“Italië zal geen beroep moeten doen op het Europese noodfonds.” Positief nieuws, toch? Dat vindt althans de Italiaanse minister van Financiën, Vittorio Grilli. In een interview met de krant La Repubblica meent hij dat het schiereiland enkel wat kalmte op de markten nodig heeft om er opnieuw bovenop te raken. “Als het niet waar is, is het toch goed gevonden”, klinkt een Italiaans gezegde.

‘Hete herfst’

Het optimisme van Grilli staat in contrast met de waarschuwingen van de Italiaanse minister van Arbeid, Elsa Fornero. “Deze crisis weegt heel zwaar door, en brengt de toekomst van onze industrie in gevaar”, klonk het op een Italiaanse radiozender bij monde van de minister. “Het wordt een hete herfst”, ging ze verder.

De continu stijgende jeugdwerkloosheid, om maar iets te noemen, wijst erop dat Italië meer nodig zal hebben dan gewoon wat rust op de markten. De staatsschuld terugdringen, een toekomstplan waar Grilli graag reclame voor maakt, is maar een begin. Specifieke maatregelen om de torenhoge werkloosheid terug te dringen, blijken voorlopig van secundair belang.

Antipolitieke politiek

Een ander punt waar Grilli graag op hamert, is het voornemen van de regering om de besparingen en herstructureringen onverminderd voort te zetten. Nobel, ware het niet dat het spook van vervroegde verkiezingen rondwaart in het Italiaanse parlement. En zelfs als die er niet komen, moeten de Italianen volgend jaar toch naar de stembus. Verkiezingen zijn niet per se het beste wat de besparingsplannen kan overkomen.

In die verkiezingen schuilt immers een gevaar. De roofdieren die op de loer liggen, zijn niet van de minste. Hun belangrijkste en gevaarlijkste wapen? De antipolitiek. De nieuwste speler op dat terrein is de aan populariteit winnende komiek, Beppe Grillo, met zijn Vijfsterrenbeweging. Een bullebak die maar een oplossing ziet voor de crisis: alle ‘oude’ partijen buiten. Zijn botte taal en recht-toe-recht-aan-stijl lijkt de besparingsmoeë Italiaan te bekoren.

Evenzeer van de partij is voormalig eerste minister Silvio Berlusconi. Oude rot in de antipolitiek en tegelijkertijd medeverantwoordelijk voor de jarenlange stilstand in de Italiaanse regering die tot de huidige situatie heeft geleid. Vorig jaar nog opzij geschoven, vandaag opnieuw geïnteresseerd in zijn oude zetel.

Il Cavaliere weigert in een hoekje stil van zijn stevig betaald pensioen te gaan genieten. Dat zijn Partij van de Vrijheid het bovendien goed blijft doen met hem verankerd aan het roer, doet menig observator de wenkbrauwen fronsen.

Aan de andere kant van het spectrum: de zogeheten – linkse en centrumgerichte – ‘oude’ partijen, die er echter nog steeds niet in lijken te slagen om hand-in-hand de verkiezingen tegemoet te stappen. Voorlopig lopen zij achter de feiten aan en proberen zij zich voortdurend te verdedigen tegen de populistische provocaties van Grillo. Het besef dat die man hen broodnodige stemmen kan kosten, lijkt niet door te dringen.

Failliete regio’s

Ten slotte lijkt de minister van Financiën te vergeten dat niet enkel de Italiaanse staat, maar ook de regio’s en gemeenten zware schulden meesleuren. Het eiland Sicilië – een autonome regio van Italië – kreeg onlangs nog een waarschuwing van premier Mario Monti, die er besparingen en hervormingen eiste. Aanleiding is het dreigende faillissement van de regio. Het is de eerste keer dat een eerste minister zich direct bemoeit met de begroting van het eiland.

De laatste twee jaar is het aantal aanvragen door gemeenten voor staatssteun gestegen tot 25 per jaar, in vergelijking met slechts 2 de jaren daarvoor. Na de zomer zal de regering bovendien de geldstromen naar de lokale overheden bekijken via de zogeheten ‘spending review’ en mogelijk de kraan nog wat verder dichtdraaien. De regio’s en gemeenten – zowel de bijna failliete als de relatief stabiele – houden nu al hun hart vast voor de gevolgen voor hun begroting.

Hopelijk brengt vakantie raad

Momenteel zijn de Italiaanse politici zich alvast aan het herbronnen tijdens een kort zomerreces. Niet verder dan een uur van Rome, want Monti wil zijn ministers in de buurt mocht de goednieuwsshow van Grilli sneller aflopen dan gepland.

Moge de verandering van lucht en decor de leiders van Italië alvast raad brengen.

© 2012 – StampMedia