Feministes, vrouwelijke academici en vrouwenrechtenorganisaties vergelijken de situatie vandaag met de heksenvervolging in de middeleeuwen. Door hun kennis van anatomie, seksualiteit, voortplanting en plantkunde vormden de vrijgevochten vrouwen indertijd “een bedreiging” voor de samenleving, de kerk en vooral de mannelijke hegemonie, zegt filosofe Norma Blázquez Graf van de Nationale Autonome Universiteit van Mexico, auteur van El retorno de las brujas (De terugkeer van de heksen).

Vandaag worden de vrouwen opnieuw als een bedreiging gezien, zegt ze.

Angst creëren

“Telkens als er zich een grondige verandering voordoet, versterken diegenen die de macht hebben zich en slaan ze harder terug: met repressie of geweld”, zegt ook psychoanalytica Jean Shinoda Bolen, auteur vanLas brujas no se quejan (Heksen klagen niet). “Dat is wat nu gebeurt tegen de vrouwen.” Het patriarchaat valt vrouwenrechten aan die al decennia geleden verworven zijn, zegt ze.

Er is sprake van een “heksenjacht” telkens als het geweld tegen vrouwen, in al zijn vormen, dient om controle te verwerven en angst te creëren in de samenleving, zegt Marusia López, coördinator Mexico van de internationale feministische organisatie JASS.

Vrouwen moeten zwijgen

“De wreedheden, de stijging van het aantal vrouwenmoorden en het gebruik van geweld tegen vrouwen door militairen die samenspannen met de georganiseerde misdaad, laten dat zien”, zegt López. “Het stuurt de boodschap de wereld in dat vrouwen moeten zwijgen en stil zijn. Als we de moorden op vrouwenrechtenactivistes analyseren, dan zien we dat het meestal vrouwen zijn die samenwerking tussen de staat en machtige clans hebben aangeklaagd, en ook het gendergeweld en de straffeloosheid.”

De laatste twee jaar zijn in de noordelijke deelstaat Chihuahua Marisela Escobedo, Josefina Reyes en Susana Chávez vermoord, activistes die zich met vrouwenmoorden hadden beziggehouden.

In de zuidelijke deelstaat Oaxaca werd Beatriz Cariño vermoord. Zij had het geweld van paramilitaire groepen aangeklaagd.

Bedreigingen

Activistes die bedreigingen ontvingen, zijn Luz Estela Castro, directeur van het Mensenrechtencentrum voor Vrouwen, en de advocates Margarita Martínez (Chiapas) en Bettina Cruz (Oaxaca). Zij hebben zich publiekelijk uitgesproken tegen economische megaprojecten.

Norma Andrade, Olga Reyes, Sara Salazar en Marisela Ortiz, allen uit Chihuahua, moesten verhuizen om het leven van henzelf en van hun familieleden veilig te stellen.

Van de gewelddelicten tegen mensenrechtenactivisten in 2011 was 40 procent tegen vrouwen gericht, zegt Marusia López.