een wereld van verschil. We hebben nog maar een paar keer in Wallonië opgetreden, terwijl er daar een ongelooflijk goed alternatief circuit is. Begrijpe wie kan. Een vriend van ons heeft de Vlaamse subsidies voor zijn film afgekeurd gezien. Omdat zijn hoofdrolspeler uit het zuiden van ons land kwam… gewoon belachelijk.”

Termont

Jullie komen uit West-Vlaanderen, maar zijn in Gent blijven hangen. Bevalt het hier zo goed?

Lode: “Zeker, we komen allemaal – op Senne na – uit de kleigronden. Senne komt uit Mariakerke, eigenlijk een Gentenaar dus. We zijn na onze studies hier gebleven. We zijn wel tevreden met Termont zijn stad.”

Wouter: “Twee jaar terug hebben we zelfs muziek gemaakt voor het Gents vuurwerk en we hebben daar onder meer de Buffalo’s in verwerkt. Achteraf kwam Termont naar ons en zei hij: ‘Awel meneer de componist, het was een wijze compositie!’”

Postrockhits vol II is nu uit op Zeal Records. 

Optredens:

15/11 STUK Leuven (+ Raketkanon)

01/12 DEN TRAP Kortrijk

15/12 VOORUIT Glimps festival Gent

25/01 AB Brussel (+ De Portables)

08/02 DE KREUN Kortrijk (+ De Portables)

14 of 15 of 16/02 TRIX We are Open Antwerpen

08/03 CACTUS Brugge (+ Low Vertical)