In 2010 inspecteerden Bomspotters een groot aantal vliegtuighangars op de militaire basis in Kleine Brogel. Met een reeks acties lokaliseerden ze de opslagplaatsen van de Amerikaanse kernwapens. Nu in de VS het debat rond het peperdure moderniseringsplan voor de B61 kernwapens oplaait, duikt ook de actie weer op in de gespecialiseerde pers.
De VS zijn van plan om de B61 tactische kernwapens, waarvan er naar schatting een 200-tal in Europa gestationeerd zijn, te moderniseren. De geplande kost van die modernisering loopt steeds verder op, van ongeveer 4 miljard dollar (schatting door National Nuclear Security Administration, 2011), over 6 miljard dollar (een jaar later), tot 10 miljard dollar (Cost Assessment and Program Evaluation van het Pentagon, juli 2012). (Meer daarover: Upgrade Amerikaanse tactische kernwapens in Europa kost nu al 10 miljard dollar)
B61 is zijn gewicht in puur goud waard
Jeffrey Lewis, analyst bij het gerenommeerde James Martin Center for Nonproliferation Studies, heeft berekend dat het goedkoper zou zijn om alle B61 kernwapens te vervangen door modellen in puur goud, dan door te zetten met het modernizeringsprogramma.
Daarom heeft hij een alternatief voorstel: “Als Amerika echt haar engagement tegenover haar Europese bondgenoten wil laten zien, laten we dan de B61 vervangen door modellen in puur goud en die stationneren op luchtmachtbases naar keuze.”
Experts en krantenredacteurs mengden zich de laatste tijd in de discussie (onder andere in Washington Post) en stellen de vraag of die enorme kost eigenlijk wel verantwoord is en de VS niet beter afziet van het moderniseringsprogramma.
De B61 kernwapens hebben immers geen enkel militair nut meer, en bovendien is er in de NAVO geen consensus om ze in Europa te houden. Daarnaast wordt vaak het argument herhaald dat de beveiliging van de kernwapens op Europese bases flink te wensen overlaat.
Bomspotting in Foreign Policy
Ook Jeffrey Lewis haalt dat argument aan in zijn stuk A Steal at $10 Billion in Foreign Policy – één van de meest gelezen online tijdschriften over buitenlandse politiek in de VS – en verwijst daarbij uitgebreid naar de Bomspotting-acties.
“De landen die Amerikaanse kernwapens op hun grondgebied hebben verwaarlozen de beveiliging. Ooit vertelde een hoge Amerikaanse officier, niet bepaald een pacifist, aan een groep experts dat zijn grootste angst was dat een groep vredesactivisten met een camera binnen zou raken in een opslagplaats voor kernwapens. Dat is precies wat er gebeurde. In 2010 raakten enkele Belgische vredesactivisten binnen in één van de shelters. Laat me dat herhalen: ze geraakten binnen in één van de shelters waar de VS kernwapens stationeert.”
Vervolgens verwijst hij naar de foto hieronder.
“Ik geef toe dat ik hierover méér politieke controverse had verwacht dan een paar nieuwsberichten. Ik had verwacht dat er ter plaatse onmiddellijk zou worden gereageerd, met uiteindelijk, zonder veel omhaal, de verwijdering van de Amerikaanse kernwapens. Ik begrijp niet waarom er niet meer publieke verontwaardiging over kwam, maar ik vermoed dat niemand zich kon voorstellen dat de beveiliging echt zó slecht was. Ik praatte hierover met enkele Amerikaanse officials, die niet konden geloven dat vredesactivisten in een vliegtuighangar binnenraakten waar zich kernwapens bevonden. Om hen te overtuigen moest ik hen op deze foto aan de rechterkant de Weapons Storage and Security System console aanwijzen.”
Ontwapening enige verstandige investering
Lewis wijst er op dat dit niet het eerste veiligheidsincident met kernwapens in de NAVO was. Ook aan de verwijdering van Amerikaanse kernwapens uit Griekenland gingen veiligheidsincidenten vooraf. Een task force concludeerde in 2009 dat de meeste nucleaire bases in Europa niet aan de veiligheidscriteria van het Pentagon beantwoordden.
“Verbaast het dan dat een bende Euro-hippies van Peace Action Belgium in een vliegtuighangar op Kleine Brogel binnengeraakt? (In feite was het al de tweede keer in minder dan een jaar dat actievoerders vliegtuighangars op de basis waren binnengegaan. De eerste keer zaten de actievoerders aan de verkeerde kant van de basis; een genie bij het Belgische Ministerie van Defensie merkte heel behulpzaam op dat de kernwapens in de andere reeks shelters gestationeerd waren.) De laksheid van de Belgische beveiliging was schandalig. Eén van de gaten in de veiligheid was dat de Belgen geen gekwalificeerde hondenbegeleider hadden aangenomen. Bij een bezoek aan het NAVO-hoofdkwartier is mij verteld dat de NAVO-landen meer dan 100 miljoen dollar zouden moeten investeren om aan de Amerikaanse criteria voor beveiliging te voldoen. Ik wist niet dat hondenbegeleiders zo veel betaald kregen.”
Stijgt op het Ministerie van Defensie iemand het schaamrood naar de wangen?
Ondertussen is ook bekend dat zowel de VS, de NAVO als ons eigen land de komende jaren in veiligheidsmaatregelen investeren. Een vergissing, want de enige verstandige investering is er één in nucleaire ontwapening.
