Opinie, Nieuws, Samenleving, België, VRT, Moslims, Allochtonen, Holebi's, Homofoob geweld, Les femmes de la rue, Hommes de la rue, Gaybashing, Heteronormatief, Homofoob (verbaal) geweld, Man-vrouw-rolverdeling -

Debat rond homofobie is meer dan debat over etniciteit

De VOLT undercover-reportage (VRT) 'Hommes de la rue' heeft zijn effect niet gemist. "Een goede zaak, zeker nu ook verbale agressie wordt opgenomen in het debat rond homofoob geweld. We kunnen het alleen maar toejuichen, want het probleem is aanzienlijk. Niet alleen in Antwerpen en Brussel, maar ook in de rest van Vlaanderen", schrijft socioloog Koen Slootmaeckers van de KU Leuven.

vrijdag 9 november 2012 15:20
Spread the love

Toch stel ik me vragen bij de manier waarop het debat wordt gevoerd. Als ik de reacties op Twitter lees, zie ik, een duidelijke teneur: “Het zijn de moslims. ‘Nieuwe Belgen’  moeten zich aanpassen aan onze waarden en normen, ze moeten holebi’s tolereren”.

Wie zaten er in de VRT-studio? Twee homo’s en een imam. De discussie werd gereduceerd tot een simpele conclusie: moslims zijn het probleem, ze zijn niet aangepast aan onze normen en waarden met als resultaat (verbaal) geweld ten aanzien van holebi’s, een groep dat onze samenleving met (trots?) aanvaard.
 
Ik ben me er zeker van bewust dat moslims er over het algemeen negatievere attitudes ten aanzien van holebi’s op nahouden. Er zijn genoeg onderzoeken (waaronder de laatste studie van Hooghe en Meeusen) die dat aantonen. Dus ja, ik ben bereid een kat een kat te noemen, maar moet het debat daarom gereduceerd worden tot de ‘nieuwe Belgen’?

Het reduceren van het probleem van ‘gaybashing’ naar moslims is in mijn ogen een gemakkelijkheidsoplossing. Het voorkomt een blik in eigen boezem, zelfkritiek van de autochtone bevolking. Het lijkt nu alsof de rest van de Belgische samenleving geen probleem heeft met holebi’s. En dat ontkennen zou de slachtoffers van het geweld in Aalst eerder dit jaar geen recht aandoen, want waren die daders geen ‘autochtone’ Belgen?

Als we het probleem van homofoob geweld willen aanpakken, moeten we dus naar de bredere context kijken.

Onze samenleving is heteronormatief: ondanks het feit dat we voor de wet allemaal gelijk zijn, worden (hetero)mannen nog vaak als dominant beschouwd. Kortom: het vertoon van mannelijkheid en mannelijk gedrag worden nog vaak beloond met aanzien en prestige. En net dat is een van de grote oorzaken van onder andere homofoob (verbaal) geweld.

De commentaren die we hoorden in de reportage “Wie neukt de andere” en “Wie is het meisje?” wijzen daarop. Holebi’s zijn een ‘afwijking’ van de heteroseksuele norm, en worden als een bedreiging ervaren door (sommige) heteroseksuele mannen, voornamelijk die mannen die reeds moeite hebben om hun mannelijkheid te bewijzen.

Amerikaans onderzoek leert ons dat homofoob (verbaal) geweld voortvloeit uit de nood om de eigen masculiniteit te bevestigen. Door anderen te bespotten, te bestempelen als minder mannelijk (via de vorm van homofobe woorden) kan men de eigen mannelijkheid bevestigen. Dit is ook de reden waarom je niet zozeer homo hoeft te zijn om slachtoffer te worden van homofoob geweld, een vermoeden dat je niet voldoet aan de heteroseksuele mannelijkheidsnormen is al voldoende.

Veel van het homofobe geweld komt voort vanuit het niet kunnen omgaan met de verschuiving in de man-vrouw-rolverdeling, en de bijbehorende bedreiging van de superioriteitsstatus van mannelijkheid.

Als we homofoob (verbaal) geweld door deze bril bekijken, kunnen we niet alleen ‘verklaren’ waarom sommige ‘nieuwe Belgen’ homofoob geweld plegen, maar ook waarom mensen van een lagere sociale klassen vaker holebi’s (en ook vrouwen, cf. de reportage ‘Femmes de la rue‘) naroepen.  

Die nuance gaat verloren wanneer we focussen op de ‘nieuwe Belgen’. Voor het beleid tegen homofoob geweld is het belangrijk om de bredere context in rekening te nemen. Homofoob geweld mag geen instrument worden in het debat rond de integratie van ‘nieuwe Belgen’.

Homofoob geweld is een ernstige zaak en dient zo ook behandeld te worden, een brede aanpak van de heteronormativiteit is de enige manier waarop we homofoob geweld kunnen bestrijden.

Een voorbeeld van zo’n aanpak is het doorprikken van genderstereotypen in het onderwijs. Willen we een adequaat beleid voeren, zullen we voorbij de ‘nieuwe Belgen’ moeten kijken. Want, een relevant beleid moet zicht richten op de achterliggende oorzaak: de heteronormatieve samenleving.

Koen Slootmaeckers

Koen Slootmaeckers is als socioloog verbonden aan het Institute for International and European Policy van de KU Leuven.
 

take down
the paywall
steun ons nu!