Voor Vlaanderen volk en Führer
Nieuws, Politiek, Cultuur, België, Geschiedenis, Recensie, Boekrecensie, Aline sax, Voor vlaanderen, volk en Führer - Jan Willems

‘Voor Vlaanderen, volk en Führer’: de wet van bloed en bodem

Historica Aline Sax onderzocht de motieven van de gewone Vlamingen die tijdens de Tweede Wereldoorlog met nazi-Duitsland collaboreerden. De neerslag van haar indringend onderzoek lees je in 'Voor Vlaanderen, volk en Führer'.

vrijdag 26 oktober 2012 12:30
Spread the love

“Hier zijn prachtige vrouwen. Gisteren waren wij op één van de mooiste Russische feesten aanwezig, prachtige muziek, prachtige dansen, en prima vodka!!! Wat erna gebeurde zal ik maar niet vertellen, doch ik verwonderde mij dezen morgen wakker te schieten in het bed eener aardige brunette terwijl in mijn bed een Russische vlaskop lag.”

Dit schreef André in oktober 1942 naar een familielid in het thuisland. André was één van die jonge Vlamingen die deelnam aan Operatie Barbarossa, de inval van de Duitse troepen in Rusland. Toen hij z’n brief schreef, was het leven aan het front keihard. Maar de zegeroes was groot en er was bovendien nog tijd voor een aangenaam verzetje.

Dat veranderde nadat het Duitse leger begin 1943 in de pan werd gehakt nabij Stalingrad, hét keerpunt van de Tweede Wereldoorlog. Toch bleven talloze Vlaamse soldaten er nog in geloven. Hendrik V. schreef op 25 augustus 1943 naar zijn ouders: “En niet te veel aan mij denken, ik ben gezond en een maal is de oorlog doch gedaan en komen wij naar huis als overwinnaars, want wij winnen den oorlog we hebben vast vertrouwen in den furher Adolf Hitler.”

Representatief

Historica Aline Sax deed een zeer indringend onderzoek naar de motieven van de gewone Vlamingen die tijdens de Tweede Wereldoorlog met nazi-Duitsland collaboreerden. Hiervoor haalde ze de dossiers van het auditoraat-generaal van onder het stof. Dat legde vanaf september 1944 tot einde 1949 in totaal 405.067 dossiers van collaboratie aan.

Hiervan leidden 57.254 aanklachten (14 procent) tot een strafrechtzaak. De overige werden zonder gevolg geklasseerd of afgesloten met een buitenvervolgingstelling. Van deze ruim 57.000 strafrechtszaken, resulteerden 53.000 in een veroordeling. Vroegere analyses brachten aan het licht dat van alle vonnissen en arresten 38 procent betrekking had op Franstaligen en 62 procent op Vlaamse dossiers.

Voor haar eigen onderzoek onderzocht Sax 326 Vlaamse dossiers, een dermate representatieve steekproef, die politieke opiniepeilers alleen maar in hun stoutste dromen kunnen waarmaken. Bovendien plaatste ze haar bevindingen in hun historische context.

‘Schoone Germaansche vrouw’

Wie desnoods zijn leven voor een ‘zaak’ wil inleveren, moet er ook rotsvast in geloven. Zoals Gilbert B. (°1922). Hij groeide op in een gezin met twee kinderen. De ouders stierven in 1944. In 1941 meldde hij zich voor de Waffen-SS. Vanop het oostfront correspondeerde hij uitgebreid met zijn familie. Uit zijn dossier bleek dat als Gilbert B. met verlof was, hij er hoegenaamd niet voor terugdeinsde mensen te bedreigen met een wapen of met verklikking.

In een brief (13 januari 1942) aan zijn jongere zus Wiesje schreef hij trouwens: “En als ge iemand, zij op school of elders op den Fuhrer hoort schimpen, ga het dan maar aan W. zeggen want wie dat doet moet bestraft worden want al die Engelschgezinden daar bij ons zijn samen nog niet den nagel van den kleinen vinger van de Fuhrer waard!”

Want Wiesje moest een ‘schoone Germaansche vrouw’ worden. In zijn brief van 1 februari 1942 stelde Gilbert B.: “Daarom ben je verplicht nu je uiterste best te doen op school niet om de eer, niet voor pa en ma maar omdat je tegenover je volk verplicht bent om zooveel mogelijk te leeren om dan later zo goed mogelijk je volk te kunnen dienen. En als je dat niet doet dan zondig je zwaar – niet volgens de catechismus – maar volgens de wet van Bloed en Bodem.”

Aan Wiesje schreef Gilbert op 26 januari 1943 nog: “God schiep de wereld en al wat er is. God zorgde er ook voor dat de menschen van verschillende soorten, van verschillende rassen (zwart, geel, rood, wit) zijn. Dat zijn de hoofdonderscheiden. Maar er is meer, die verschillende rassen hebben van God verschillende eigenschappen, zoo verstandelijke als lichaamlijke meegekregen. Wij behooren tot het Germaanse ras, dat sedert duizenden jaren ver weg de mooiste en beste menschen heeft omdat God het zo gewild heeft. En God lag die verschillende eigenschappen in het bloed van de menschen. En menschen met dezelfde eigenschappen horen bij mekaar en tesamen te komen. In mij, in jou is hetzelfde bloed, dat wij van pa en ma hebben, daardoor zijn we broer en zuster. En de voorvaardren van ons, Vlamingen, waren dezelfde als van de Duitschers. Daardoor hebben wij hetzelfde bloed en dezelfde eigenschappen en hooren ook bij mekaar. Vroeger was dat zo eens. Maar door de geschiedenis heen werd het anders. Vlaanderen werd van Duitschland losgerukt. Nou is Adolf Hitler daar en is er voor Vlaanderen weer gelegenheid om de door God gewilde weg te volgen.”

Vlaanderen als alibi

Uit de representatieve steekproef van historica Sax blijkt dat zo’n een derde van de collabo’s uit persoonlijke motieven handelden. Omdat ze bijvoorbeeld werkloos waren en niet rond konden komen met hun inkomen. Persoonlijke motieven werden vaak gecombineerd met ideologische motieven.

Deze laatste waren de belangrijkste drijfveren van de grootste groep: de instemming met de ideologie van de Nieuwe Orde die zich onder andere uitte in een verheerlijking van Hitler en het nationaalsocialisme. Kortom: twee derde van de Vlaamse collaborateurs deed het niet voor Vlaanderen. De leeuwenvlag was slechts een schaamlapje om anti-democratische standpunten te verdoezelen of simpelaars te winnen voor het brute fascisme.

Historica Aline Sax heeft met haar grondige studie de beeldvorming gecorrigeerd van de collaboratie, die in Vlaams-Nationale kringen nog altijd opgeld maakt. Reden waarom op 20 mei jongsleden de ‘heldendaden’ van de oostfronters nog eens werden in herinnering gebracht op het destijds voor hen opgerichte erepark in de Oost-Vlaamse gemeente Stekene.

Vond je deze bespreking interessant? Steun DeWereldMorgen.be door dit boek bij ons te kopen.

take down
the paywall
steun ons nu!