dirk
Interview, Nieuws, België, Gent, Dirk Holemans -

De verkiezingsuitslagen door de ogen van Dirk Holemans

Stad versus platteland, Gent versus Antwerpen, nationalistisch rechts versus 'extreem'-links. Hoe kijkt Dirk Holemans van Groen, boegbeeld van de groene denktank Oikos, aan tegen de verkiezingsuitslagen?

maandag 15 oktober 2012 19:15
Spread the love

Eigenlijk vind ik de aandacht die Antwerpen krijgt enerzijds terecht, anderzijds volledig misplaatst, alsof er geen andere gemeenten meer zouden zijn in dit land. Als je de kaart van Vlaanderen bekijkt, zie je dat er nog altijd heel wat gemeenten zijn met CD&V-, VLD- en SP.a-burgemeesters. Vlaanderen is dus niet overspoeld door de N-VA. Bovendien zeggen deze verkiezingen alvast heel wat over de federale verkiezingen van 2014. Dat merk je alleen al door Gent en Antwerpen te vergelijken.

Waarom zet Antwerpen zo’n compleet ander resultaat neer dan Gent?

De historiek is denk ik een belangrijke factor. Toen Patrick Janssens erin slaagde Filip de Winter af te blokken in 2006, klopte die laatste af op maar liefst 33 procent van de stemmen. Antwerpen is de stad waar het Vlaams Belang er nog niet zo vreselijk lang geleden in slaagde om 1/3 van de kiezers achter zich te scharen. Dat betekent dat het potentiel voor rechts er erg groot is.

Waarom is dat potentiel er niet in Gent? Gent is ook een grote stad met problemen.

Ik denk dat het hele politieke landschap in Gent relatief meer links op de weegschaal ligt. Groen Gent staat bekend als de meest linkse afdeling van alle Groen-afdelingen in het land. Daniel Termont heeft een linkser profiel dan Patrick Janssens. Ook de liberalen in Gent zijn historisch gezien eerder sociaal-liberalen. Het waren tenslotte verlichte liberalen die in de 19de eeuw mee de coöperatieven hebben opgericht. Daar tegenover staat dat heel wat mensen die in de oorlog een verkeerde keuze maakten vanuit West Vlaanderen naar Antwerpen zijn verhuisd. Antwerpen is dus van oudsher een vruchtbare voedingsbodem voor zeer rechtse ideëen. De geschiedenis speelt dus zeker een rol in de verkiezingsuitslagen van vandaag.

Is er sprake van een politieke aardverschuiving?

Als je kijkt naar de landelijke gemeenten, vooral in West-Vlaanderen en Limburg, dan merk je daar nog steeds een duidelijk overwicht van christen-democraten. De lokale verankering en de figuur van de burgemeester spelen hoedanook een belangrijke rol bij lokale verkiezingen. Desondanks wordt de N-VA in heel wat gemeenten de tweede of derde partij. Dat is indrukwekkend. De N-VA heeft enorm veel potentieel. Zoveel stemmen halen op zoveel diverse plekken, dat zegt toch heel wat. In het bijzonder in de provincie Antwerpen zijn ze onontkoombaar geworden. De lokale verankering van de N-VA is dus geslaagd, moeten we eerlijk toegeven.

Als je een uitspraak wil doen over de verschuivingen in Vlaanderen, is het eigenlijk een stuk interessanter om naar de uitslagen van de provincieraad te kijken. Bij gemeenteraadsverkiezingen is de rol van de burgemeester en van lokaal bekende figuren vrij groot. Maar mensen weten überhaupt niet wie er de laatste jaren provinciaal afgevaardigde was en kennen amper iemand op de lijst. Personencultus speelt niet mee. De kiezers stemmen dus veel ideologischer voor de provincie dan voor de gemeente. En volgens de resultaten van de provincieraadsverkiezingen staat de NVA enorm sterk. In zekere zin kunnen we wel degelijk van een grondverschuiving spreken.

Wat is volgens jou de belangrijkste reden voor dit succes?

De Wever is erin geslaagd het ongenoegen van de hardwerkende Vlaming te kanaliseren. Het was duidelijk dat het Vlaams Belang aan het einde van zijn Latijn was. Het simplistische verhaal van het Vlaams Belang – ‘het is allemaal de schuld van de moslims’ – is intussen doorprikt. Mensen hebben door dat ze beter voor een partij kiezen die ook een economisch verhaal heeft. En dat heeft de NVA, een duidelijk VOKA-verhaal. Ik denk dat de NVA de nieuwe conservatieve partij is. Een belangrijke kanttekening is dat het Vlaams Belang een kleine partij is geworden en heel wat kiezers verloor aan de NVA, zodat die toch wel zeer rechts in het politieke spectrum staat. Ik vrees dat veel mensen dat niet beseffen en niet precies weten waar de mensen waarvoor ze stemden voor staan. Veel N-VA’ers surfen gewoon mee op het media succes. Dat er weinig bestuurservaring is, doet eigenlijk weinig terzake. Bovendien duiken er binnen de N-VA ook heel wat oude VU-mensen op die wel weten hoe je een partij uitbouwt. Natuurlijk staat de NVA met heel veel nieuwe mensen aan de start. De kans bestaat dus dat ze her en der wat tegenslagen op hun pad vinden, maar daar zou ik toch niet al te zeer op hopen.

Hoe kijk je aantegen het succes van Groen?

Groen doet het prima in de steden. In 2006 hadden we een veel diverser beeld. Nu scoort de partij opvallend goed in alle steden. Dat is positief en een duidelijk signaal. De linkerzijde moet en kan groter worden, We moeten geen stemmen van elkaar afsnoepen, maar elkaar versterken.

Concreet over het succes in Gent

Gent is een buitenbeentje, los van het succes van het kartel en los van de enorme populariteit van Termont, Er beweegt in Gent heel in het middenveld. Heel veel Gentenaars zijn al lang bezig werk te maken van een sociaal ecologische stad, op het vlak van sociaal debat, transitie, stadslandbouw, … Het sociaal-ecologische gedachtengoed dat in Gent leeft wordt blijkbaar prima vertaald door het kartel. Bovendien is het Gentse stadsbestuur opmerkelijk toegankelijk, zeker in vergelijking met Antwerpen, waar je eenvoudigweg niet doordringt tot de hoogste regionen van het beleid. In Gent gaat het bestuur in dialoog met de burger, in Antwerpen ontbreekt die dialoog volledig.

De PVDA haalt in Antwerpen een indrukwekende score. Vanwaar die plotse opmars?

De jarenlange inzet en het harde werk hebben vruchten afgeworpen. En ik denk dat Patrick Janssens heel veel mensen de linkerberm in heeft gejaagd. Enerzijds met het omstreden hoofddoekenverbod en anderzijds met een vrij hard sociaal beleid. Herinner je de opmerkelijke woorden van Siegfried Bracke, die tijdens de debatten in Gent woordelijk zei dat hij in Gent het OCMW-beleid van Monica Deconinck wilde uitvoeren. Verder heeft de PVDA zich omgevormd tot een professionele organisatie met oog voor communicatie. En er is natuurlijk het boek van Peter Mertens dat duidelijk niet op een dag werd geschreven en waarmee hij erin slaagt op een toegankelijke en heldere manier te verwoorden wat bij heel veel mensen leeft. Globaal gezien merk je trouwens dat mensen in heel Europa een stuk linkser kiezen in tijden van crisis.

Heeft Bart De Wever zijn succes te danken aan de winst van Groen en PVDA in Antwerpen?

Een winnaar heeft veel moeders of vaders, maar bij verlies zoekt men liever een verklaring aan de overkant van de tafel. Patrick Janssens heeft op een gegeven moment overwogen om geen campagne te voeren. Dacht hij echt het zonder campagne te kunnen halen tegen een zwaargewicht als Bart De Wever? Tja. Dan is het misschien toch goed om even in eigen boezem te kijken.

Wat is je voorspelling voor 2014?

Ik denk dat Bart De Wever minister-president van Vlaanderen wordt en Belgie vervolgens onbestuurbaar wil maken. Dat zou hem best wel eens kunnen lukken vanuit de Vlaamse regering. Daar moeten we niet naïef in zijn. Anderhalf jaar is erg kort. Dus wie of wat houdt hem tegen? Maar ik heb mij nog nooit bij iets neergelegd in de politiek. Een ding mogen we niet uit het oog verliezen: elke partij en vooral elk politiek ikoon heeft een beperkte houdbaarheid. Verhofstadt was zo’n gehypete figuur, Stevaert ook…en nu dus Bart De Wever.

Ik ben overigens van mening dat de rol en de verantwoordelijkheid van de traditionele media zeer groot is. De airplay en de media-aandacht die De Wever heeft gekregen stond uiteindelijk niet meer in verhouding met zijn politieke betekenis. De man zorgt nu eenmaal voor goede kijk- en leescijfers. Ik denk dat de traditionele media eens diep in eigen hart moeten kijken en zich afvragen of ze die man nog groter willen maken of hem eindelijk eens tot normale proporties gaan herleiden. Ook Bart De Wever is niet oneindig. Hij staat nu op het hoogtepunt van zijn succes. Veel heeft hij nog niet verkeerd kunnen doen. Nu hij een grote stad gaat besturen is de kans groot dat hij fouten gaat maken. En Antwerpen is voor hem slechts een springplank voor zijn Vlaams nationalistische ambities. 

Het is nu aan de anderen om hun verhaal inhoudelijk zo sterk mogelijk te maken. Hopelijk is het rood-groene verhaal van Gent een voorbeeld en een inspiratie voor de toekomst van andere steden en gemeenten. Ik hou trouwens niet van het woord eiland, laten we liever van het eiland een archipel maken.

take down
the paywall
steun ons nu!