“Met de ene loper zouden 180 cellen kunnen geopend worden. De andere loper zou op verschillende afdelingsdeuren passen. De aalmoezenier van de gevangenis zou als laatste de sleutels hebben gehad.” Ik hoor het de journaliste nog zo zeggen in verband met de verdwenen sleutels in de van Leuven. Deze drie zinnen zijn alle drie voorwaardelijk en dus speculatie. Wat heeft de burger aan onzekere informatie?

Het nieuws dat er in de gevangenis van Leuven voor de derde keer in korte tijd geblunderd is, valt natuurlijk niet in goede aarde. Uiteindelijk zitten er in de gevangenissen mensen waarvan de andere inwoners van dit land niet willen dat ze vrijkomen. Sleutels kwijtraken is dan niet het slimste wat je kan doen. Toch kan dit nieuwsbericht anders geformuleerd worden. Als het echt zo is dat de sleutels toegang geven tot 180 cellen en verschillende afdelingsdeuren, zeg dat dan ook met zekerheid. Niemand heeft er voordeel aan dat de sleutels misschien deze toegang geven. Voor de kijker is het namelijk eenvoudig: ofwel ja, ofwel neen. De kijker merkt niet eens op dat die zinnen voorwaardelijk zijn. Het enige wat hij hoort is: toegang tot 180 cellen en verschillende afdelingsdeuren. Voor hem is de zaak dus al duidelijk, terwijl dit misschien helemaal niet zeker is. In dit geval uiteindelijk wel, maar op het tijdstip van het voorval, was het allemaal maar speculatie.

Ook in het geval van het veelbesproken boek van Frederic Deborsu ‘Koningskwesties’ werd er gesproken over mogelijke relaties binnen het koningshuis. “Zo zou prins Filip voor zijn huwelijk een zeer intense vriendschapsrelatie gehad hebben met een man.” In dit geval kon de journaliste niet anders dan de speculerende inhoud van het boek in kwestie overnemen. Het boek suggereert een heel aantal zaken over het koningshuis, maar de auteur kan geen bewijzen voorleggen. In het interview zegt hij bewijzen gezien te hebben, maar hij kan ze niet tonen wegens medisch beroepsgeheim. Heel het boek bestaat dus uit mogelijkheden en speculaties. Bij dit voorbeeld ga je als journalist praten met de tegenpartij, maar in dit geval is dat niet mogelijk. Toch heeft de prins een korte reactie gegeven om meteen alle geruchten, want dat zijn het uiteindelijk, de kop in te drukken.

In dit en zo vele andere gevallen is het bij vele mensen niet belangrijk of de feiten bewezen zijn. Vanaf dat er iets in de media beweerd wordt, en ik leg de nadruk op beweerd, dan geldt dat voor veel mensen als waarheid. Zo ook in het geval van peilingen. Dat is natuurlijk een totaal ander voorbeeld, maar uiteindelijk zijn het ook speculaties. Bij verkiezingen worden er altijd maanden op voorhand al voorspellingen gedaan over de mogelijke uitslag. Mijn woordkeuze zegt al genoeg: het heeft dus ook geen meerwaarde om te weten of Barack Obama voorstaat op Mitt Romney in de peilingen. Of om het regionaal te houden: is het handig om te weten dat bij een enquête bij 4000 Vlamingen de meerderheid op Bart de Wever zou stemmen? Zal dat het stemgedrag veranderen? Heel waarschijnlijk. En dat is dan ook de reden dat de peilingen gehouden worden. Zonder die peilingen had de verkiezingsuitslag er misschien anders uitgezien. Maar ja, misschien, wat heb je daar nu aan?